باید ظرفیت تجربه کردن را به وجود آوریم

گفتگو با دکتر محمدعلی خبری دبیر جشنواره تئاتر مقاومت

این روزها شاهد برگزاری جشنواره ملی تئاتر مقاومت در خرمشهر و آبادان هستیم که امسال از حالت منطقه ای به شکل ملی تغییر کرده است. به همین بهانه گفتگوی کوتاهی را می خوانید که با دکتر محمدعلی خبری، دبیر این جشنواره انجام شده است. وی یکی از اعضای شورای نظارت و ارزشیابی مرکز هنرهای نمایشی نیز می باشد.

▪ در خصوص برگزاری جشنواره تئاتر مقاومت از صورت منطقه ای به ملی صحبت می کنید؟

ـ وقتی از مقاومت صحبت می کنیم، از فرهنگ مقاومت و کلیت جامعه ای صحبت می کنیم که در این مسأله شرکت می کنند. از اسطوره ها و انسانهایی صحبت می کنیم، که تمام قد و با دست خالی ایستادند و کشور را از سلطه بیگانگان آزاد کردند. این مقاومت نتیجه اش را در جبهه های دفاع مقدس نشان می دهد و تبلور آن را در فتح خرمشهر به وضوح می بینیم. وقتی صحبت از مقاومت می شود همه کشور سهیم هستند.

▪ چه مراحلی برای این تبدیل طی شد؟

ـ یکی مسأله گستردگی جایگاه فرهنگ دفاع مقدس است و در مرحله دوم حضور آثار هنری هنرمندان و تولیدات بالای آنها در این زمینه است که باعث شد پیشنهاد ملی شدن این جشنواره مطرح و تصویب شود و به اجرا درآید.

▪ و مراحل فنی کار؟

ـ با پیشنهاد مدیریت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این مسأله در معاونت حوزه هنری و مرکز هنرهای نمایشی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و با توجه به ظرفیتهای موجود تئاتر کشور در این زمینه به تصویب رسید.

▪ درباره آثار ارسالی، چه حجم تئاتر به دبیرخانه ارائه شد؟

ـ با اعلام فراخوان جشنواره توسط دبیرخانه مستقر در تهران و قرار دادن آن در اختیار هنرمندان، قرار شد تا ۱۵ اردیبهشت آثار ارائه شده مورد بررسی قرار بگیرد که با توجه به حجم بالای آثار که در مجموع ۱۲۱ اثر بود، این فرصت تا بیستم اردیبهشت ماه تمدید شد. در مجموع داوران انتخاب آثار، ۱۵ اثر را برای بخش مسابقه به دبیرخانه پیشنهاد دادند و قرار شد تعدادی از آنها همزمان در استانها و سایر شهرستانها اجرا شود. دو اثر هم به عنوان مهمان در طول برگزاری جشنواره و پس از آن اجرا می شود، یکی آسمان و زمین و دیگری خیال روی خط موازی.

▪ فکر نمی کنید در انتخاب آثار کمی بیشتر باید سخت گیری می شد؟

ـ این نظر شماست. داوران انتخاب آثار کارشناسان این رشته هستند و سالها در این زمینه تخصص دارند. سخت گیری لفظ مناسبی برای تئاتر نیست، البته می توان شرایطی را فراهم کرد تا آثار جدیدتری به جشنواره ارسال شود و مورد توجه قرار گیرد.

▪ اما به نظر می رسد برخی کارها، موضوعی غیر از مقاومت را دنبال می کنند و با آب و رنگی که کارگردانها به آن داده بودند به آثار دفاع مقدس نزدیک می شوند.

ـ این نتیجه گیری برای روز اول عجولانه است. در این جشنواره ما با تمام توان کار کردیم و همه آثار به دلیل اینکه داوران آنها را انتخاب کرده اند، مورد توجه ماست.

▪ برگزاری این جشنواره ها چقدر در حفظ ارزشهای دفاع مقدس مؤثر است؟

ـ حفظ ارزشها و انتقال آن به نسلهای بعد، مخاطبان و انسان امروز، وظیفه ای است بر دوش هنرمندان و مسؤولان تمام نهادهایی که در این زمینه تلاش می کنند و دغدغه این کار را دارند. البته همه این کارها نیاز به پژوهش دارد. هنرمندان هم باید با توجه به مطالعه و رویکردهای پژوهشی و تحقیقی که نسبت به این مسائل وجود دارد، آثار خود را ارائه کنند.

▪ جشنواره تئاتر مقاومت فتح خرمشهر چقدر در این زمینه موفق بوده است؟

ـ ببینید باید ظرفیت تجربه کردن آثار را به وجود بیاوریم. باید مکان و زمان تجربه را به هنرمندان بدهند تا آرام آرام با ارائه آثار جدید با مضامین نو و ارتباط بهتر با مخاطب بتوانند این جایگاه را به وجود بیاورند.

▪ ارزیابی شما از این جشنواره چطور است؟

ـ وقتی ۱۲۱ گروه اعلام آمادگی می کنند و ۵۰ درصد آثار تولیدات جدید است، با این حضور هنرمندان، دست اندرکاران و مخاطبان، من این مسأله را مثبت ارزیابی می کنم.

▪ در دو روز اول جشنواره استقبال کنندگان بیشتر از گروههای شرکت کننده بودند تا مردم، حضور مخاطبان را چطور دیدید؟

ـ استقبال خوب بود، اما برای بهتر شدن آن باید شرایط را برای مردمی شدن تئاتر به وجود آورد، برگزاری جشنواره ها یکی از همین شرایط است.

▪ و نظر شما در خصوص بین المللی شدن این جشنواره؟

ـ این مسأله باید مطالعه شود. ظرفیتهای خوبی وجود دارد، اما باید تحقیق شود تا راهکارهای مناسب انتخاب شوند.

مهدی نصیری