گرایش های سیاسی مجلس هشتم

با تجزیه و تحلیل مجموعه آرای دو دوره انتخابات می توان درک کرد که گرایش مجلش هشتم گرایشی اصولگرایانه خواهد بود از این نظر شاید بتوان گفت که مجلس هشتم به نوعی تکراری تکمیل همان خط سیر مجلس هفتم است و اکثریت اصولگرایان در مجلس جدید یک اکثریت قاطع است

اغلب اصلاح‌طلبان مجلس هشتم را نیروهای معتدل و منتقد جدی عملکرد اصلاح طلبان تشکیل می‌دهند و مرزبندی آن‌ها با احزاب رادیکال مانند سازمان مجاهدین و جبهه مشارکت مساله‌ای روشن است.

● گرایش‌های سیاسی مجلس هشتم :

با تجزیه و تحلیل مجموعه آرای دو دوره انتخابات می‌توان درک کرد که گرایش مجلش هشتم گرایشی اصولگرایانه خواهد بود. از این نظر شاید بتوان گفت که مجلس هشتم به نوعی تکراری تکمیل همان خط سیر مجلس هفتم است و اکثریت اصولگرایان در مجلس جدید یک اکثریت قاطع است .

بر این اساس انتظار می‌رود که چرخه تصمیم‌گیری در این مجلس حتی در قیاس با مجلس هفتم چرخه روان‌تری باشد علاوه بر اکثریت عددی، از حیث کیفی نیز وزن سیاسی جریان اصولگرا در مجلس هشتم نسبت به مجلس قبلی برتری بیشتری دارد.

● ارزیابی کل اقلیت مجلس هشتم :

ترکیب نیروهایی که از طیف اصلاح طلبان به مجلس هشتم راه یافته‌اند، اغلب ترکیب نیروهای معتدل هستند؛ آنها خود را منتقدان جدی عملکرد اصلاح طلبان در دوره ای که این جریان دولت و مجلس را در دست داشت هستند. چنان که مرز بندی آنها با احزاب رادیکال اصلاح طلبان مانند سازمان مجاهدین و جبهه مشارکت یک مساله روشن است.

مساله دیگری که باعث می‌شود از اقلیت مجلس هشتم انتطار رفتار میانه و معتدل داشته باشیم این است که این گروه، انتقاد و حساسیت بالایی نسبت به تجربه مجلش ششم دارند، آنان در دوران مبارزه انتخاباتی این موضوع انتقادی و برائت گونه خود از دوران مجلس هشتم را به صراحت ابراز کرد.

از طرفی برگزیدگان اصلاح طلب مجلس هشتم در بسیاری از مسائل کلان نظام تلاش می‌کنند موضوع خود را با اصول فکری امام(ره) و رهبری تطبیق بدهند، در اینجا نیز آنها دارای مرزبندی آشکار با طیفی از اصلاح طلبان هستند که به ساحتار شکنی و عبور از خط قرمزهای نظام شهرت دارند .

بنابر این در چهار سال آینده مجلس هشتم در اتخاذ تصمیم های اصولگرایانه بویژه در مسایل خارجی مانند تهدیدات آمریکا با پیشبرد پروژهایی مانند برنامه هسته ای، ‌چندان مشکلی از ناجیه مخالف یا ناسازگاری طیف اقلیت نخواهند داشت.

● فراکسیون اقلیت تا چه میزان متفق القول خواهند بود :

البته ویژگی اقلیت بودن برای یک جریان سیاسی، نوعی از روحیه، با هم بودن و اتحاد را ترزیق می کند، اما به شرط آنکه حداقلی از لوازم و سازو کار حرکت جمعی را دارا باشد، یکی از این پیش نیازها این است که پیکره جریان اصلاح طلب اکنون در نشست کامل به سر می برد. اختلاف های عمیقی که میان اجزای این جریان وجود دارد خواست و ناخواسته بر رفتار نمایندگان آن تاثیر خواهد گذاشت .

از طرفی با نتیجه ناامید کننده ای که در انتخابات ۲۴ اسفند و ۶ اردیبهشت این جریان کسب کردف بودن شک اختلاف های درونی این جریان بعد از انتخابات به شکل‌های دیگری خود نمایی خواهد کرد. یکی از محورهای اختلاف میان گروه اصلاح‌طلبی که درون مجلس هستند با آن‌هایی که در بیرون پارلمان کار حزبی می‌کنند، اینجا بروز خواهد کرد که نیرو های اقلیت درون مجلس چنان که برگزیدگان آن اعلام کرده اند، میل به همراهی با حرکت جمعی پارلمان و نظام را خواهد داشت.

این در حالی است که پیش بینی می شود که شبکه احزاب اصلاح‌صلب خارج از مجلس جبهه مخالفت و مقابله با مجلس هشتم خواهد گشود، لذا این سوال که ۵۰ نماینده اقلیت در مجلس هشتم صدای کدام یک از طیف‌های اصلاح طلب را نمایندگی می‌کنند و به روشنی گویای وضع نامعلوم جریان اقلیت در مجلس هشتم است.

مسئله دیگری که موجب اصطکاک میان شاخه پارلمانی با بدنه این جریان در بیرون خواهد شد، استرات‍ژی اکثریت مجلس هشتم است، سیاست تعاملی که سران اصولگرایی مجلس هشتم از امروز در دستور کار قرار داده اند، چندان به مذاق سران احزاب اصلاح طلب بویژه در شاخه های تندروی آن خوش نخواهند آمد.

این سیاست تعامل اکثریت و اقلیت حتی اگر دامنه گسترده ای پیدا کند، ممکن است به جذب طیفی از نیروهای میانه اصلاح طلب که چندان تعصبات و تعلقات حزبی ندارند بینجامد.

● میزان تاثیرگذاری اقلیت اصلاح طلب در مجلس هشتم:

شمار اعضای فراکسیون اقلیت به گونه ای نیست که در تصمیم گیری های مجلس هشتم تاثیر جدی بگذارد. این تعداد از اعضایی که با شناسنامه اصلاح طلبان وارد مجلس شده حتی برای تشکیل یک فراکسیون موثر درون پارلمانی با ایفای نقش در کمسیون ها و کمیته ها کافی نیست از این نظر شاید تفاوت جدی میان اقلیت اصلاح طلبان در مجلس هشتم و مجلس هفتم دیده نمی شود. به غیر از این که اقلیت نمایندگان اصلاح طلب به لحاظ سازمانی یکپارچه نیستند، مشکل دیگر این گروه فقدان حضور یک لیدر با عناصر شاخصی است که بتواند آن‌ها را میدان رقابت های درون پارلمانی هدایت کنند.

البته یک احتمال مطرح این است که اقلیت اصلاح طلب به ائتلاف با ۴۰ نماینده ای دست بزنند که با عنوان مستقل به مجلس هشتم راه یافته اند اما این گونه پیش بینی‌ها هنوز ذهنی بوده و دقیق نیست ضمن آنکه تجربه به مجالس گذشته گویای آن است که اغلب نیروهای مستقل در تصمیم گیری‌های کلان مجلس جانب طیف اکثریت می ایستند.

مهدی تقوی