جمعه, ۱۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 31 January, 2025
مجله ویستا

مجموعه نامتجانس همسایه دانوب


مجموعه نامتجانس همسایه دانوب

اوپک مجموعه یی نامتجانس از کشورهای صادر کننده نفت خام است با مطالعه خصوصیات نفتی هر یک از اعضای آن نمی توان به حکم کلی درباره رفتار اوپک به عنوان نهادی تنظیم گر در بازار جهانی نفت رسید

۴۶ سال‌ قبل‌ ۱۹۶۰ اوپک‌ به‌ ابتکار ونزوئلا تاسیس‌ شد. کوشش‌های‌ این‌ کشور در متقاعد کردن‌ ایران‌ و عربستان‌، عراق‌ و کویت‌ در مورد ضرورت‌ تشکیل‌ این‌ سازمان‌ بسیار موثر بود. در واقع‌ ونزوئلا به‌ این‌ کشورها پیشنهاد کرد که‌ برای‌ همکاری‌ نزدیک‌تر میان‌ خود به‌ تبادل‌ نظر و بررسی‌ گزینه‌های‌ گوناگون‌ بپردازند.

در سال‌ ۱۹۵۹ هنگامی‌ که‌ شرکت‌های‌ نفتی‌، یک‌ سویه‌، بهای‌ رسمی‌ نفت‌ ونزوئلا را بشکه‌یی‌ ۵ تا ۲۵ سنت‌ و نفت‌ خاورمیانه‌ را ۱۸ سنت‌ کاهش‌ دادند، نیاز به‌ همکاری‌ نزدیک‌تر میان‌ دولت‌های‌ نامبرده‌ بیش‌ از پیش‌ آشکار شد. به‌ دنبال‌ آن‌ نخستین‌ کنگره‌ نفتی‌ اعراب‌ در کایرو برگزار شد و در آن‌ طی‌ بیانیه‌یی‌ از شرکت‌های‌ نفتی‌ خواسته‌ شد که‌ پیش‌ از هرگونه‌ تصمیم‌گیری‌ یک‌ سویه‌ درباره‌ قیمت‌ نفت‌ با دولت‌های‌ کشورهای‌ دارنده‌ نفت‌ مشورت‌ کنند، کشورهای‌ نامبرده‌ در این‌ کنگره‌ برای‌ تاسیس‌ یک‌ کمیته‌ مشورتی‌ نفتی‌ توافق‌ کلی‌ کردند.

در آگوست‌ ۱۹۶۰ شرکت‌های‌ نفتی‌، قیمت‌های‌ رسمی‌ نفت‌ خاورمیانه‌ را ۱۰ تا۱۴ سنت‌ در هر بشکه‌ کاهش‌ دادند. ماه‌ بعد دولت‌ عراق‌ کشورهای‌ ایران‌، کویت‌، عربستان‌ سعودی‌ و ونزوئلا را به‌ بغداد دعوت‌ کرد تا درباره‌ کاهش‌ قیمت‌های‌ نفت‌ به‌ بحث‌ بنشینند. به‌ دنبال‌ آن‌ از ۱۰ تا ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۰ کنفرانسی‌ با حضور نمایندگان‌ ایران‌، عراق‌، کویت‌،عربستان‌ سعودی‌ و ونزوئلا در عراق‌ تشکیل‌ شد. در این‌ کنفرانس‌ اوپک‌ به‌ عنوان‌ سازمانی‌ بین‌ دولتی‌ و دایم‌ تاسیس‌ شد. اما برای‌ تعیین‌ محل‌ اوپک‌ در دومین‌ کنفرانس‌ که‌ در آوریل‌ ۱۹۶۱ در سویس‌ برگزار شد، اعضا تصمیم‌ گرفتند که‌ ژنو، محل‌ برگزاری‌ هیات‌ عامل‌ اوپک‌ و مقر دبیرخانه‌ باشد و بدین‌ ترتیب‌ تا آوریل‌ ۱۹۶۵ مقر دبیرخانه‌ در ژنو بود. اما در این‌ سال‌ اوپک‌ در تصمیمی‌ تازه‌تر، «وین‌» اتریش‌ را به‌ عنوان‌ مقر این‌ سازمان‌ در نظر گرفت‌.

مذاکرات‌ با دولت‌ اتریش‌ موفقیت‌آمیز بود و در اول‌ سپتامبر ۱۹۶۵، وزیر خارجه‌ وقت‌ اتریش‌ بروئوکرسکی‌ و دبیرکل‌ اوپک‌ اشرف‌ لطفی موافقتنامه‌ میزبانی‌ امضا کردند. در آغاز کار مرکز اوپک‌ در دو ساختمان‌ کوچک‌ مستقر شد. چندی‌ بعد به‌ ساختمان‌ شماره‌ ۱، خیابان‌ دکتر کارل‌ لوگر رینگ‌ و پس‌ از آن‌ در مارس‌ ۱۹۷۷ به‌ ساختمان‌ دبیرخانه‌ کنونی‌ در خیابان‌ اوبردو ناسترای‌ شماره‌ ۹۳ در کنار کانال‌ دانوب‌ در منطقه‌ ۲ وین‌ انتقال‌ یافت‌. بدین‌ ترتیب‌ اوپک‌ از ایران‌، عراق‌، کویت‌، عربستان‌ و ونزوئلا به‌ عنوان‌ اعضای‌ بنیانگذار این‌ سازمان‌ در کنار قطر ۱۹۶۱، اندونزی‌ ۱۹۶۲، لیبی‌ ۱۹۶۲ امارات‌ متحده‌ عربی‌ ۱۹۶۷، الجزایر ۱۹۶۹ و نیجریه‌ ۱۹۷۱ به‌ عنوان‌ اعضای‌ کامل‌ و رسمی‌ تشکیل‌ شد.

اوپک‌ در نتیجه‌ اقدام‌ مشترک‌ چند کشور که‌ همه‌ آنها عضو سازمان‌ ملل‌ بودند پا به‌ عرصه‌ وجود گذاشت‌. معاهده‌ تاسیس‌ اوپک‌ در ۶ نوامبر ۱۹۶۲ با شماره‌ ۶۳۶۳ در دبیرخانه‌ سازمان‌ ملل‌ ثبت‌ شد. بعدها اوپک‌ طبق‌ قطعنامه‌ ۱۰۵۳ سازمان‌ ملل‌ مصوب‌ ۳۰ ژانویه‌ ۱۹۶۵ با شورای‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ سازمان‌ ملل‌ مناسباتی‌ برقرار کرد. اعضای‌ موسس‌ اوپک‌، در فرایند تاسیس‌ اوپک‌ به‌ رعایت‌ اصول‌ و هدف‌های‌ سازمان‌ ملل‌ متعهد شدند. در نتیجه‌ انطباق‌ کامل‌ میان‌ اصول‌ و هدف‌ اوپک‌ و سازمان‌ ملل‌ وجود دارد. دبیرخانه‌ اوپک‌ همواره‌ در جلسه‌های‌ نهادهای‌ مختلف‌ سازمان‌ ملل‌ بویژه‌ کنفرانس‌ تجارت‌ و توسعه‌ ملل‌ متحد آنکتاد، صندوق‌ بین‌المللی‌ پول‌ و بانک‌ جهانی‌ فعالانه‌ شرکت‌ می‌کند. اوپک‌ در جلسه‌های‌ دیگر سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ هم‌ شرکت‌ می‌کند.

اوپک‌ در تمام‌ عمر خود از هدف‌های‌ سازمان‌ ملل‌ همواره‌ پشتیبانی‌ کرده‌ شاخص‌ترین‌ نمونه‌ «اعلامیه‌ رسمی‌» نخستین‌ اجلاس‌ سران‌ اوپک‌ است‌ که‌ در سال‌ ۱۹۷۵ منتشر شد، سران‌ کشورهای‌ عضو اوپک‌ تاکید کردند که‌ صلح‌ و پیشرفت‌ جهانی‌ در گروی‌ احترام‌ متقابل‌ به‌ حاکمیت‌ و برابری‌ تمام‌ اعضای‌ جامعه‌ بین‌الملل‌ است‌.

