ویژگی های مربیان بزرگ

این مقاله به تعدادی از ویژگی هائی توسط مربیان نظر داشته است کسانی مربیگری عالی دارند که بینش قوی, شور و هیجان و توانائی متعهد ساختن صددرصد افراد را دارا بوده و برای رساندن این بینش و پندار به واقعیت, اقدام لازم را عملی کنند مربیان بزرگ و هنر ایجاد ارتباط و انگیزش, احترام متقابل, القای اعتمادبه نفس و اشتیاق نشان دادن و اثبات اعتبار و نیز صداقت بر پایه ای ثابت ممتازند

بحث روانشناسی در ورزش یکی از مهمترین موضوعاتی است که دنیای امروز ورزش به ضرورت آن پی برده و از این‌رو سرمایه‌گذاری‌های زیادی را بر روی این مقوله مهم انجام می‌دهد. امروزه روانشناسی به اسبابی کارا برای مدیریت کنترل عواطف و هیجانات بازیکنان و قهرمانان درآمده و ضرورت آن به‌خوبی حس می‌شود. منتها در کشور ما این بحث هنوز نتوانسته به‌خوبی جایگاه خود را در سطوح مدیریتی ورزش باز کند. از این‌رو وظیفه دیگری برای رسانه‌ها و مطبوعات قابل طرح است که همانا معرفی و شناساندن جایگاه روانشناسی در ورزش و بسترسازی فرهنگی برای این موضوع در جامعه ورزشی کشور است.

مربیگری مانند جاذبه است، شما می‌دانید که آنجاست، می‌دانید که وجود دارد، اما چگونه تعریفش می‌کنید؟!مربیان بزرگ بسیاری ظاهر می‌شوند. به یک مفهوم، مربیگری قدرتمند توانمندانه مسئله‌ای درونی است و به مفهومی دیگر، ویژگی‌هائی مشخص وجود دارند که از دید اکثریت، معرف رهبری کیفی‌اند. رهبری، فرآیند نفوذ بر اعضاء گروه، در راستای ایجاد سخت‌کوشی و تعهد در آنان، برای دستیابی به اهداف تیمی است. مربیان هم می‌توانند وظیفه ـ محور باشند و هم شخص ـ محور، اما مربیان ورزشی بیشتر به مقوله وظیفه‌محوری اتکا می‌نمایند.

مربیان می‌بایست ویژگی‌هائی را که می‌کوشند به تیم‌شان تزریق کنند، در اختیار داشته باشند. برای نمونه اگر شما از اعضاء تیم می‌خواهید که متکی به‌نفس، خوددار و منظم باشند، در وهله نخست باید همه این ویژگی‌ها را خود دارا باشید. یکی از نیرومندترین ابزارهائی که شما می‌توانید از آن بهره بگیرید، داشتن الگو است. شما بسان یک نمونه تأثیرگذار برای بازیکنان خود هستید و هر آنچه انجام دهید دیده خواهد شد. وینس لمبوردی می‌گوید: رهبران ساخته می‌شوند، به‌دنیا نمی‌آیند. آنها دقیقاً مانند هر چیز دیگری که در این کشور با سخت‌کوشی پدید می‌آید، ساخته می‌شوند.

مربیان بزرگ اغلب درمیدان مسابقه، پژوهشگر و باهوش هستند. آنها مانند همه پژوهشگران بزرگ ادعای همه فن حریف بودن نمی‌کنند. آنها حس می‌کنند همیشه چیزی برای یادگیری هست و راغبند که اشتباهات را بپذیرند. مربیان برجسته برپایه واقعیات تصمیم می‌گیرند و برای انجام تکالیف پیچیده، احساس و شفافیت مشترک را به کمک می‌طلبند. حتی هنگامی‌که فشار بیش از اندازه است، آنان باید راهکار مناسب را برای موقعیت مناسب برگزینند. این مربیان دارای افکاری سازمان‌یافته‌اند، به جزئیات دقت می‌کنند و به‌خاطر آمادگی کلی‌شان، به‌ندرت غافلگیر می‌شوند. دانش گسترده به ایشان این اجازه را می‌دهد که آموزنده و محرکی بزرگ باشند. از این گذشته آنها به اندازه کافی باهوشند که بدانند بارها ناچار خواهند بود به خاطر شرایط ناپایدار، آنچه را که با دقت برنامه‌ریزی کرده‌اند، تغییر دهند. پس انعطاف‌پذیری و داشتن ذهنی باز، اهمیتی سرنوشت‌ساز در مربیگری دارد.

مربیان موفق نه تنها عمیقاً خودجوش و ذاتاً پرشور هستند، بلکه همین اشتیاق را در روابطشان پرورش می‌دهند.

چارکز شواب می‌گوید: من توانائی خود برای ایجاد اشتیاق میان افراد را بزرگترین موهبتی می‌دانم که دارم. بهترین راه ارتقاء چیزهائی که در انسان وجود دارد، قدردانی و تشویق است.این مربیان دارای انرژی فراوان بوده، هیجانی برای انجام وظیفه پدید می‌آورند و برای اعمال مثبت، نقش شتاب‌دهنده را بازی می‌کنند. یک مربی باید محرکی خوب و دارای نیروئی مشوق در گفتار خود باشد تا به ورزشکاران القا کند که تنها در صورت سخت‌کوشی دستمزد خود را خواهند گرفت و اینکه انجام عالی هر کار، امری ارزشمند است. مربی نمی‌تواند فرض کند که منشأ انگیزش را می‌شناسد. حتی بازیکنانی که پیوسته تحریک می‌شوند می‌توانند از ناحیه‌ای غیر از مربی برانگیخته شوند. آنها هم باید در جایگاه مردم عادی و هم در موقعیت بازیکن تشویق شوند.

