دردسر های یک شعار

کدام نفت کدام سفره کدام مردم

اقتصاد حوزه بی رحمی است، نقش پررنگ ریاضیات در این شاخه از علوم انسانی راه فرار کلی گویی در حوزه اقتصاد و وعده های بیهوده سردادن را بسته است. با این حال انتقادها، شعارها و وعده های اقتصادی معمولاً در رقابت های سیاسی ابزاری کارآمد است. هرچند که استفاده از ابزار اقتصاد و توسل به شعارهای اقتصادی در پس زدن رقبای سیاسی مانند در دست گرفتن شمشیر بی دسته یا در دست گرفتن شمشیر از تیغه آن است، اگرچه این شمشیر چرخاندن، رقبا را کنار می زند اما در کنار این ویژگی، دست دارنده شمشیر شعارهای اقتصادی جراحت هایی برمی دارد که تا سال ها فراموش نمی کند.شعار «آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم» از آن دست شعارها و شمشیرهایی است، که سه سال پس از انتخاب شدن محمود احمدی نژاد هنوز برای کاندیدای ریاست جمهوری آن روزها و رئیس جمهوری امروز زحمت به همراه داشته است تا آنجا که رئیس دولت و نزدیکان وی تا به حال در چند مرحله درصدد تفسیر و تاویل، اصلاح منظور و حتی انکار آن برآمده اند، اما همچنان گریبان دولت از بابت آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم در اختیار منتقدان و مردمانی است که روزگاری نه چندان دور به همین شعار رای داده بودند تا شاید اوضاعی بهتر از قبل را تجربه کنند.

روزگار تازه یی که به یمن رکوردشکنی های قیمت نفت بیش از هر زمانی قابل دسترس می نمود.نخستین اظهارنظر درباره شعار آوردن پول نفت بر سر سفره مردم از آن رئیس دولت بود که از اساس این شعار را رد کرد و آن را ساخته و پرداخته منتقدانی خواند که حال می خواستند با یادآوری این شعار مچ گیری کنند.اما در همان حال که رئیس دولت از اساس این شعار و گفته را به یاد نمی آورد، نفت می رفت تا رکوردهایی تازه را به ثبت برساند؛ رکوردهایی افسانه یی که به حافظه مردم یاری می رساند تا مهم ترین شعار تیم تبلیغاتی شهردار وقت تهران و رئیس دولت نهم را واضح به یاد داشته باشند.حالا آنها این پرسش آشنا را که روزگاری محمود احمدی نژاد پرسیده بود بر زبان داشتند که چرا وضع مردم در زمانی که نفت ۹ دلار است با امروز که نفت بیش از ۱۰۰ دلار است تغییری نکرده است.

این بار نوبت غلامحسین الهام سخنگوی دولت بود تا یک گام واقع بین تر به ماجرا بیندیشد، او از اساس شعار آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم را انکار نکرد بلکه در توضیح آن شعار چنین گفت؛ منظور رئیس جمهوری از این جمله این بود که مردم باید مزه توسعه و رشد اقتصادی را حس کنند.اما این اظهارنظر هم کمکی به دولت نمی کند، کافی است روند رشد اقتصادی، نرخ تورم و افزایش بی سابقه قیمت ها در دو سال و نیم گذشته مورد توجه قرار گیرد تا معلوم شود دولت حتی با این منظور حداقلی از شعار آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم هم توفیقی نداشته است.اما تازه ترین اظهارنظر درباره شعار دردسرساز رئیس دولت متعلق به نزدیک ترین یار اوست. مجتبی ثمره هاشمی عصر شنبه گذشته در همایش ملی روابط عمومی های دستگاه های اجرایی در سخنانی با عنوان «خدمات دولت مردمی، چالش های اطلاع رسانی» شعار فراموش نشدنی و البته دردسرساز رئیس دولت را که ظاهراً قرار نیست از یادها برود، محور قرار داد و آن را خلط مبحث دانست. معاون رئیس جمهور خطاب به مسوولان روابط عمومی ها گفت؛ «سعی کنید در همکاری هایتان با رسانه ها، آنهایی را که صادق و پاک هستند، خدمت می کنند و خوشنام و پرمخاطب اند، انتخاب کنید.»به گزارش ایسنا سیدمجتبی ثمره هاشمی مشاور رئیس دولت گفت؛ «برخی اطلاع رسانی ها نیز خلط مبحث است؛ مثلاً می گویند پول نفت را بر سر سفره مردم می آوریم. اول اینکه کجا چنین قولی داده شد و بعد اینکه دولت درآمدی را که از نفت به دست می آید بر اساس قانون مصرف می کند.

