چهارمحال و بختیاری سرزمین آبشارهای خروشان

شاید این روزها بیش از هر زمان دیگری اسم چهارمحال و بختیاری به گوشتان بخورد آن هم به خاطر دشت لاله های واژگونش, چه این که اردیبهشت است و ماه طنازی لاله های نجیب سرخ و زرد و نارنجی که در دشت های این استان یکی از زیباترین تصاویر بکر طبیعت را به رخ کشیده و هزاران دل خسته از گرد شهرنشینی را به سمت پهنه سحرانگیز خود می کشانند و در نگاه بی تابشان جلوه گری می کنند

شاید این روزها بیش از هر زمان دیگری اسم چهارمحال و بختیاری به گوشتان بخورد؛ آن هم به خاطر دشت لاله‌های واژگونش، چه این‌که اردیبهشت است و ماه طنازی لاله‌های نجیب سرخ و زرد و نارنجی که در دشت‌های این استان یکی از زیباترین تصاویر بکر طبیعت را به رخ کشیده و هزاران دل‌خسته از گرد شهرنشینی را به سمت پهنه سحرانگیز خود می‌کشانند و در نگاه بی‌تابشان جلوه‌گری می‌کنند.... اما چهارمحال و بختیاری تنها دیار لاله‌های خفته زیبای واژگون نیست، بلکه سرزمین چشمه‌های پرآب، رودهای خروشان و آبشارهای حیرت‌انگیز است؛ جنگل‌ها، مراتع، آبشارها، تالاب‌ها، چشمه‌ها و رودخانه‌های زیادی در سطح استان پراکنده هستند که هر یک از آنها مناظر بدیع و دلپذیری را به وجود آورده‌اند و پیوند آب با مناظر طبیعی دره و سبزه‌زار در کنار تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری به این استان سرسبز، اهمیت و جلوه خاصی بخشیده است.

از آنجا که تعدد و تنوع مناظر طبیعی و زیبای استان بسیار است، در این مجال اندک تنها به سراغ آبشارهای زیبای آن می‌رویم تا خنکای آنها حتی از این مسافت دور، به روح خسته‌مان طراوت و تازگی ببخشد.

دره تنگ‌زندان سبزکوه در منطقه حفاظت شده سبزکوه یکی از مرتفع‌ترین و خشن‌ترین کوه‌های این استان بین شهرستان‌های اردل، لردگان و بروجن قرار دارد و دارای چشم‌اندازهای طبیعی، مرتعی، جنگلی و کوهستانی است و به دلیل شیب زیاد و نبود راه مالرو، شاید تنها نقطه بکر استان باشد. این دره زیبا حدود ۱۰ آبشار مرتفع را در دل خود جای داده است که آبشارهای آتشگاه، دره عشق، تونل کوهرنگ و تنگ‌زندان از مهم‌ترین و زیباترین آنها هستند.

آبشار آتشگاه در روستای آتشگاه و در ۴۰ کیلومتری شهر لردگان قرار دارد. این آبشار زیبا که به آبشار مینیاتوری شهرت دارد یکی از بی‌نظیرترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری ایران به شمار می‌رود. آبشار با حرکت مواج خود سکوت منطقه را می‌شکند و بی‌بدیل‌ترین جلوه‌های طبیعی را رقم می‌زند.

مسیر این آبشار از محل چشمه تا اتصال به رودخانه خرسان را فضای سرسبز از انواع درختان و گیاهان جنگلی فراگرفته و شیب زیاد و پستی و بلندی‌های دره، آبشارهای کوچک متعددی را در طول ۳ کیلومتر ایجاد کرده است.

جاده آسفالته‌، نشیمنگاه، آلاچیق، سرویس بهداشتی و دسترسی به روستاهای اطراف از امکانات موجود در آبشار آتشگاه لردگان است.آبشار دره عشق نیز در مجاورت روستای دره عشق در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون می‌جهد و بیش از ۱۰۰ متر ارتفاع دارد. در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستان‌ها و شالیزارهای روستاهای دره عشق و دورک شاهپوری، فضای شگفت‌انگیزی را به وجود آورده است.آبشار تونل کوهرنگ از سرازیر شدن آب تونل اول کوهرنگ به وجود آمده است. این تونل برای انتقال آب چشمه کوهرنگ و دیگر چشمه‌های اطراف به زاینده‌رود در سال ۱۳۳۲ در منطقه کوهرنگ، جایی‌که اکنون شهر توریستی چلگرد ـ مرکز شهرستان کوهرنگ قرار دارد ـ ایجاد شد. آبشار این تونل و فضاهای بسیار زیبای اطراف آن مناظر بسیار زیبایی را رقم زده است.

و اما آبشار دودی تنگ‌زندان در دره زیبای تنگ‌زندان واقع شده و برای خود حکایتی دارد شیرین و شنیدنی. تنگ‌زندان، قطعه‌ای از بهشت زمینی است که در میان حصار حصین و بظاهر دست نیافتنی کوه‌های چهار محال و بختیاری دور از دستان مخرب بشر، همچنان بکر باقی مانده است.

این منطقه که مجموعه‌ای زیبا از کوهستان، ‌آبشار، جریان آب، گیاهان خودرو و حیات وحش است، برای اولین بار ۲۰ سال پیش و به شکل اتفاقی طی یک گشت هوایی، نقاب از رخ زیبای خود باز کرد. پیش از آن عشایر یا شکارچیان نیز به این دره رفت و آمد داشته‌اند، اما گزارشی در این مورد در هیچ کجا به ثبت نرسیده است. پس از رویت آبشار، یک تیم شامل تعدادی از کوهنوردان بروجن همراه یکی دو نفر از کارکنان اداره محیط زیست بروجن اقدام به جستجو برای یافتن راهی برای ورود به دره می‌کنند و پس از تلاش‌های بسیار موفق به دیدن آبشار می‌شوند و الان تنها گردشگران و کوهنوردانی که خستگی سفری چند روزه از میان صخره‌ها و ناهمواری‌های کوهستان را به جان می‌خرند، می‌توانند لذت تماشای این قطعه گمشده بهشت زمینی را با بندبند دل و روح و جان خسته خود بچشند و دریابند.آبشار ۱۰۰ متری تنگ‌زندان سبزکوه با ۸ آبشار کوچک در شمال منطقه حفاظت شده سبزکوه قراردارد. این آبشار در ۴۰ کیلومتری بروجن و در ۳۰ کیلومتری شهر ناغان قرار دارد و در بین بومی‌های منطقه حفاظت شده سبزکوه به آبشار دودی یا کرودیکن معروف است.

صخره‌ای که آبشار در آن جاری است از زمان طلوع خورشید تا ساعت ۱۰ صبح باعث سایه گسترانی بر محیط اطراف آبشار می‌شود، اما وجود نور خورشید در محیط آبشار از ۵ تا ۶ ساعت تجاوز نمی‌کند، چرا که ساعت ۳ بعدازظهر دوباره سایه صخره روی آبشار پهن می‌شود. با توجه به صخره‌ای بودن اطراف آبشار و عدم وجود خاک به اندازه کافی، ‌درختان بلوط، ارژنگ، پسته وحشی، بادام کوهی و ارس در دل صخره‌ها ریشه دوانده و روییده‌اند.

فاطمه مرادزاده