از مشخصات مربیان بزرگ، اعتمادبه‌نفس، جسارت و احترام است. آنها به‌صورت حساب‌شده‌ای خطرپذیرند. نوآورند و به تصمیم خود اطمینان کامل دارند. ایشان درک کرده‌اند که ترسو بودن، آنها را به سرمنزل مقصود نخواهد رسانید. این اعتمادبه‌نفس و جسارت معمولاً به اعضاء تیم منتقل خواهد شد. شیوه تلاش تیمی به‌عنوان یک کل، اغلب جلوه‌گاه کیفیت و تأثیر یک مربی بزرگ است. اعتمادبه‌نفس یک مربی می‌تواند به اعضاء تیم توانی مضاعف جهت انجام امور خارق‌العاده دهد. همچنین مربی باید به بازیکنان احترام بگذارد. اگر ورزشکاران احترام واقعی ببینند، مربی خود را محترم خواهند شمرد. صداقت مهم است زیرا بازیکنان اگر سخنی غلط‌انداز و به‌ظاهر معقول را ساختگی تشخیص دهند، آن را نشنیده خواهند گرفت. مربی برای کشف استعدادهای هر بازیکن و دینامیک تعامل گروهی را درک کند. گام اساسی آن است که اعضاء را آنقدر خوب شناخت که قادر بود نقاط قوت و ضعفشان را برای استفاده کامل و بهینه از توان بالقوه آنها در متن تیم، ارزیابی نمود. تقسیم‌کار نظام‌مند (یعنی قراردادن بازیکن مناسب در جای مناسب) اهمیتی حیاتی در تیم دارد.

برای نمونه گزینش شخص مناسب به‌عنوان کاپیتان بسیار مهم است. این گزینش مستلزم شناخت مربی از توان تک‌تک بازیکنان است.مربی بزرگ در هنر برقراری ارتباط استاد است. او می‌داند شدیداً نیازمند آن است که با کلمات بازی کند. مربیان باید گوشی شنوا و ذهنی باز داشته باشند. ارتباط متقابل، خوشروئی و داشتن سیاست ”درهای باز“ پیوندهای تیمی را نیرومند می‌سازد. این امر در ساختن محیطی قابل اعتماد و آزاد، سرنوشت‌ساز است. درخواست کمک و اینکه بازیکنان بتوانند آزادانه و بدون ترس از مجازات با یکدیگر ارتباط داشته باشند، باید تبدیل به هنجار و ضابطه‌ای پذیرفته گردد. راه برقراری ارتباط و شیوه راهبری تیمی می‌تواند نقشی بزرگ در ترغیب بازیکنان به سخت‌کوشی ایفاد کند.

هدف، پیشرفت تیم جهت دستیابی و بهره‌گیری کامل از توان بالقوه است. مربی در کنار بازیکنان باید اهداف دست‌یافتنی و خواسته شده تیم را مشخص کند. اگر بازیکنان به رسالت و اهداف تیم بی‌علاقه باشند، مربی توانمند، مقوله‌ای دست‌نیافتنی می‌شود. مربیان می‌بایست حس تفاهمی قوی را که متضمن اعتماد و اطمینان دو جانبه است، گسترش دهند. مربی خوب به معنی انگیزش افراد جهت اعتلاء به والاترین سطوح وجودی‌شان از راه دادن فرصت به آنها است نه محدود ساختن ایشان.

مورای ومن می‌گوید: یک مربی کارکشته دارای بینش است، تمرکزی قوی بر پیامدها و نتایج، راهکاری واقع‌گرایانه برای تحقق این بینش و توانائی انتقال آن و تجدید سازمان با پشتیبانی دیگران، از ویژگی‌های اوست. وظیفه مربیان آموزش، راهنمائی و انگیزش بازیکنان در راستای دستیازی به اهداف است. آنها توانائی شگرفی برای انتقال شور و هیجان خود به دیگران دارند و همیشه در کنار بازیکنان در بازی هستند. یک مربی بر تیم فرمان نمی‌راند، بلکه هدایتش می‌کند. او مسیر را تدوین می‌کند، جهت می‌دهد و فضای اجتماعی و روان‌شناسانه را توسعه می‌بخشد. مربی خواه مربی یا بازیکنی با سمت یک کاپیتان،می‌بایست پاره‌ای مسئولیت‌ها را به گروه بدهد و جسارت دادن استقلال به دیگران را داشته باشد. در غیر این‌صورت اعضا احساس خواهند کرد که اعتمادی به آنان نیست که بتوانند از پس خود برآیند در نتیجه بی‌تفاوت خواهند شد. در این میان می‌بایست تعادل حفظ شود و مربی پاره‌ای مسئولیت‌ها را برعهده اعضاء گروه بگذارد.

این مقاله به تعدادی از ویژگی‌هائی توسط مربیان نظر داشته است. کسانی مربیگری عالی دارند که بینش قوی، شور و هیجان و توانائی متعهد ساختن صددرصد افراد را دارا بوده و برای رساندن این بینش و پندار به واقعیت، اقدام لازم را عملی کنند. مربیان بزرگ و هنر ایجاد ارتباط و انگیزش، احترام متقابل، القای اعتمادبه‌نفس و اشتیاق. نشان دادن و اثبات اعتبار و نیز صداقت بر پایه‌ای ثابت ممتازند.

دکتر جمی ویلیامز