شلغم را دست كم نگیرید

شلغم نه تنها ازنظر داشتن ویتامین و خواص معدنی اش ارزنده است بلكه از حیث سایر ویژگی های غیرغذایی هم سرآمد بوده و در زمره سبزی های مهم شمرده می شود

اكثر ما وقتی حرف از شلغم می‌شود به یاد سرماخوردگی می‌افتیم. كمی دقت كنید، این سبزی درست زمانی كه سرماخوردگی و عفونت‌ها ریوی شیوع پیدا می‌كنند، بیشتر می‌شود. انگار طبیعت هم فكر همه چیز را كرده. بزرگ‌ترها اعتقاد دارند كه خوردن شلغم مانند یك واكسن است كه شما را در برابر سرماخوردگی حفظ می‌كند اما بسیاری از ما از خوردن آن فرار می‌كنیم و هر جور خودمان را راضی می‌كنیم كه چند تكه‌ای از آن را بخوریم، نمی‌شود. شاید بعد از خواندن این مطلب نظرتان به كلی عوض شود.

● شلغم ضد سرطان است

شلغم نه تنها ازنظر داشتن ویتامین و خواص معدنی‌اش ارزنده است بلكه از حیث سایر ویژگی‌های غیرغذایی هم سرآمد بوده و در زمره سبزی‌های مهم شمرده می‌شود. این سبزی نیز در خانواده كلم و پیاز جای می‌گیرد و جزو مواد غذایی پیش‌گیری كننده از سرطان به‌شمار می‌آید، زیرا همانند كلم‌پیچ و سایر گیاهان چلیپایی، طبق تحقیقات آزمایشگاهی از موادی برخوردار است كه رشد سرطان را در جانوران متوقف می‌سازد.

به‌علاوه این سبزی یكی از بقولات بسیار مقوی و مغذی است كه به سبب دارا بودن ۱۰ درصد مواد قندی و سرشار بودن از املاح مفیدی مانند كلسیم و منیزیم جزو مواد غذایی بسیار باارزش به حساب می‌آید. این سبزی یكی از پاك‌كننده‌ها و سازنده‌های خون بوده و چنان كه گفته شد، املاح كلسیم و منیزیم موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های خطرناكی مانند سرطان می‌شود. همچنین نوع دیگری از شلغم كه به نام شلغم روغنی (منداب) شهرت دارد، كمی بزرگ‌تر و زردرنگ‌تر از شلغم معمولی است و دارای مواد ضد سرطانی فراوان‌تری است.

● شلغم برای سرماخوردگی

جالب است بدانید كه شلغم در هوای سرد بسیار خوب رشد می‌كند و شاید وجود همین علت است كه موجب می‌شود این سبزی برای درمان بیماری‌هایی كه در فصل سرما زیاد است و بیماری‌های تنفسی به‌كار ‌رود. شلغم، اثر مفید و موثری در درمان بیماری‌های دستگاه تنفسی دارد، حتما این خاصیت را امتحان كرده‌اید. برای این منظور از آش و سوپ آن استفاده می‌شود. حتی بخور آن نیز برای بهبود عملكرد ریه‌ها بسیار مفید است.

همین‌طور می‌توان عصاره آن را به دست آورد. شغلم پخته بهترین دارو برای برونشیت است. به‌علاوه این سبزی سرفه را نیز تسكین می‌دهد. بالاخره سعی كنید كه در فصل زمستان برای پیشگیری از سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی لااقل چند بار در هفته شلغم بخورید، زیرا شلغم پخته بهترین دارو است.

این سبزی بدن را پاك كرده مواد سمی را از بدن خارج می‌سازد. البته آب شلغم خام، خواص بیشتری از شلغم پخته دارد اما به شرطی كه معده شما را ناراحت نكند. اگر گلودرد دارید، آب پخته شلغم را قرقره كنید تا كم‌كم گلودردتان كاهش پیدا كند. برای این كار شلغم را با شكر سرخ به وزن مساوی در كمی آب می‌ریزند و به ملایمت حرارت می‌دهند.

طریق دیگر آن است كه وسط شلغم بزرگی را خالی كرده و شكر سرخ را درون آن می‌ریزند و پر می‌كنند و می‌پزند. شكل سوم نیز آن است كه شلغم را به حلقه‌های گرد بریده و پیاز را نیز به همین شكل درمی‌آورند. سپس طبقات شغلم و پیاز را در ظرف گردی بر روی حرارت می‌گذارند و هنگامی كه گرم می‌شود به تدریج شربت آن جدا می‌شود. این شربت برای درمان سرماخوردگی و گلودرد بسیار مفید است و از آن می‌توان به‌عنوان قرقره نیز استفاده كرد كه در موارد گلودرد به كار برده می‌شود. علاوه بر عفونت‌های ریوی، در هنگام بروز دمل، كورك و هر نوع كانون التهابی و تورمی یا چركی، از ضماد شغلم پخته استفاده شده و بر روی موضع می‌گذارند.

