ما را به سخت جانی خود این گمان نبود

سازگاری جسم و روان ما با مشکلات و رنج های زندگی چقدر و چگونه است

شما چگونه با اتفاقات سختی که زندگی‌تان را تغییر می‌‌د‌هد،‌ مواجه می‌شوید؟ اتفاقاتی نظیر مرگ یک فرد محبوب، از دست دادن شغل،‌ یک بیماری سخت و دیگر اتفاقات آسیب‌زا. اینها همه مثال‌هایی از سخت‌ترین تجربه‌های زندگی است. بسیاری از افراد به چنین موقعیت‌هایی با سیلی از هیجانات شدید و حس بلاتکلیفی واکنش نشان می‌دهند اما اغلب انسان‌ها معمولا در طول زمان با این موقعیت‌ها بخوبی سازگار می‌شوند. چه چیزی ما را قادر می‌سازد که بتوانیم سازگار شویم؟

این سازگاری به مولفه‌ای به نام تاب‌آوری نیاز دارد. تاب‌آوری یک فرآیند در حال پیشرفت ‌و دائم است که به زمان و تلاش و تعهد افراد نیاز دارد تا بتواند انسان را از مسیر تجربیات سخت زندگی به سلامت عبور دهد.

در این مطلب قصد داریم به شما کمک کنیم که مسیر درست رسیدن به «تاب‌آوری» را به درستی بشناسید.

● عوامل «تاب‌آوری»

▪ داشتن روابط مراقبتی و حمایتی در درون و بیرون خانواده.

بسیاری از تحقیقات نشان داده‌ است که این مورد عامل اولیه است. روابطی که عشق و اعتماد را ایجاد می‌کند، الگو هستند و فرد را ترغیب به تاب‌آوری و موجب اطمینان او می‌شوند.

▪ توانایی برای ایجاد برنامه‌های واقعی و برداشتن گام‌هایی به سوی عملی‌کردن آنها.

▪ نگاه مثبت به خود و اعتماد به توانایی‌ها.

▪ مهارت ارتباطی و حل مسئله.

▪ توانایی کنترل احساسات و هیجانات شدید.

همه اینها عواملی است که افراد می‌توانند در خودشان ایجاد کنند.

● راهبردهایی برای ایجاد تاب‌آوری

رشد تاب‌آوری یک سفر شخصی است. همه افراد به طور یکسان به اتفاقات آسیب‌زا و استرس‌زای زندگی واکنش نشان نمی‌دهند. ممکن است یک راهبرد برای یک فرد عمل کند و برای فرد دیگر عمل نکند. بنابراین افراد از راهبردهای مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از این تفاوت‌ها ممکن است بازتاب‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی باشد. فرهنگ یک فرد ممکن است بر چگونگی نشان‌دادن احساسات و مواجهه با مصیبت‌ها تاثیر داشته باشد. برای مثال، اینکه چطور و چگونه یک شخص با افراد مهم زندگی‌اش از جمله اعضای خانواده‌اش و منابع اجتماعی ارتباط برقرار می‌کند.

برخی از روش‌ها برای ایجاد تاب‌آوری در زیر آمده است که برای اینکه شما در رشد راهبرد شخصی‌تان در نظر بگیرید مناسب است:

▪ ارتباطات‌‌هایتان را گسترش و سامان دهید. روابط خوب با اعضای خانواده، دوستان و دیگران مهم است. پذیرفتن کمک و حمایت از آنهایی که نگران شما هستند و به حرف‌های شما گوش می‌کنند تاب‌آوری‌تان را تقویت می‌کند. فعال بودن در گروه‌های اجتماعی، انجمن‌های مذهبی یا دیگر گروه‌های محلی موجب حمایت اجتماعی می‌شود و می‌تواند با امیددادن کمک کند. کمک به دیگران در زمان‌هایی که آنها نیاز دارند نیز می‌تواند برای فرد کمک‌کننده مفید باشد.

▪ اجتناب از دیدن بحران‌ها به عنوان مشکلات غیرقابل عبور و برطرف نشدنی.

شما نمی‌توانید این واقعیت را که اتفاق بسیار استرس‌زایی رخ داده است تغییر دهید، اما می‌توانید چگونگی تفسیر و واکنش‌تان به این اتفاقات را تغییر دهید. سعی کنید به دورتر از زمان حال نگاه کنید تا ببینید که چگونه شرایط آینده ممکن است کمی بهتر از الان باشد. به هر شیوه ظریفی که می‌توانید قدری احساس بهتری داشته باشید تا با موقعیت‌های دشوار مواجه شوید، توجه کنید.

▪ بپذیرید تغییر بخشی از زندگی‌ است.

