پرواز بر فراز آشیانه گربه

آشنایی با برخی از پهپادهای ایرانی

«پرنده‌های هدایت‎پذیر از دور» که به اختصار پهپاد نامیده می‌شوند، از ابزارهای اطلاعاتی موثر هر ارتشی است. ارتش و نیروهای رزمی و دفاعی ایران هم به‌دلایل بسیار، نیاز به انواع پهپادها را احساس و بسیار تلاش کرد تا به آخرین فناوری‌های ساخت و تولید این ابزارهای موثر دست یابد. با توجه به پیشرفت‌های اخیر ایران در تولید هواپیماهای بدون سرنشین، برخی کارشناسان گفته‌اند جایگاه نخست این فناوری در منطقه از آن کشور ایران است. در ادامه این گزارش، برخی از مهم‌ترین هواپیماهای بدون سرنشین نیروهای مسلح ایران را معرفی و توانایی‌های آنان را به اختصار شرح می‌دهیم.

مهاجر: هواپیماهای مهاجر از جمله معروف‎ترین هواپیماهای بدون‌سرنشین ایران است که در چندین مدل مختلف ساخته شده‌اند.

معروف‎ترین آنها، مهاجرهای ۲ و ۴ هستند. هواپیمای مهاجر ۲ با حداکثر سرعت ۲۱۰کیلومتر در ساعت، شعاع پرواز ۵۰ کیلومتر، سقف پرواز ۱۱هزار پا، مداومت پرواز بیش از یک ساعت، بدنه‌ای‌ از جنس مواد مرکب (کامپوزیت)، قدرت موتور ۲۵اسب‌بخار، وزن ۸۵ کیلوگرم و طول ۲۹۰ سانتی‌متر از جمله موفق‎ترین هواپیماهای بدون‌سرنشین به‌شمار می‌رود. این هواپیما با توجه به قابلیت‎های خود به عنوان یک هواپیمای هدف برای آموزش سطوح بالای کارکنان پدافند و ارتقای توانایی در ردگیری هدف‌های پرنده و عملکرد سیستم ضد‎هوایی به‎کار می‌رود. از این هواپیما به عنوان هدف واقعی موشک‌های زمین به هوای راداری و حرارتی هم استفاده می‌کنند. مهاجر‎۴ هم یک هواپیمای بدون سرنشین برد‌بلند است و از جمله پهپادهایی است که با مداومت پرواز بالای خود، می‌تواند به اهدافی در مسافت‌های زیاد دست یابد.

شاهین: برای عملیات مراقبت هوایی و شناسایی دیده‎بانی و هدف‎یابی در نقاط دور و غیرقابل دسترس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هواپیما می‌تواند تا شعاع۱۵۰ کیلومتری ایستگاه کنترل زمینی با ارتفاع هزار و پانصد پا و مداومت پروازی سه‌ساعت، به‎طور همزمان از موانع و استحکامات، فیلم‎برداری و عکس‎برداری کند. همچنین با مجهز شدن به محموله و ریزش اعلامیه، می‌توان از آن در عملیات روانی هم استفاده کرد.

رعد: این هواپیما از جمله پهپادهای تهاجمی نیروهای مسلح است و در کنار هواپیماهای بدون سرنشین دیگر، نقش مهمی در مقابله با دشمنان دارد. یکی از انواع پهپادهای رعد با نام رعد ۸۵، می‌تواند تا شعاع ۱۰۰ کیلومتر پرواز و با حمل مقدار قابل‌توجهی مواد منفجره، اهداف مورد نظر را شناسایی و نابود کند. رعد۸۵ همچنین می‌تواند تصاویر برخورد با هدف را به‌طور آنلاین مخابره کند. این پهپاد جنگی می‌تواند با سرعت ۲۵۰ کیلومتر در ساعت تا سقف ۱۱هزار پا پرواز کند و برتری‌های چشمگیری را برای نیروهای مسلح در مقابله با هر هدفی به ارمغان آورد.

