کدام نرخ تازه سازی صفحه نمایش بهتر است

مقایسه نرخ تازه سازی پنل های صفحه نمایش های ۶۰ هرتزی با ۱۴۴ هرتزی

پردازنده‌های(CPU) دارای شش هسته پردازشی (core) از پردازنده‌های چهار هسته‌ای بهترند، داشتن دو کارت گرافیک (GPU) از یکی بهتر است و یک گیگاهرتز از ۵۰۰ مگاهرتز بهتر است. این بازی در بهتر بودن مقادیر بیشتر در تشخیص برتری سخت افزارها درست است؛ اما آنچه درباره فناوری پیکسل‌ها موضوعی که تا‌کنون در فروش صفحه نمایش‌ها اهمیت اساسی داشته، اندازه و تفکیک‌پذیری‌ آنها (رزولوشن) بوده است.

در چند سال گذشته تولیدکنندگان صفحه نمایش ها پنل هایی را راهی بازار کرده اند که نسبت تازه سازی تصویرشان (refresh rate) در مقایسه با پنل هایLCD استاندارد بیش از دو برابر شده است. برای مدت ها پنل های صفحه نمایش LCD با نرخ تازه سازی ۶۰ هرتز (Hz) سر کرده اند. حال صفحه نمایش ها این سد محدودیت را شکسته و نرخ تازه سازی شان را به ۱۲۰ هرتز و حتی ۱۴۴ هرتز رسانده اند. اصولا نرخ تازه سازی بالاتر مترادف پیمایش روان تر ماوس روی صفحه نمایش (اسکرول کردن) و مات و شطرنجی شدن کمتر تصاویر بازی هاست که دستیابی به آن برای همه کاربرها میسر نیست.

به عنوان مثال در فیلم Hobbit، دو برابر کردن نسبت قاب تصویر (frame ratre) از ۲۴ فریم بر ثانیه (fps) به ۴۸ فریم بر ثانیه، تصویر را چنان عجیب و غریب می سازد که موجب روگردانی تماشاگران از آن می شود ـ در حالی که نرخ تازه سازی تصویر و نسبت قاب تصویر کاملا مترادف هم نیستند، اما هر دو به صورت شایان توجهی از اثر گذاری مشابهی روی تصویر رایانه های دسکتاپ (PC) برخوردارند ـ آیا چنین اصلی درباره بالا بودن نرخ تازه سازی صفحه نمایش رایانه های دسکتاپ نیز درست است؟ برای این که دریابیم کاربران اثر نرخ تازه سازی تصویر بالا یا اثر مانوس نرخ تازه سازی ۶۰ هرتزی، کدامیک را ترجیح می دهند، دو رایانه، یکی با صفحه نمایش ۶۰ هرتزی و دیگری را با پنلی ۱۴۴ هرتزی تدارک دیده ایم. برای مقایسه درست آنها ما تعدادی از متخصصان از جمله بازی خورها، ویرایشگرهای عکس و ویدئو و اقشار دیگر را به عنوان ناظر انتخاب کرده و از آنها خواستیم تصویر این دو رایانه را امتحان و مقایسه کرده و انتخاب کنند کدام صفحه نمایش با کدام نرخ تازه سازی تصویر بهتر را به نمایش می گذارد. این مطلب نتیجه این آزمایش ها و نظرخواهی از ناظرهاست که به این شرح برای شما می آوریم.

● روش آزمایش

باید گفت انسان ها از نسبت قاب تصویر ۶۶ فریم بر ثانیه درک بصری بهتری دارند. تماشای تصاویر فیلم ها و بازی ها در نسبت قاب تصویری در حد دو برابر این مقدار به تجربه بصری کاربر آسیب می رساند. برای این آزمایش ما دو رایانه دسکتاپ مشابه براساس مادربورد X۷۹ را جمع کردیم. پیکربندی آنها شامل یک پردازنده ۶ / ۳ گیگاهرتزی Core i۷-۳۸۲۰ ، هشت گیگابایت حافظه رم DDR۳/۱۶۰۰ ، یک فضای ذخیره داده وضع جامد Vetex ۳SSD و کارت گرافیک GeForce GTX ۵۸۰ انویدیا بود. تاخت و تاز هر دو سیستم بر بستر سیستم عامل ویندوز ۸ بود که درایورهای (گرداننده های نرم افزاری) مشخص تصویری انویدیا را روی هردو نصب کرده بودیم. به این علت که در پیکربندی یکی از آنها مادربورد P۹X۷۹ و در دیگری مادربورد Sabertoothx۷۹ به کار رفته بود. درایورهای مشخص نصب شده برای این مادربوردها نیز تفاوت داشت.

