انتخابات ریاست جمهوری افغانستان

افغانستان در آستانة انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد با توجه به مرز مشترک طولانی افغانستان با کشورمان و تأثیراتی که حوادث و رویدادهای داخلی افغانستان بر کشورمان می گذرد, مسلم است که نتیجة انتخابات افغانستان برای کشورمان حائز اهمیت باشد ائتلاف های ضعیف و قوی شکل گرفته است

افغانستان در آستانة انتخابات ریاست‌جمهوری قرار دارد. با توجه به مرز مشترک طولانی افغانستان با کشورمان و تأثیراتی که حوادث و رویدادهای داخلی افغانستان بر کشورمان می‌گذرد، مسلم است که نتیجة انتخابات افغانستان برای کشورمان حائز اهمیت ‌باشد. ائتلاف‌های ضعیف و قوی شکل گرفته‌است.نامزدهای مختلفی در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند که بسیاری از آنان چهره‌های مشهور و یا صاحب نفوذی نیستند.

● دسته‌بندی نامزدهای انتخاباتی

نامزدهای انتخابات افغانستان را می‌توان به پنج دستة زیر تقسیم‌بندی نمود:

۱) شهرت‌طلبان: فقط می‌خواهند نامشان در فهرست کاندیداها قرار گیرد؛

۲) امتیازطلبان: این افراد در انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند تا با گرفتن امتیاز از نامزدهای اصلی و برجسته، به نفع آنها از صحنة انتخابات کنار بروند؛

۳) بنیادگرایان: از حمایت برخی کشورهای عربی و مخالف شیعه برخوردار بوده، تمایل به افکار طالبانی دارند (پروژة ضد هلال شیعی)؛

۴) غرب‌گرایان: مانند کرزای و اشرف غنی احمدزی؛

۵) اپوزیسیون دولت: مانند رمضان بشر دوست، علی احمد جلالی، محقق و... که به‌علت تعلق به قوم اقلیت از اقبال زیادی برخوردار نیستند، زیرا انتخابات در افغانستان کاملاً قومیتی است.

● بررسی نامزدها

نظر به انتقادهای تند حامد کرزای از آمریکا در این اواخر، برخی اینگونه اظهار نظر می‌کنند که روابط وی و آمریکا به تیرگی گرائیده‌است؛ چرا که آمریکا می‌خواهد با جایگزینی شخص دیگری به جای وی، از فشار موجود بر خود بکاهد و افکار عمومی را به صبر کردن برای دیدن توان و برنامه‌های جدید رئیس‌جمهوری جدید سوق دهد. روابط نزدیک کرزای با جمهوری‌خواهان و البته پیروزی دموکرات‌ها می‌تواند در تیرگی روابط کرزای ـ اوباما مؤثر باشد، همین افول قدرت آمریکا و ضعف این کشور نیز ممکن است تصور ایجاد آلترناتیو را برای کرزای به وجود آورده باشد.

● چرخش از نوع انگلیسی

پس از چندین ملاقات سری سفیر انگلیس با حامد کرزای در کابل، رفت و آمد مقامات انگلیسی به افغانستان هم افزایش یافته‌است. دیدار کرزای و گوردون براون نیز بر گمانه‌زنی‌ها دربارة نزدیکی مواضع کرزای و انگلیسی‌ها دامن زده‌است. گفته می‌شود انگلستان با استفاده از تیر‌گی روابط کرزای و آمریکا می‌کوشد از طریق حمایت از نامبرده، نفوذ خود در افغانستان را افزایش دهد. از سوی دیگر گام بلند کرزای در جذب مخالفان کرزای توانسته مارشال فهیم (سرمایه‌دار بزرگ افغانستان را که از قوم تاجیک و دست راست احمدشاه مسعود و برهان‌الدین ربانی بوده‌است) را جذب نماید.گویا کرزای به او قول معاون اولی را داده‌است. فهیم از قوم تاجیک (دومین قوم بزرگ افغانستان) و از سرمایه‌داران بزرگ افغانستان است. با گرایش فهیم به کرزای و جداشدنش از جبهة ملی برهان‌الدین ربانی و دکتر عبدالله، این جبهه پشتوانة عظیم مالی خود را از دست داده، ضربة بزرگی را در انتخابات متحمل شده‌است. کرزای علاوه بر فهیم توانسته صبغت‌الله مجددی از بزرگان و چهره‌های بنام مجاهدان جذب کند و با این کار آرای آنها را تا حد قابل ملاحظه‌ای از آن خود کند. مجددی به حمایت از کرزای، ریاست‌ کمیتة جذب مخالفان را نیز بر عهده گرفته‌است که این امر نشانگر نزدیکی زیاد او با کرزای می‌باشد. مجددی اکنون تلاش می‌کند مخالفان کرزای را به حمایت از وی ترغیب نماید.

● اشرف غنی احمدزی

از پشتون‌های جنوب و دانش‌آموختة دانشگاه آمریکایی بیروت می‌باشد. سابقة دیرینة اشرف غنی احمدزی و قبیلة او در امر حکومت‌داری از امتیازات وی محسوب می شود. اعضای خانواده و اقوام او نیز از نفوذ بالایی در میان قبایل پشتون بهره‌مند باشند. اشرف غنی احمدزی در زمان قدرت رژیم طالبان، با دفاع از آنها در خارج از مرزهای افغانستان تلاش می‌کرد رابطة رژیم فوق را با غرب گسترش دهد. وی اکنون حامیانی در غرب به‌ویژه آمریکا دارد و از او به‌عنوان آلترناتیو آمریکا برای کرزای یاد می‌شود.

● زلمای خلیل‌زاد

متولد بلخ و از پشتون‌های شمال افغانستان می‌‌باشد. پشتون‌ها اکثر جمعیتی افغانستان را تشکیل می‌دهند. اما پشتون‌های شمال نسبت به جنوبی‌ها کمتر مذهبی و بنیادگرا هستند. در میان پشتون‌ها نیز اکثریت با جنوبی‌ها است. خلیل‌زاد دارای تابعیت آمریکایی است و تابعیت دوگانه هم ندارد. وی در زمان سفارت خود در کابل از قبول گذرنامة افتخاری افغانستان خودداری نمود. طبق قوانین افغانستان اگر کسی همسر افغان داشته باشد، می‌تواند تابعیت افغانستان را به دست بیاورد؛ اما از آنجا که همسر وی از یهودیان آمریکاست، گرفتن تابعیت افغانستان از این طریق هم برای او امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین کاندیداتوری زلمای خلیل‌زاد می‌تواند عامل شانتاژ و جنجال خبری در افغانستان باشد. از طرفی دیگر نگاه مردم افغانستان به منشأ وقایع و بی‌ثباتی‌ها و عدم تحقق وعده‌های آمریکا در دوران پس از طالبان، حکایت از بی‌اعتمادی فراوان به آمریکا دارد. به همین علت شهروندان افغان نمی‌توانند به زلمای اعتماد نمایند. سران قبایل نیز به دلایل فوق ریسک حمایت از زلمای را نمی‌پذیرند و اعتبار خود را با حمایت از وی در معرض خطر قرار نمی‌دهند. بدین ترتیب انصراف نامبرده از کاندیداتوری ریاست‌جمهوری امری محتمل بوده، از جانب وی و موفقیتش در انتخابات خطری متوجه افغانستان نخواهد بود.

● نتیجه‌گیری

با توجه به موارد یادشده می‌توان احتمال داد حامد کرزای با بهره‌مندی از حمایت‌هایی که از داخل و خارج برای خود جذب نموده‌، از اقبال بیشتری نسبت به دیگر کاندیداها برخوردار باشد؛ خصوصاً آنکه جبهة ملی هم بر اثر نداشتن برنامه‌ای مدون و درست نتوانسته به نیروهای خود انسجام بخشد و نیروهای خود را از دست داده‌است. تنها کسی که می‌تواند رقیب قدرتمندی برای کرزای محسوب شود، اشرف غنی احمد زی است که پشتون بوده، از حامیانی در غرب و آمریکا بهره می‌برد. دیگر کاندیداها نیز مانند رمضان بشردوست، جبار ثابت، محمد محقق و... نیز به علت پشتون نبودن و تعلق نداشتن به قوم اقلیت، از اقبال کمی برای پیروزی برخوردارند. خاطرنشان می‌سازد نشریات و رسانه‌های اپوزیسیون بسیار ناشیانه عمل می‌نمایند، اپوزیسیون هیچ برنامه‌ای ندارد و گویی از کمترین مشاوره‌ها و تجربیات سیاسی و ائتلاف‌بندی هم برخوردار نیست؛ در عوض کرزای و اشرف غنی دارای رسانه‌های نسبتاً حرفه‌ای و تجربیات و مشاوران خوب برای ائتلاف و کار سیاسی و رسانه‌ای می‌باشند.

نویسنده: محمد - خاکی نهاد

منبع: سایت - ایراس