اوپک‌ در جایگاه‌ یک‌ سازمان‌ بین‌المللی‌ و بین‌ دولتی‌ به‌ مسائل‌ جامعه‌ جهانی‌ بطور عام‌ و کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ بطور خاص‌، بیشترین‌ توجه‌ را دارد. هفت‌ کشور عضو اوپک‌ با الهام‌ از «اعلامیه‌ رسمی‌» اجلاس‌ سران‌ در همایش‌ بین‌المللی‌ همکاری‌های‌ اقتصادی‌ (CIEC) موسوم‌ به‌ «گفت‌ و گوهای‌ شمال‌ جنوب‌» برای‌ دستیابی‌ به‌ توزیع‌ عادلانه‌تر ثروت‌ و منابع‌ طبیعی‌ در جهان‌ شرکت‌ کردند. در این‌ اجلاس‌ دیگر کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ و ۸ کشور عمده‌ صنعتی‌ نیز حضور داشتند.

● صندوق‌ اوپک‌

سازمان‌ با تاسیس‌ «صندوق‌ اوپک‌» و ایفای‌ نقش‌ مهم‌ در راه‌اندازی‌ و تامین‌ مالی‌ «صندوق‌ بین‌المللی‌ توسعه‌ کشاورزی‌» (IFAD) نشان‌ داد که‌ برای‌ اوضاع‌ اسفبار اقتصادی‌ آن‌ دسته‌ از کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ که‌ تحت‌ فشارهای‌ شدید اقتصادی‌ قرار دارند، اهمیت‌ قایل‌ است‌. نخستین‌ جلسه‌ هیات‌ امنای‌ «صندوق‌ بین‌المللی‌ توسعه‌ کشاورزی‌» در ۱۳ دسامبر ۱۹۷۷ در رم‌ برگزار شد و اعضای‌ اوپک‌ ضمن‌ حضور در هیات‌ مدیره‌ صندوق‌، یک‌ سوم‌ از حق‌ رای‌ را نیز از آن‌ خود کردند. بنابراین‌ امید می‌رود که‌ اوپک‌ با توجه‌ به‌ مناسباتش‌ با کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ از یک‌ سو و کشورهای‌ توسعه‌ یافته‌ از سوی‌ دیگر، در چارچوب‌ همکاری‌های‌ بین‌المللی‌، بتواند به‌ بالاتربردن‌ استانداردهای‌ زندگی‌، ایجاد اشتغال‌ کامل‌ و رشد و توسعه‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌ جهان‌ کمک‌ کند. در واقع‌ صندوق‌ اوپک‌، یک‌ موسسه‌ مالی‌ چند ملیتی‌ است‌ که‌ برای‌ بهبود بخشیدن‌ به‌ همکاری‌ میان‌ دولت‌های‌ عضو اوپک‌ و دیگر کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ تاسیس‌ شد.

فکر تاسیس‌ این‌ صندوق‌، نخست‌ در اجلاس‌ سران‌ کشورهای‌ عضو اوپک‌ در پایتخت‌ الجزایر در مارس‌ ۱۹۷۵ مطرح‌ شد. در اعلامیه‌ رسمی‌ اجلاس‌ سران‌ بر همبستگی‌ طبیعی‌ میان‌ اوپک‌ و دیگر کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ برای‌ چیره‌ شدن‌ بر مشکلات‌ اقتصادی‌ و دستیابی‌ به‌ توسعه‌ تاکید شد و از این‌ کشورها خواسته‌ شد که‌ برای‌ تقویت‌ همکاری‌ها اقدامات‌ بیشتری‌ انجام‌ دهند.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 2 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.