● رقبای شرکت کننده

صفحه نمایش برخوردار از نرخ تازه سازی تصویر بالا ۲۴ اینچی و ۱۴۴ هرتزی اولین نمونه در نوع خود از نوع LED با رزولوشن ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ بود که از نرخ زمان پاسخگویی (response time) خاکستری تا خاکستری ۱ms بهره می برد و از قابلیت سطح صفحه نمایش ضد انعکاس برخوردار بود. این پنل از فناوری سه بعدی Nvidia ۳D vision۲ پشتیبانی می کرد، اما ساطع کننده (امیتر) یا عینک سه بعدی به همراه نداشت؛ زیرا همه کاربرهایی که به نرخ تازه سازی بالای صفحه نمایش علاقه دارند، لزوما دنبال بازی های سه بعدی نیستند. صفحه نمایش دوم ما یک پنل IPS در اندازه ۲۴ اینچی است که ۶۰ هرتزی بوده، از نوع TN است، از فناوری سرعت پاسخگویی خوب خاکستری تا خاکستری ۱ms بهره برده و کارخانه سازنده سطحش را به صورت ضد انعکاس پوشش داده است؛ چون حتی قاب صفحه نمایش بیننده را تحت تاثیر قرار می دهد، ما قاب هر دو صفحه نمایش و کیس دسکتاپ ها را با مقوا پوشانده و در هر دو رایانه صدا را غیر فعال کردیم تا کیفیت آن روی ناظرها اثر نگذارد و همچنین برای هر دو آنها صفحه کلید ها و ماوس های مشابهی را به کار بردیم.

● آزمایش ها

ما برای آزمایش هایمان از سه نوع ویدئو استفاده کردیم: اولی با رزولوشن ۷۲۰p با نسبت قاب تصویر ۱۲۰ فریم بر ثانیه، دومی قطعه ای ضبط شده از یک فیلم که روی ۱۲۰ فریم بر ثانیه قفل شده بود و فیلم سوم یک فیلم MKV کیفیت بالای ۱۰۸۰P که نسبت قاب تصویر ۲۴ فریم بر ثانیه داشت. با این که همه این ویدئوها زیر نرخ تازه سازی صفحه نمایش های ما بودند، اما می خواستیم ببینیم موضوعات مورد آزمایش ما چه رفتاری را نسبت به آنها نشان می دهد. البته مشکل ترین بخش این آزمایش استفاده از همین ویدئو هاست؛ اما می خواستیم بدانیم چشم کاربرها کدامیک را ترجیح می دهند. برای آزمایش بازی ما Left۴، Dead۲ و Portal۲ را انتخاب کردیم. انتخاب این بازی ها برای این بود که براحتی با استفاده از گرافیک جی فورس GTX۵۸۰ می توان پا را از نرخ تازه سازی هر دو صفحه نمایش فراتر گذاشت. برای آزمایش آخر از ناظرها خواستیم به شکل عادی روزمره روی یک صفحه وب پیمایش (اسکرول) کرده و همچنین روی پنجره های متحرکی که روی صفحه نمایش باز کرده اند به این طرف و آن طرف بروند.

● روش کار

به همه ناظران شرکت کننده دستورالعمل های مشابهی داده شد و تنظیمات بصری هر دو رایانه مانند هم بود. از آنها خواستیم تفاوت سطوح سیاهی، کنتراست و گرمی رنگ ها را در انتخاب صفحه نمایش ها نادیده بگیرند. این نکته را در نظر بگیرید که همه آزمایش ها در اتاقی تاریک و بسته دور از سر وصدا و مناظر اطراف صورت گرفت.

● نتایج شگفت آور

انتخاب ما صفحه نمایش های ۱۲۰ و ۱۴۴ هرتزی بود، اما همه ناظرهای شرکت کننده در آزمایش با ما همعقیده نبودند. درباره آنها اولین نکته ای که با اولین نگاه نظرها را به خود جلب می کند کار از سر تا پا روان و عالی آنهاست؛ اما باید ببینیم که نظر بقیه ناظرها چیست؟

● جمع بندی

با بررسی جدول مورد اشاره می بینیم که بی شک برنده نهایی صفحه نمایش ۱۴۴ هرتزی است؛ بنابر این به این نتیجه می رسیم که نرخ تازه سازی بالاتر تصویر برای بازی خورها یک امتیاز است. به این ترتیب، پس از این باید منتظر ارائه مدل های بیشتری از این صفحه نمایش های باریک با نرخ تازه سازی تصویر بالا از سوی تولید کننده های صفحه نمایش باشیم.

جواد ودودزاده