زولبیا و بامیه؛ دوست یا دشمن

متخصصان توصیه می کنند روزه‌داران این شیرینی سنتی و مخصوص ماه مبارک رمضان را کمتر مصرف کنند و حتی از این شیرینی چشم بپوشند و شیرینی‌های طبیعی را جایگزین کنند.
هفته نامه «سلامت» …

متخصصان توصیه می کنند روزه‌داران این شیرینی سنتی و مخصوص ماه مبارک رمضان را کمتر مصرف کنند و حتی از این شیرینی چشم بپوشند و شیرینی‌های طبیعی را جایگزین کنند.

هفته نامه «سلامت» در گفتگو با سه متخصص تلاش کرده است تا به بررسی مضرات و فواید احتمالی این شیرینی پُرطرفدار بپردازد.

زولبیا و بامیه، دشمن قلب

دکتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه ایران در گفتگو با سلامت اعلام کرد: «زولبیا و بامیه‌ای که با روغن چند بار مصرف شده، درست می‌شود، دشمن قلب و سیستم گردش خون است».

وی با بیان اینکه "روزه خود یک درمان است" می‌گوید: «به دلیل فاصله زمانی زیاد بین اولین و آخرین وعده غذایی در ایام روزه داری، گلیکوژن کبد (منبع ذخیره ی قندی) مصرف می‌شود و فرد ولع زیادی برای خوردن شیرینی پیدا می کند و متاسفانه به دلیل باور غلطی که در جامعه وجود دارد، افراد در مصرف زولبیا و بامیه که مملو از قندهای تصفیه شده و چربی‌های اشباع هستند و ممکن است در اثر جوشیدن، مواد سمی در آنها ایجاد شده باشد، افراط می‌کنند. روزه‌داران با خوردن مقدار زیادی از زولبیا و بامیه اجر روزه را از نظر جسمی و روحی از بین می‌برند و بعد از ماه مبارک رمضان دچار چاقی و افزایش وزن می‌شوند.»

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر اینکه: «بهتر است روزه‌داران از مصرف زولبیا و بامیه اجتناب کنند»، اظهار می‌کند: «متاسفانه برخی افراد ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم زولبیا و بامیه را یک جا مصرف می‌کنند، در حالی که به نفع آنهاست تا قند مورد نیاز بدنشان را با خوردن خرما و شیر و یا کشمش و چای و یا حتی آبمیوه تازه جبران کنند تا ولع خوردن زولبیا و بامیه هم در آنها کاهش پیدا کند.» وی با ابراز تاسف از اینکه بیشتر زولبیا و بامیه‌ها به صورت غیراستاندارد و غیربهداشتی تهیه می‌شوند و در تهیه آنها از روغن‌های مانده و فاسد و همچنین مواد اولیه رو به فساد استفاده می‌شود، می‌گوید: «هنگام خرید زولبیا و بامیه باید به رنگ آن توجه کنیم، هر چه زولبیا و بامیه قهوه‌ای‌تر و سوخته‌تر باشد نشانه مرغوبیت آن نیست، بلکه نشان دهنده این است که در روغن بیشتر جوشیده و حرارت بیشتری دیده و در نتیجه حاوی مواد سمی بیشتری است.»

دکتر مظهری توصیه می‌کند که مردم زولبیا و بامیه را از شیرینی فروشی‌های مطمئن تهیه کنند. وی همچنین می‌گوید: «مردم تا حد امکان باید از مصرف زولبیا و بامیه و حتی کیک و شیرینی صرف‌نظر کنند تا سلامت آنها به خطر نیفتد.» این متخصص تعذیه توضیح می‌دهد: «بیشتر این مواد حاوی اسید چربی به نام ترانس هستند، که دشمن قلب و سیستم گردش خون است و برای همه و به‌خصوص برای کسانی که زمینه ابتلا به بیماری قلبی را دارند، بسیار مضر است.»

