هیچ جانداری کودک خود را نمی‌آزارد

اصولا هیچ جانداری کودک خود را نمی‌آزارد. بعضی از جانداران کودک جانور دیگر یا جانداری از نوع دیگر را می‌آزارند اما انسان تنها جانداری است که فرزند خود را آزار می‌دهد.
چند رفتار …

اصولا هیچ جانداری کودک خود را نمی‌آزارد. بعضی از جانداران کودک جانور دیگر یا جانداری از نوع دیگر را می‌آزارند اما انسان تنها جانداری است که فرزند خود را آزار می‌دهد.

چند رفتار تنها در انسان دیده شده است و حیوانات این رفتارها را از خود نشان نمی‌دهند؛ کودک‌آزاری، تن‌فروشی، تجاوز به اسیر و... .

دلایل آزار کودک را می‌توان در کاستی‌های روانی فرد، درگیری‌های اجتماعی، کوته‌ذهنی پدر و مادر برای گرفتن تقاص از یکدیگر برشمرد به این شیوه که زن و مرد زورشان به یکدیگر برای تلافی کردن نمی‌رسد و عقده‌هایشان را بر سر کودک خالی می‌کنند. البته اعتیاد والدین نیز دلیل دیگری برای کودک‌آزاری است یعنی پدر و مادر معتاد، کودک را مجبور به مصرف موادمخدر یا فروش و واسطه‌گری می‌کنند و وقتی کودک از انجام این کار سر باز می‌زند، او را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند.

در حقیقت انسان هنجار نه تنها کودک خود بلکه هیچ موجود دیگری را آزار نمی‌دهد. انسان با آزار و آسیب‌رسانی به موجودی دیگر، درواقع از مقام انسانیت سقوط می‌کند.

عده‌ای از افراد، عصبانیت یا مصرف الکل و مواد مخدر را بهانه‌ای برای آسیب‌رسانی به کودک خود اعلام می‌کنند. این افراد از نظر رفتارشناسی به طور توامان به بیماری و بی‌تربیتی دچارند.

بازگرداندن کودکان آزاردیده به زندگی عادی کار بسیار مشکلی است چرا که تاثیر روانی این آزارها از ذهن کودک پاک نمی‌شود. براساس پژوهش‌های انجام‌شده، قاتلان زنجیره‌ای، همگی جزو افرادی بوده‌اند که در کودکی مورد آزار قرار گرفته‌اند. این افراد حتی اگر در آینده در جامعه، موجودات خطرناکی نشوند به خودزنی، خودکشی و مشکلات روانی دچار خواهند شد.

راهکاری که به ذهن می‌رسد و براساس تجربه کشورهای دیگر در زمینه کاهش ‌آزارهای والدین موثر واقع شده است، وضع قانون حمایت از کودکان و در نظر گرفتن شماره تماسی برای کودکان است تا در صورت آزار دیدن در خانواده بتوانند با آن تماس بگیرند. البته موضوع به همین جا ختم نمی‌شود و حضور سریع نیروهای پلیس در محل زندگی کودک اهمیت بسیاری دارد.

وجود چنین قانونی به خودی خود می‌تواند از وقوع این جرم به میزان بسیار زیادی بکاهد چرا که پدر و مادر به اجبار خود را کنترل می‌کنند و عصبانیت?شان را نسبت به فرزندان به شکل آسیب فیزیکی، نشان نخواهند داد.

باید مراکز درمانی با شیوه‌های درست رفتاردرمانی برای برگرداندن این کودکان به روال عادی زندگی و کمرنگ کردن خاطرات گذشته، وجود داشته باشد و دولت و مردم هم از آنها حمایت کنند. در کشورهای پیشرفته‌ای مانند کانادا، وجود این قانون، رفتارهای خشونت‌آمیز والدین را تا حد زیادی کاهش داده است. البته عکس همین قانون نیز در این کشور وجود دارد و پدر و مادر نیز می‌توانند از کودک و نوجوان نافرمان خود که محیط خانه را به آشوب می‌کشاند، شکایت کنند.

در این میان رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه ملی، رسالت مهمی دارند. در جوامعی مانند ایران که دچار تحولات بسیاری در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، اداری و... است، برخی افراد که نمی‌توانند خود را با سرعت با این تحولات تطبیق دهند، دچار سردردگمی می‌شوند و مشکلات خود را بر سر فرزندان خود تخلیه می‌کنند. این زمینه نیازمند آموزش است و باید به وسیله راهکارهای کارشناسان و کمک رسانه‌های گروهی به مردم آموزش داده شود.

دکتر حسین باهر

استاد دانشگاه شهید بهشتی