● خواص دیگر این سبزی

جالب است بدانید كه این سبزی در شرق آسیا بیشترین استفاده را دارد و اعتقاد بر این است كه موجب بهبود تعریق می‌شود به‌خصوص در هنگام بیماری خاصیت ادرارآوری داشته و به تصفیه كبد و كیسه صفرا هم بسیار كمك می‌كند.

از این رو به افرادی كه از بیماری عفونی رنج می‌برند و از آنتی‌بیوتیك‌های قوی استفاده می‌كنند، توصیه می‌شود كه از این سبزی استفاده كنند. در ضمن، مطالعات نشان داده‌اند كه این سبزی اگر به‌‌صورت خام میل شود، به بهبود فعالیت ریه‌ها كمك می‌كند. این سبزی در هر ۱۰۰ گرم خام خود دارای ۴۸ میلی‌گرم كلسیم، ۲۰ میلی‌گرم ویتامین C و ۲۸۰ میلی‌گرم پتاسیم است. به‌علاوه، فقط ۲۳ كالری انرژی دارد. مطالعات نشان داده است كه در شلغم تركیباتی وجود دارد كه باعث تصفیه خون و دفاع بدن در برابر بیماری‌های عفونی می‌شود. پتاسیم موجود در شلغم، چربی را خنثی می‌كند و برای تنظیم فشارخون بالا نیز بسیار مفید است. از طرف دیگر فسفر موجود در شلغم نیز موجب تقویت سیستم عصبی می‌شود.

● برگ شلغم بهتر از خود شلغم

علاوه بر خود شلغم، برگ آن نیز ارزش غذایی فراوانی دارد و توصیه می‌شود برگ آن را نیز مانند كاهو و كلم در سالاد بریزند و یا به سوپ افزوده شود. نه تنها دربرگ شلغم مقدار زیادی كلسیم وجود دارد بلكه این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن و مس نیز هست كه سبب ازدیاد خون و به‌ویژه هموگلوبین می‌شود. جالب است بدانید كه هر اندازه رنگ برگ شلغم تیره‌تر باشد، ید بیشتری در آن خواهد داشت كه برای بیماران مبتلا به اختلالات تیروئیدی بسیار مفید است.

به‌علاوه، وجود ویتامین A، B و C در برگ و ریشه آن، به خوبی نشانگر نقش موثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبی و به خصوص در تعادل تغذیه آن است. حتی بررسی‌ها به تازگی نشان داده‌اند كه عصاره شلغم، حل و دفع سنگ‌های كلیوی را به علت خاصیت حل‌كنندگی كه بر روی اسید اوریك دارد، تسهیل می‌كند. به این دلیل خوردن این سبزی برای كسانی كه مستعد سنگ كلیه هستند، بسیار مفید است.

● هنگام خرید

تا به حال شلغم خریده‌اید؟ به‌نظر شما یك شلغم خوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ شلغم باید پر و سنگین باشد، بنابراین اگر وسط آن شل بود و با فشار انگشت فرو می‌رفت، آن را نخرید. حتی شلغم پلاسیده و مانده را استفاده نكنید چون اگر آن را پخته و مصرف كنید در روده‌ها تولید نفخ می‌كند.

پوست خارجی شلغم باید براق و شفاف باشد. شلغم باید سنگین باشد و وقتی وسط آن را بریدند درونش روشن و شفاف به‌نظر برسد. برای تهیه شلغم ابتدا آن را شسته و درسته در ظرف قرار می‌دهیم و با چنگال سوراخ‌هایی در آن ایجاد می‌كنیم. سپس ظرف را با درپوش به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه با قدرت ۱۰۰ درصد در مایكروویو می‌گذاریم.

در این فاصله یك بار شلغم را زیر و رو می‌كنیم. به‌علاوه اگر خواستید شلغم‌ها را آبپز كنید، از آب كم استفاده كنید و به هیچ عنوان به آن نمك نزنید زیرا موجب دیر پخته‌شدن آنها می‌شود. شغلم اشتهاآور است به این دلیل ترشی آن بهترین نوع ترشی است، زیرا برای معده و روده‌ها مفید بوده و اشتها را تقویت می‌كند.

سارا حسنلو