اصلاح نحوه تهیه زولبیا و بامیه

رامش عالی‌پور، کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و رییس انجمن تغذیه استان اصفهان نیز در گفتگو با «سلامت» از نحوه تهیه زولبیا و بامیه توسط شیرینی‌پزی‌ها انتقاد می‌کند و می‌گوید: «باید نحوه تهیه زولبیا و بامیه اصلاح شود و ما طی تحقیقی که در دست انجام داریم ، راه جدیدی را برای تهیه سالم زولبیا و بامیه ارایه خواهیم کرد.»

وی با بیان اینکه مصرف این شیرینی در جامعه ما به‌صورت فرهنگ درآمده است می‌افزاید: «متاسفانه مصرف این شیرینی در جامعه ما اکثرا نادرست است و بسیاری از مردم زولبیا و بامیه را به عنوان دسر می‌خورند که اشتباه است و باید این فرهنگ اصلاح شود.»

انتخاب سالم ماندن و روزه گرفتن در سال ‌های آینده، یا بیمار شدن و از دست دادن سعادت روزه داری در سال ‌های آینده بر عهده خود ما و شما است.

رییس انجمن تغذیه استان اصفهان می‌گوید: «در تهیه این شیرینی حتما باید از روغن مخصوص سرخ کردنی و ماست‌های پاستوریزه استفاده کرد و به طور جدی از به کار بردن جوش شیرین خودداری کرد و به جای شکر از یک ماده قندی دیگر استفاده نمود.»

عالی‌پور به مردم توصیه می‌کند که زولبیا و بامیه را حتما در جعبه‌های مقوایی که پروانه ساخت از وزارت بهداشت دارند، خریداری کنند.

سرطان‌زایی زولبیا و بامیه

دکتر سید محمود اسحاق حسینی، فوق تخصص گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز در گفتگو با «سلامت» با اشاره به اینکه بیشتر زولبیا و بامیه ها در روغن‌هایی که چند بار استفاده شده سرخ می‌شود می‌گوید: «سرطان زایی اینگونه زولبیا و بامیه‌ها کاملا اثبات شده است. این زولبیا و بامیه، سرطان‌های روده باریک و لوزالمعده را ایجاد می‌کند.»

دکتر اسحاق حسینی به کسانی که مبتلا به ترش کردن معده هستند اکیدا توصیه می‌کند که از مصرف زولبیا و بامیه پرهیز کنند و می‌گوید: «مشکل این افراد با خوردن زولبیا و بامیه به شدت بدتر می‌شود.»

این فوق تخصص گوارش با بیان اینکه «زولبیا و بامیه کلا خوب نیست» اظهار می‌کند: «مردم و حتی آنهایی که کاملا سالم هستند و هیچ مشکلی ندارند تا آنجایی که می‌توانند از خوردن زولبیا و بامیه خودداری کنند.»

وزرات بهداشت نیز از مردم خواسته است:« مواد غذایی آماده مصرف از قبیل زولبیا و بامیه، حلیم، نان و شیرینی سنتی، کله و پاچه، دل و جگر، بستنی، شربت آلبالو و زرشک را از دستفروشان و دوره گردان خریداری نکنند و همچنین در هنگام خرید مواد غذایی بسته‌بندی شده، به مجوز وزارت بهداشت، تاریخ تولید و انقضا، نشانی دقیق کارخانه تولیدکننده و سالم بودن بسته توجه کنند.»

نخوریم بهتر است

با توجه به صحبت‌های این سه متخصص می‌توان به مضر بودن زولبیا و بامیه بیش از پیش پی برد، با توجه به اینکه خوردن این شیرینی متاسفانه جزیی از سنت‌های ما به‌خصوص در ماه مبارک رمضان شده است و دل کندن از این سنت حتی در عصر مدرنیته، بسیار سخت است پس تنها می توانیم بگوییم: "نخوریم بهتر است."

انتخاب سالم ماندن و روزه گرفتن در سال‌های آینده، یا بیمار شدن و از دست دادن سعادت روزه داری در سال‌های آینده بر عهده خود ما و شماست.