ابابیل: هواپیمای بدون‌سرنشین ابابیل با انجام مانوری بر فراز ناو هواپیمابر آمریکا معروف شد. پس از دقایق طولانی که رادار ناو موفق به کشف این پهپاد ایرانی شد، چند هلی‎کوپتر جنگی و جنگنده از این ناو برخاستند، اما هرگز موفق به کشف ابابیل نشدند. ابابیل به سلامت به محل مورد نظر هدایت شد. این پهپاد اطلاعات و تصاویر بسیار مهمی را در این عملیات ضبط کرد که پخش فیلم آن موجب حیرت جهانیان شد.

پهپادهای دست‎پرتاب: یکی از دستاوردهای اخیر متخصصان کشورمان، طراحی و ساخت پهپادهای دست‎پرتاب است. این هواپیماها را می‌توان به‎راحتی در یک کوله‎پشتی حمل کرد و هر جا که لازم باشد، از آنها استفاده کرد. از جمله این هواپیماها، مینی‌پهپاد دست‎پرتاب فراز ۲ است که با موتور الکتریکی و ایستگاه زمینی قابل حمل توسط نفر، برای انجام عملیات شناسایی و ارسال تصاویر همزمان به کار می‌رود. از این پهپاد می‌توان برای ماموریت‎هایی چون جنگ الکترونیک هم بهره برد. مینی‌پهپاد فراز ۲ با سرعت ۱۱۰کیلومتر در ساعت و سقف پرواز سه‌هزارمتر می‌تواند قابلیت مناسبی به یگان‎های اطلاعاتی و عملیاتی بدهد. تداوم پروازی این پهپاد کوچک ۴۵دقیقه و وزنش کمتر از سه‌کیلوگرم است و می‌توان به‌راحتی آن را به هر منطقه‌ای انتقال داد. فراز ۳ همین‌طور برای انجام پروژه‌های تحقیقاتی، مطالعاتی و طراحی در زمینه علوم و فناوری‎های هوایی با موتور پالس جت به کار می‌رود. نوع دیگر این هواپیماهای دست‎پرتاب، می‌تواند با سرعت ۸۰کیلومتر در ساعت حرکت کند و تداوم پروازی آن۲۰دقیقه است و کنترل آن هم به‎‌آسانی صورت می‌گیرد. این هواپیما به موتور الکتریکی مجهز است و با تجهیز به چرخ، روی هر باندی قابلیت فرود دارد. وزن این پهپاد تنها دو کیلوگرم بوده و قدرت موتور آن برای پرواز شناسایی و عملیات‎های محدود مناسب است.

کرار: این پهپاد می‌تواند با سرعت بیش از ۹۰۰ کیلومتر، به‌عمق مناطق پرخطر دشمن نفوذ کند و هدف را از فاصله هزار کیلومتری مورد اصابت بمب‌های خود قرار دهد. توانایی حمل و پرتاب چهار موشک کروز رادارگریز، یکی از ویژگی‌های کم‌نظیر کرار است. کرار علاوه بر اینها، بنا به ماموریت‌های مختلف، می‌تواند دو بمب ۲۵۰ پوندی هوشمند نقطه‌زن را هم با خود حمل کند. این نوع جنگنده بمب‌افکن با رادارهای پیشرفته می‌تواند به عنوان یک هواپیمای شناسایی قدرتمند و همچنین پرنده‌ای برای آزمایش موشک‌های پدافندی ایران به کار رود. به گفته کارشناسان نظامی، تا سال ۲۰۲۰ مدیریت جنگ‌های نوین با هواپیماهای بدون‌سرنشین انجام خواهد شد و ایران از امروز این صنعت را در کشور کاملا بومی کرده است و به عنوان یکی از قدرت‌های برتر در این زمینه مطرح است.

فاطمه کاظمی