بیماری فصل تابستان

فصل تابستان بیماری‌های خاص خود را نیز به همراه دارد. یکی از این بیماری‌ها که به‌خصوص در کودکان بسیار رایج است و متاسفانه هنوز هم باعث مرگ و میر آنها می‌شود، اسهال است. اسهال‌ …

فصل تابستان بیماری‌های خاص خود را نیز به همراه دارد. یکی از این بیماری‌ها که به‌خصوص در کودکان بسیار رایج است و متاسفانه هنوز هم باعث مرگ و میر آنها می‌شود، اسهال است. اسهال‌ حاد به اجابت‌ مزاج‌ شل‌، آبکی‌ و به‌ دفعات‌ زیاد گفته می‌شود. اسهال‌ یک‌ علامت‌ است،‌ نه‌ یک‌ بیماری‌. اسهال‌ ساده‌ در تمام‌ گروه‌های‌ سنی‌ شایع‌ است‌ ۹۰ درصد اسهال‌های حاد، به دلیل عوامل عفونی رخ می‌دهند. این عوامل می‌توانند ‌ ویروسی‌، انگلی‌ یا باکتریایی‌ باشند.

بخشی از علل اسهال هم مربوط به نقص عملکرد دستگاه گوارش است. البته همیشه خود روده علت اسهال نیست، مثلا کمبود آنزیم‌های پانکراس (لوزالمعده) باعث اسهالی می‌شود که بیشترین حجم مدفوع را در میان سایر علل داراست، یا مثلا ممکن است جدار روده سالم باشد، اما فرد کمبود آنزیم لاکتاز داشته باشد؛ مشکلی که حدود ۲۵ درصد جامعه ما به آن گرفتارند. برحسب میزان کمبود لاکتاز، افراد به محض مصرف شیر دچار اسهال می‌شوند و درد شکمی پیدا می‌کنند.

اگر اسهال فرد بیشتر از ۴ هفته طول بکشد، طیف گسترده‌ای از عوامل مطرح هستند که حتما نیاز به بررسی دارند.

درمان

مهم‌ترین اقدام در درمان اسهال رساندن آب و موادمعدنی به بدن کودک است. برای پیشگیری از کم‌آبی باید بیمار بیشتر از قبل مایعات بنوشد. اگر فرد مبتلا به اسهال استفراغ نیز داشته باشد، نیازمند مایعات بیشتری است.

بهترین روش جایگزین کردن مایعات، روش خوراکی است. ترکیبات سرم خوراکی یا همان ا.آر.اس بسیار برای این منظور مفید است و حتی از سرم‌های رایج تزریقی جذب بهتری دارد.

محلول ا.آر.اس، اسهال را متوقف نمی‌کند اما فرد (بخصوص کودکان) را قوی نگاه می‌دارد تا آن که اسهال درعرض چند روز، از بین برود.

باید توجه داشت هرگز نباید فردی که دچار اسهال شده، سرخود دارو بخورد. قرص‌ها، بخصوص آنتی‌بیوتیک‌ها یا سایر داروها که باعث قطع اسهال می‌شوند برای کودک مضر است، مگر این‌ که از سوی پزشک تجویز شده باشد. استفاده بدون دلیل از آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها مفید نیست بلکه خود می‌تواند موجب بروز نوعی از اسهال شود و به جای کمک به درمان، تنها دوره اسهال فرد را طولانی‌تر می‌کند.

۱۰ فرمان

۱) اگر کودک شما زیر ۶ ماه است و فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند، افزایش دفعات تغذیه با شیر مادر می‌تواند آب دفع شده از بدن را جبران کند.

۲) تغذیه با شیر مادر مواد موجود در شیر مادر به مقاومت بدن در مقابل اسهال و سایر بیماری‌ها کمک می‌کند. کودکی که در ۶ ماه اول زندگی، فقط با شیر مادر تغذیه می‌شود، کمتر به اسهال مبتلا می‌شود و در صورت ابتلا شدت بیماری کمتر است.

۳) استفاده از شیشه، سر پستانک یا پستانک به دلیل احتمال آلودگی، می‌تواند موجب اسهال گردد. بنابراین اگر برای تغذیه کودک از شیر خشک یا شیر گاو استفاده می‌کنید، بهتر است به جای شیشه و سر پستانک، از فنجان یا قاشق استفاده شود. در ۶ ماهه دوم زندگی کودک و پس از شروع غذای کمکی، خطر ابتلا به اسهال شدید و مرگ بر اثر اسهال را کاهش می‌دهد.

۴) هرروز باید محلول ا.آر.اس تازه در ظرف تمیز تهیه کرده و آن رادر یخچال، خنک نگاه داشت و به‌تدریج به کودک خوراند. هر مقدار محلولی که از روز پیش باقی‌مانده، باید دور ریخته شود.

۵) اگر اسهال‌ بیش‌ از ۴۸ ساعت‌ طول‌ کشید یا مخاط‌، خون‌، یا کرم‌ در مدفوع‌ دیده شد حتما به پزشک مراجعه کنید.

۶) اگر علائم‌ کم‌‌آبی‌ مانند خشکی‌ دهان‌، پوست‌ چروکیده‌، تشنگی‌ شدید، ادار کم‌ یا عدم‌ وجود ادرار دیده شوند فرد نیاز به مراقبت‌های ویژه پزشکی دارد.

۷) خانواده‌هایی که از آب بهداشتی سالم استفاده می‌کنند کمتر دچار بیماری می‌شوند. آب لوله‌کشی سالم‌ترین آب آشامیدنی است. در صورتی که به آب آشامیدنی دسترسی ندارید، می‌توانید با جوشاندن آب از ابتلا به اسهال پیشگیری کنید.

۸) غذاهای پرحجم مثل میوه‌های پوست نکرده یا میوه‌های سفت و سخت و نیز دانه‌های حبوبات که دیر هضم هستند نباید به کودک مبتلا به اسهال داده شوند.

۹) اگر کودکی هنگام خوردن محلول ا.آر.اس، شروع به استفراغ کند، ۱۰ دقیقه صبر کنید و سپس محلول را به آهستگی به او بدهید. به یاد داشته باشید که دادن محلول ا.آر.اس به طور مرتب و به مقدار کم (هر یک تا ۲ دقیقه یک قاشق چایخوری) دارای اهمیت است.

۱۰) تغذیه مناسب کودک در دوران ابتلا به اسهال، می‌تواند از شدت بیماری کاسته و بهبود او را تسریع کند. این باور که باید تغذیه در جریان اسهال کم یا قطع شود، کاملا نادرست است.