شخصیت نوجوانان، ژلاتینی است

توجه به شخصیت ژلاتینی نوجوان و عبور سالم و موفق وی از این مرحله حساس دارای نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی اوست. در ایمن‌سازی و سلامت این دوران نقش سازنده والدین، معلمان، خود نوجوان …

توجه به شخصیت ژلاتینی نوجوان و عبور سالم و موفق وی از این مرحله حساس دارای نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی اوست. در ایمن‌سازی و سلامت این دوران نقش سازنده والدین، معلمان، خود نوجوان و بالاخره همسالان و معاشران وی بسیار تاثیرگذار است. در نخستین گام والدین باید به خوبی نوجوان خود را بشناسند، نیازها و تمایلات طبیعی و غیرطبیعی او را درک کنند و توجه نمایند که عرصه‌های آسیب‌پذیری او بیشتر در چه محدوده‌ای اتفاق خواهد افتاد؟ صاحب‌نظران بر این باورند که با ایجاد فرصت‌های مناسب فرهنگی، تربیتی در فضای خانوادگی، نوجوان به سمت پذیرش هنجارها و رفتارهای مثبت پیش می‌رود و از گرایش‌های او برای سرکشی و انکار کاسته خواهد شد. توجه داشته باشیم که خانواده‌ها براساس فضای ارتباطی‌شان به ویژه روابط پدر و مادر با فرزندان به خانواده‌های طبیعی و یا پرمشکل تقسیم می‌شوند. به نظر می‌رسد که یکی از دلایل تعارض و اختلاف میان والدین؛ ضعف آنان در مهارت‌های ارتباطی و گفتمان مثبت برای حل مشکلات بچه‌هاست. دربرقراری ارتباط با فرزندان به ویژه نوجوانان بر دو مهارت مهم تاکید می‌شود که عبارت‌اند از: گوش دادن موثر و باز کردن باب گفتگوی صمیمانه با آنان و پاسخ‌دهی مناسب و منطقی به مطالبات و دیدگاه‌های نوجوان.

به علاوه می‌توان برای ایمن‌سازی نوجوانان در برابر آسیب‌های تهدیدکننده اجتماعی به موارد زیر هم توجه کرد: نظارت‌های مریی و نامریی بر معاشرت‌ها و رفت‌ و آمدهای نوجوانان به ویژه با همسالان خود که بسیاری از مشکلات اخلاقی و رفتاری آنها در نتیجه همین معاشرت‌ها ممکن است اتفاق افتد؛ حضور پررنگ‌تر والدین در منزل و اختصاص زمان بیشتری برای با بچه‌ها بودن؛ تقویت آموزه‌های اخلاقی، ارزش‌های دینی و اجتماعی در نوجوانان؛ کوتاه نیامدن در برابر خواسته‌ها و احیانا رفتارهای پرخطر آنان با شیوه‌های عاقلانه و غیرپرخاشگرانه؛ عدم افراط و تفریط در ابراز محبت؛ خودداری از برچسب زدن به فرزندان و متهم کردن بی‌دلیل آنها؛ اجتناب از تبعیض گذاشتن میان فرزندان و توجه به تفاوت‌های فردی آنان؛ آموختن روش‌های تفکر و حل مساله در زندگی، بچه‌ها باید یاد بگیرند که با راهنمایی والدین و معلمان با شناسایی مسایل و مشکلات خویش نسبت به حل آنها به گونه‌ای شایسته اقدام نمایند و سرانجام اینکه الگوهای شخصیتی، رفتاری و اخلاقی پدر و مادر برای فرزندان بسیار سازنده است بنابراین والدینی که خدای ناکرده خود دچار برخی آسیب‌های اخلاقی و شخصیتی باشند نمی‌توانند تاثیر مثبت چندانی بر نوجوان خود داشته باشند.

دکتر سیدحسن عل مالهدایی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد