درباره مرگ جنین

مرگ جنین، به عنوان حادثه بسیار تلخی که در برخی حاملگی‌ها اتفاق می‌افتد نه‌تنها موجب آسیب شدید روحی و جسمی‌ به مادر می‌‌شود که برای اطرافیان و بخصوص پزشک معالج نیز مایه تاسف …

مرگ جنین، به عنوان حادثه بسیار تلخی که در برخی حاملگی‌ها اتفاق می‌افتد نه‌تنها موجب آسیب شدید روحی و جسمی‌ به مادر می‌‌شود که برای اطرافیان و بخصوص پزشک معالج نیز مایه تاسف است.

مرگ جنین به مرگی اطلاق می‌شود که پس از ۱۹ هفتگی بارداری (تقریبا پنج ماهگی) اتفاق بیفتد و در آن زمان وزن جنین بیش از ۳۵۰ گرم خواهد بود. این اتفاق معمولا در شش حاملگی از هر ۱۰۰۰ حاملگی رخ می‌دهد و شایع‌ترین علت آن، ناهنجاری مادرزادی است.

از عوامل خطرزایی که می‌تواند احتمال مرگ جنین را افزایش دهد، سن و وزن بالای مادر، مصرف سیگار ، سابقه مرگ جنین در حاملگی‌های قبلی، اختلال در رشد جنین و بیماری‌های مادر است. همین طور این مشکل در حاملگی‌های چندقلویی و جنین‌های درشت بیشتر دیده می‌شود.

به طور کلی عوامل مرگ جنین به سه دسته تقسیم می‌شوند: عوامل جنینی، عوامل مادری و عوامل جفتی.

عوامل جنینی که حدود ۴۰ درصد مرگ‌های جنینی را شامل می‌شود، شامل نقص‌های کروموزومی ‌و غیرکروموزومی، عفونت‌های جنینی و هیدروپس است؛ هیدروپس به معنی تجمع مایع در بیش از یک نقطه از بدن جنین (مثلا در داخل سر، شکم یا قفسه سینه) تعریف می‌شود.

نقص‌های جنینی می‌تواند به دلیل اختلالات کروموزومی نیز ‌باشد (کروموزوم‌ها رشته‌های حاوی DNA هستند که در انسان به طور معمول ۴۶ عدد است) در حالی که در این جنین‌ها تعداد کروموزوم‌ها،‌ بیشتر و گاه کمتر است، ضمن این که جنین را دچار نقص عضو می‌کند و منجر به مرگ وی نیز می‌شود.

گاهی نقص جنین در اثر اختلال کروموزومی‌ نیست، بلکه به صورت اتفاقی رخ می‌دهد، مانند ابتلای ناگهانی به مشکلات قلبی شدید یا مشکلات شدید ستون فقرات، نخاع و مغز.

از عفونت‌هایی که منجر به مرگ جنین می‌شود نیز می‌توان به سیفلیس، سرخجه، آبله مرغان و توکسوپلاسموز اشاره کرد.

ازعوامل جفتی که حدود ۳۵ درصد علل را شامل می‌شود نیز می‌توان از نارسایی جفت، کندگی جفت، پاره‌شدن زودتر از موقع پرده‌ها (پاره‌شدن کیسه آب)، مشکلات بندناف (پیچ‌خوردن یا گره خوردن بندناف) خونریزی جنین و جفت سرراهی نام برد و بالاخره عوامل مادری که۱۰ درصد عوامل مرگ جنین را شامل می‌شود، دیابت، فشار خون، چاقی، سن بالا، مشکلات خونی، بیماری‌های قلبی، کلیوی، تیروئید یا مصرف سیگار و پارگی رحم و عفونت‌ها و گذشتن از موعد زایمان است.

در درصدی از موارد نیز هیچ علتی پیدا نمی‌شود که بر اساس روش‌های جستجو، این میزان بین ۱۰ تا ۳۵ درصد از مرگ و میرهاست. به هر حال با انجام اتوپسی و بررسی ژنتیک، می‌توان تا ۸۰ درصد از مرگ‌ومیر جنین کم کرد.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان