توسعه ظرفیت سازمانی

ظرفیت سازمانی عبارت است از توان بالقوه هر شرکت در به کارگیری موفقیت آمیز مهارتها و منابع سازمانی برای دستیابی به هدفهای سازمان و برآورده کردن انتظارهای سهامداران. هدف اصلی …

ظرفیت سازمانی عبارت است از توان بالقوه هر شرکت در به کارگیری موفقیت آمیز مهارتها و منابع سازمانی برای دستیابی به هدفهای سازمان و برآورده کردن انتظارهای سهامداران. هدف اصلی توسعه ظرفیت سازمانی، این است که عملکرد آینده هر سازمانی بهبود پیدا کند. ظرفیت سازمانی، شامل: منابع، دانش، و فرایندهایی است که در جهت دستیابی به هدفهای سازمانی به کار گرفته می شوند.

انواع ظرفیتهای سازمانی

ظرفیتهای سازمان، دارای دو بعد اصلی بشرح ظرفیت منابع و ظرفیت مدیریت است. این ابعاد برای تمام سازمانها وجود داشته و از آن استفاده می کنند.

الف) منابع: شامل مواردی است که به گونه سنتی به آن بخش سخت ظرفیت سازمانی می گویند، نظیر: تکنولوژی، منابع مالی و منابع انسانی. منابع یک سازمان، شامل: کارکنان، زیر ساختارها، تسهیلات، تجهیزات و وجوه نقد می شود که در دسترس سازمان قرار دارند.

ب) مدیریت: به شرایطی گفته می شود که تحت آن هدفهای سازمان وضع شده و در آینده به این هدفها جامه عمل پوشانده می شود. فعالیتهای مدیریتی، شامل: برنامه ریزی، هدف گذاری، تعیین مسئولیتها، رهبری، تخصیص منابع، انگیزش و نظارت بر کارکنان و حفظ رابطه با سهامداران است. فعالیتهای مدیریتی می‌توانند به فعالیتهای رهبری استراتژیک، مدیریت برنامه و فرایند و شبکه ها و ارتباطات، طبقه بندی شوند.

هر سازمانی برای عملکرد بهتربه حداقل منابع نیاز دارد و به تبع آن نیازمند مدیریت و رهبری شایسته است. سازمانهای مختلف دارای ظرفیتهای مختلفی هستند که بستگی به ماموریت، محیط بیرونی، نقاط ضعف و قوت آن سازمان دارد. به عناصر و فعالیتهای مدیریتی، بخش نرم ظرفیت می گویند.

ظرفیتهای عملیاتی و تطبیقی

ظرفیت عملیاتی ظرفیتی، است که طی آن سازمان به صورت متداول فعالیتهای خود را انجام می دهد و ظرفیت تطبیقی ظرفیتی است که طی آن، سازمان چگونگی برخورد با تغییرهای محیط بیرونی را یاد می گیرد.

ظرفیتهای فردی،گروهی و سازمانی

ظرفیتهای فردی، شامل: دانش، مهارت، طرز نگرش و تفکر فردی است. افراد بعنوان عضوی از سازمان از این ظرفیت در سازمان استفاده کرده، زمانی سازمان را ترک می کنند، این ظرفیتها نیز از سازمان خارج می شود. زمانی که افراد، دانش مهارت و چگونگی نگرش خود را با دیگران تسهیم می کنند و یا زمانی که این ظرفیتها در فعالیتها و فرایندهای گروهی به کار گرفته می‌شوند، ظرفیت گروهی ایجاد می شود. زمانی که ظرفیتهای فردی و گروهی بین سایر اعضای سازمان تقسیم شد و به نوعی با: فرهنگ، استراتژیها، ساختار، سیستمهای مدیریتی و خط و مشی ها تعامل پیدا کرد، ظرفیت سازمانی ایجاد می شود.

توسعه ظرفیت سازمان

توسعه ظرفیت سازمان یک دیدگاه سیستماتیکی است، از یادگیری پیوسته برای بهبود بخشیدن به توانایی سازمان درجهت استفاده موثر و اثربخش از منابع مالی و انسانی در دسترس، به منظور کسب هدفهای بشر دوستانه در سازمان و جامعه.

با توجه به تعریف یاد شده، مطالب زیر قابل بیان است:

الف) توسعه ظرفیت یک فرایند پیشرو (رو به جلو) است.

ب) هدف توسعه ظرفیت، افزایش توانایی سازمان برای انجام دادن وظایف و دستیابی به هدفهای بلند مدت سازمان است.

ج) توسعه ظرفیت، توانایی سازمان را در یادگیری و حل مسائل افزایش می دهد.

د) توسعه ظرفیت، شامل ایجاد یک توانایی برای برخورد با مسائل، و همچنین ماندگاری در آینده است.

علی باغبان