یکی از منابع دولت نفت است و مشخص است کجاها مصرف می شود و یک چیز نامعین نیست و بخش مهمی از درآمدهای نفتی صرف کارهای عمرانی یا واردات مواد ضروری یا دیگر هزینه ها می شود.»در واقع او با طرح این پرسش و توضیح واضح درباره چگونگی مصرف پول نفت سعی کرد یک بار دیگر به استراتژی قدیمی تر دولت نهم درباره شعار اصلی اردوگاه تبلیغی کاندیدای انتخابات نهم و رئیس دولت نهم امروز بازگردد؛ اینکه از اساس محمود احمدی نژاد و تیم تبلیغاتی او چنین شعاری نداده اند و این ساخته و پرداخته رسانه ها یا منتقدانی است که سعی در ایجاد بالا بردن توقعات مردم دارند.شاید یادآوری زمان و مکان سرداده شدن این شعار برای رئیس دولت و مشاوران ارشد و نزدیکان او برای همیشه این موهبت را به همراه داشته باشد که دولت نهم اگر قرار نیست این انتظار مردم را برآورده کند، حداقل حال که قیمت نفت ایران در سطح غیرقابل تصور ۱۱۵ دلار ایستاده است، فقط اندکی از آلام اقتصادی مردم بکاهد. محمود احمدی نژاد ۳۰ خرداد سال ۸۴ در جمع نمایندگان کمیسیون تلفیق مجلس هفتم که همچنان روی خط خبرگزاری ایسنا قابل دسترس است، چنین گفت؛ «بحث های ما اینها نیست. شما صحنه اصلی بحث ما را با خودتان منحرف می کنید. من مخالف رانت خواری و استیلای خانوادگی بر ثروت کشور هستم. من دست مافیای قدرت و قبیله را از نفت کوتاه خواهم کرد و جانم را به پای آن خواهم گذاشت. نفت باید بر سر سفره های مردم باشد. بحث بر سر بی عدالتی، تخریب کرامت انسان ها و توسعه فقر و فساد است. بیایید در این موارد گفت وگو کنیم. حرف های من خیلی روشن است. اگر در کاندیدای خود نکات مثبتی می بینید ما دست بوس و مخلص هستیم.»البته این شعار در تراکت ها و پوسترهای تبلیغاتی احمدی نژاد نیز نقش بست، که شاید امروز نزدیکان رئیس دولت این اقدام را رفتار خودسر یا خودجوش ستادهای تبلیغاتی خود بخوانند، اما گذشته از این شعار معروف و دردسرساز احمدی نژاد در زمان رقابت های انتخاباتی که با نفت یکصد دلاری زحمت بیشتری برای دولتمردان به همراه داشته، آنچه غیرقابل انکار است وعده ها و شعارهای بلندبالایی است که محمود احمدی نژاد در زمان رقابت های انتخاباتی خود و پس از آن سرداد که امروز دو سال و نیم پس از آن ایام کمتر محقق شده اند.

شعارهایی که تنها کارکرد آنها بالا بردن سطح انتظارات مردم و توقعات جامعه بود تا آنچه امروز در عرصه اقتصاد ایران محقق شده شگفت آورتر و غیرقابل تحمل تر به نظر برسد.وقتی قیمت هر بشکه نفت ایرانی سر به ۱۲۰ دلار می ساید، اما نرخ تورم، رقم ۲۰ درصد را پشت سر گذاشته و بنا به روایت دکتر حسین راغفر تدوینگر نقشه جغرافیایی فقر کشور، ۳۵ درصد از جمعیت ۷۰ میلیون نفری کشور - یعنی ۲۴ میلیون نفر- زیر خط فقر به سر می برند، معلوم است که وعده های اقتصادی دولت نهم و شعارهای محمود احمدی نژاد از یاد نرود. اقتصاد حوزه بی رحمی است و این خاصیت حوزه هایی است که با عدد و رقم سر و کار دارند.

آرش حسن نیا