پذیرفتن موقعیت‌هایی که نمی‌توانید تغییر دهید می‌تواند به شما کمک کند تا بر موقعیت‌هایی که می‌توانید تغییر دهید متمرکز شوید.

▪ به سمت اهدافتان گام بردارید.

چند هدف واقعی داشته باشید. کاری را به صورت منظم انجام دهید ـ حتی اگر کوچک به نظر برسد- که شما را قادر سازد تا به سوی اهداف‌تان گام بردارید. به جای تمرکز بر کارهایی که به نظر غیرقابل دستیابی می‌رسند از خودتان سوال کنید: چه کاری را می‌توانم الان به درستی انجام دهم که به من کمک می‌کند تا به سمت هدفی بروم که تمایل رسیدن به آن را دارم؟

▪ رفتارهای قاطع داشته باشید.

در موقعیت‌های ناسازگار تا آنجا که می‌توانید عمل کنید. انجام رفتارهای قطعی بیشتر از کاملا جدا شدن از مشکلات و استرس‌ها و آرزوی اینکه آنها واقعا از شما دور شوند، کارساز است.

▪ در جستجوی فرصت‌هایی برای خودکاوی باشید.

افراد اغلب در تجربه‌های سخت زندگی چیزی را در مورد خودشان یاد می‌گیرند و ممکن است دریابند که آنها در برخی جنبه‌ها به عنوان نتیجه مبارزه‌شان رشد کرده‌اند. بیشتر افرادی که تراژدی‌ها و سختی‌ها را تجربه کرده‌اند گزارش کرده‌اند روابط بهتر و حس توانایی بیشتری در زمان‌های سخت دارند. حس خودارزشمندی‌ و اعتقادات دینی‌شان افزایش یافته و قدر زندگی را بیشتر می‌دانند.

▪ یک نگاه مثبت به خودتان را پرورش دهید.

اعتماد به توانایی‌های خودتان برای حل مسائل را توسعه دهید و به هوش طبیعی‌تان که به ایجاد تاب‌آوری کمک می‌کند، ‌اعتماد کنید.

▪ چیزها را در یک چشم‌انداز ببینید.

موقعی که با اتفاقات بسیار دردناک مواجه می‌شوید، سعی کنید موقعیت استرس‌زا را در یک بازه زمانی گسترده در نظر بگیرید و یک چشم‌انداز طولانی‌مدت داشته باشید. از بزرگ‌کردن بیش از اندازه اتفاق اجتناب کنید.

▪ یک دورنمای پرامید داشته باشید.

یک دورنمای خوشبینانه شما را قادر می‌سازد تا انتظار داشته باشید چیزهای خوبی در زندگی‌تان اتفاق بیفتند. سعی کنید به جای اینکه در مورد آنچه از آن می‌ترسید نگران باشید، آنچه می‌خواهید اتفاق بیفتد مجسم کنید.

▪ مراقب خودتان باشید. به نیازها و احساسات‌تان توجه کنید. در فعالیت‌هایی که از آنها لذت می‌برید و آرامش‌دهنده هستند، شرکت کنید. به صورت منظم ورزش کنید. مراقبت از خود به ذهن و جسم‌تان کمک می‌کند تا برای مواجهه با موقعیت‌هایی که نیاز به تاب‌آوری دارند آماده باشید.

▪ روش‌های دیگر. برای مثال، برخی افراد در مورد عمیق‌ترین افکار و احساسات‌شان که در ارتباط با آسیب یا دیگر اتفاقات استرس‌زای زندگی‌شان ‌است، می‌نویسند. مدیتیشن و روش‌های آرامش‌بخش نیز به برخی افراد کمک می‌کند تا امیدشان را به حالت اول برگردانند.

● ماندن در وضع تاب‌آوری

فرآیند تاب‌آوری شامل رسیدن به آن و ادامه آن در زندگی‌تان است تا وقتی با موقعیت‌های استرس‌زا و اتفاقات آسیب‌زا مواجه می‌شوید، بتوانید در مقابل آن مقاومت کنید. روش‌های زیر به شما کمک می‌کنند تا بتوانید تاب‌آوری را در خودتان تثبیت کنید.

▪ به خودتان اجازه دهید که هیجانات شدید را تجربه کنید و نیز متوجه باشید چه موقع نیاز به اجتناب از تجربه آنها دارید تا کارکردتان در زندگی را تضعیف نکند.

▪ با مشکلات‌ و خواسته‌های زندگی روزمره‌تان مواجه شوید و نیز زمانی را برای استراحت و دوباره انرژی گرفتن خودتان اختصاص دهید.

▪ زمانی را با افراد محبوب زندگی‌تان صرف کنید تا از آنها حمایت و تشویق را دریافت کنید و بتوانید از این طریق خودتان را پرورش دهید.

بهار مدنی‌

روان‌شناس