۲۹ اوت ۱۹۹۱ ـ روزی که حزب کمونیست شوروی منحل شد

۲۹ اوت ۱۹۹۱ و در پی شکست کودتای ضد گورباچف (که زیاد هم جدّی نبود) حزب کمونیست شوروی ممنوع الفعالیت شد. قبل از انحلال، گورباچف از ریاست آن کناره گیری کرده بود!.
در سال ۱۹۱۲ حزب سوسیال …

۲۹ اوت ۱۹۹۱ و در پی شکست کودتای ضد گورباچف (که زیاد هم جدّی نبود) حزب کمونیست شوروی ممنوع الفعالیت شد. قبل از انحلال، گورباچف از ریاست آن کناره گیری کرده بود!.

در سال ۱۹۱۲ حزب سوسیال دمکرات کارگران امپراتوری روسیه به دو جناح بلشویک و منشویک تجزیه شد و جناح افراطی بلشویک، انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ را به راه انداخت و با تغییر نظام روسیه زمام این کشور را به دست گرفت و پایتخت را به مسکو منتقل کرد. این حزب با ایجاد ارتش سرخ مرکب از کارگران و کشاورزان جنگ داخلی پس از انقلاب را برد که قدرت های جهانی وقت (بویژه انگلستان، آمریکا و ژاپن) آن را دامن می زدند. در سال ۱۹۱۸ نام این حزب از بلشویک به حزب کمونیست تغییر یافت، از سال ۱۹۲۵ حزب کمونیست اتحادیه روسیه و سپس حزب کمونیست اتحاد شوروی نام گرفت. این حزب حاکم دارای یک کمیته مرکزی بود که اعضای «پولیت بورو» را انتخاب می کرد و همچنین یک کنگره سالانه عمومی و یک دبیرکل داشت. کنگره سالانه که جای هرگونه بحث و انتقاد و طرح نظرات تازه و تصمیمگیری بود به تدریج برنامه و نظم خودرا از دست داد و دبیرکل حزب همه قدرت را قبضه کرد. امتیازات سران حزب و حتی اعضای آن زیاد شد (برای مثال: فروشگاه ویژه، بیمارستان اختصاصی، اقامتگاه لوکس و ... برای خود ایجاد و دارای اتومبیل دولتی و راننده و پیشخدمت شدند؛ حال آنکه لنین و زنش در دو اتاق زندگی و غذایشان را شخصا تهیه می کردند و بهتر از غذای مردم معمولی نبود). همین وضعیت و منع تدریجی انتشار انتقاد افراد از مقامات دولتی و حزبی در روزنامه ها (که دولتی و حزبی بودند و در آغاز کار همه نامه هارا منتشر می کردند و رسیدگی می شد و قرار هم همین بود)، توزیع مقامات میان بستگان و نزدیکان، سختگیری در ارتقاء به عضویت رسمی، افزایش تشریفات و کاهش دلسوزی برای جامعه و ... حزب و دولت را (که عملا از هم جدا نبودند) به بوروکراسی و در موارد متعدد اشتباه و فساد آلوده ساخت و شکست داد. اگر چنین نشده بود، افرادی همچون گورباچف به دبیرکلی حزب و یلتسین به دبیری حزب کمونیست شعبه مسکو منصوب نمی شدند و آن همه فروپاشی و عقب نشینی انجام نمی شد که اینک پوتین برای ترمیم قسمتی آز آنها گرفتار دشمنی و کارشکنی غرب و تجدید جنگ سرد و احیانا گرم شود.

مدتی پس از انحلال، حزب کمونیست (شوروی سابق) دوباره فعالیت خود را در سطحی محدود از سرگرفت. به موازات آن، یک حزب کمونیست دیگر هم در روسیه تاسیس شد که این دومی اعضای بیشتری دارد و از این لحاظ دومین حزب روسیه است. با تجدید فعالیت حزب کمونیست (شوروی سابق) در روسیه، در جمهوری های استقلال یافته نیز احزاب کمونیست تجدید حیات کردند ولی همچنان خارج از حکومتند.