به بهانه ترجمه کتابی از امیل چوران بر قله های ناامیدی

به تازگی کتابی از چوران با عنوان بر قله های ناامیدی با ترجمه سپیده کوتی توسط نشر پیدایش منتشر شده است مترجم کتاب در پیشگفتارش به این نکته اشاره کرده که اندیشه های چوران, به گفته خودش, بیش از هرچیز حاصل بی خوابی های طولانی او بوده است بی خوابی هایی که از جوانی اش آغاز شد و هفت سال طول کشید و دست آخر به جایی رسید که او باورش به فلسفه را از دست داد

امیل چوران را می توان از جمله نویسندگان عجیب و درعین حال جذاب ادبیات قرن بیستم دانست که با اینکه هیچ متن ادبی، در معنای مرسومش، ننوشته اما امروز از جایگاه معتبری برخوردار است. چوران در سال ١٩١١ در رومانی متولد شد و تا بیست وشش سالگی اش در همان جا زندگی کرد و همچنین به فاشیسم علاقه داشت. اگرچه بعدها دلبستگی اش به فاشیسم را از دست داد و از گذشته اش اظهار پشیمانی کرد. امیل چوران امروز به عنوان فیلسوف و جستارنویس شناخته می شود چرا که او ادبیات را بیش از هرچیز در جستار تجربه کرد. به تازگی کتابی از چوران با عنوان «بر قله های ناامیدی» با ترجمه سپیده کوتی توسط نشر پیدایش منتشر شده است. مترجم کتاب در پیشگفتارش به این نکته اشاره کرده که اندیشه های چوران، به گفته خودش، بیش از هرچیز حاصل بی خوابی های طولانی او بوده است. بی خوابی هایی که از جوانی اش آغاز شد و هفت سال طول کشید و دست آخر به جایی رسید که او باورش به فلسفه را از دست داد. مترجم در بخشی از پیشگفتارش درباره آثار چوران نوشته: «آثار او معمولا بازتابی است از فضای عذاب، وضعیتی که خود چوران از سر گذرانده و با تغزل و ابراز احساساتی شدید و گاه بی رحم همراه شده. چوران، که دل مشغول مسئله رنج و مرگ است، در بر قله های ناامیدی به تفصیل به خودکشی، همچون ایده ای برای ادامه زندگی، پرداخته است. اولین صورت بندی درونمایه الیناسیون را، که از بارزترین مباحث اگزیستانسیالیسم است، پیش از سارتر و کامو، می توان در همین اثر چوران جوان یافت: چه بسا وجود تبعیدگاه و عدم وطن ما باشد.» مترجم این کتاب در پایان اثر و به عنوان موخره مقاله ای از سوزان سانتاگ، درباره رویکرد آثار چوران، آورده که این مقاله برگرفته از کتاب «سبک های اراده رادیکال» است. بخش زیادی از شهرت چوران در جهان انگلیسی زبان مرهون سانتاگ است. «بر قله های ناامیدی» اثری است که چوران در جوانی اش نوشته بود و در آن بسیاری از مفاهیم اصلی اندیشه او مطرح شده اند. مفاهیم و مضامینی مثل مرگ، پوچی، بی خوابی، رنج و ... که در آثار بعدی او نیز دیده می شوند. چوران به طور کلی نویسنده ای شک اندیش بود و مطالعات ابتدایی اش حول نظریات کانت، شوپنهاور و نیچه بود. او در زمان تحصیلش در دانشگاه نیز از آثار گئورگ زیمل، لودویگ کلاگز و مارتین هایدگر تاثیر گرفت و در عین حال به چخوف و داستایفسکی نیز علاقه داشت. در یکی از جستارهای کتاب با عنوان «انسان، حیوان دچار بی خوابی» می خوانیم: «هر آن کس که گفته خوابیدن مترادف امید است، شهودی ژرف داشته، نه فقط از اهمیت هولناک خواب، بلکه از بی خوابی. اهمیت بی خوابی چنان عظیم است که وسوسه می شوم انسان را حیوانی ناتوان از خوابیدن تعریف کنم. چرا انسان را حیوان عاقل بدانیم در حالی که دیگر حیوانات نیز به همان اندازه معقول اند؟ اما در جهان خلقت حیوان دیگری نیست که بخواهد بخوابد و نتواند.

خواب فراموشی است.»