استوار و آرام در هیاهوی برج سازان

خاورمیانه, بهشت برج سازان است آسمانخراش های سر به فلک کشیده در شهرهای بزرگ مناطقی مانند دبی, ریاض و ابوظبی موزه ای دیدنی از برج های مختلف پیش رو می گذارد

خاورمیانه، بهشت برج‌سازان است. آسمانخراش‌های سر به فلک کشیده در شهرهای بزرگ مناطقی مانند دبی، ریاض و ابوظبی موزه‌ای دیدنی از برج‌های مختلف پیش رو می‌گذارد.

اما نهضت برج‌سازی‌ در این شهرها متوقف نشده‌است. هر روز مهندسی بنام با طرحی تازه در دست، به شهرداری‌های این شهرها مراجعه می‌کند و طرحی شگفت‌انگیز پیشنهاد می‌دهد؛ طرحی که جاذبه‌های وسوسه‌انگیزی برای سرمایه‌گذاری تازه‌ است.

اما در کنار تمام این موضوعات انگار آنان نگران تغییرات آب‌وهوایی نیستند. اخیرا بنیاد منابع انسانی مرکر از تغییرات شدید آب و هوایی در این نواحی خبر داده‌است. در واقع در تحقیقات اخیر بنیاد مرکر نگرانی از ازدحام برج‌ها و تغییرات آب و هوایی ناشی از آن در این مناطق غیرقابل انکار است. امروزه طرح‌های معماری شگفت‌انگیز اکهارد گربر معمار معروف آلمانی در دوبی به اوج خلاقیت در صنعت برج‌سازی‌ رسیده‌است.

دبی نیز در حال حاضر با برج‌های بزرگ خود به شهری اعجاب‌انگیز تبدیل شده است. برج بزرگ دبی با ارتفاع ۱۰۵۰ متر و ۲۰۰ طبقه نقطه عطف برج‌سازی است. این برج، برجی مسکونی است و تا ارتفاع ۸۲۰ متر آن مسکونی است. برج DUدبی نیز با ارتفاع ۷/۸۰۷متر و ۱۶۲ طبقه دومین سازه بلند مسکونی دراین شهر است. برج پنتومنیوم، سومین برج بزرگ این شهر است که ارتفاع آن به ۶۱۸ متر می‌رسد و ۱۲۰ طبقه دارد.

بیش از ۳۰ برج بزرگ مسکونی بالای ۱۰۰ متر در دبی وجود دارد و هر روز نیز بر تعداد آنها افزوده می‌شود. از قرار، دبی و دیگر شهرهای عربی تصمیم گرفته‌اند مرکز تمامی آسمانخراش‌های دنیا شوند. انگار تمام تلاش‌ اعراب بر این است که درآمد ناشی از دلارهای نفتی خود را در ساختمان‌هایشان به رخ بکشند و در این راه به هیچ‌چیز جز هر چه بلندتر، بهتر فکر نمی‌کنند. اگر نه بحران تغییر آب و هوایی بیش از هر کسی گریبان همین کشورها را خواهد گرفت.

اما در این میان تهران به لحاظ بلند مرتبه‌سازی شهر چندان قابل توجهی نیست. این شهر با وجود داشتن ساختمان‌های بسیار به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، کمتر میزبان ساختمان‌های بلندمرتبه بوده ‌است. اما بررسی ساختمان‌های مرتفع در شهرهای مختلف جهان جالب توجه است. در میان شهرهای جهان نیویورک در اولین رتبه قرار دارد. مجموع ارتفاع ساختمان‌های این شهر که عموما مسکونی هستند، ۶ هزار و ۱۶۳ متر است. پس از نیویورک شهر تورنتو کانادا دومین شهر به‌لحاظ بلندمرتبه‌سازی‌ است. تورنتو با ارتفاع ساختمان‌های ۲ هزار و ۲۵ متر در جایگاه دوم قرار دارد .

شیکاگو سومین شهر به لحاظ اجتماع ساختمان‌های مرتفع است. ارتفاع مجموع ساختمان‌های بلند مرتبه در این شهر هزارو‌۸۹‌متر است.

پس از شیکاگو، توکیو قرار دارد. این شهر نیز به‌دلیل داشتن ساختمان‌های بلند مرتبه در زمره شهرهای بلندمرتبه‌ساز قرار گرفته است. هزار و‌۶۱ متر مجموع ارتفاع ساختمان‌های این شهر است. پس از توکیو، ونکور کانادا و مکزیکو قرار دارد. البته دبی نیز اخیرا توانسته‌است خود را به رده‌های بالای این جدول بکشاند. تهران به لحاظ مرتبه‌سازی‌ چندان جایگاهی میان شهرهای جهان ندارد. البته مهم‌ترین مانع این کار ویژگی‌های اقلیمی این شهر است.

به‌دلیل آنکه این شهر در میان دامنه‌های جنوبی البرز قرار دارد، کمتر دستخوش این پدیده شده‌است. برخی از ساختمان‌های بلند مرتبه تهران در این فهرست قرار گرفته‌اند.

● پس از سال‌ها انتظار

۴۳۵متر. آیا روزی که برای اولین بار در سال‌های نه چندان دور نخستین گام برای ساخت این طرح بزرگ عمرانی برداشته می‌شد، کسی تصور می‌کرد که از ارتفاع چهارصدمتری بتواند تهران را به نظاره بنشیند؟ اگرچه این آرزو اندکی دیر به بار نشست و هر روز میلیون‌ها چشمی را که از کنار این سازه عظیم می‌گذشتند به بالای آن خیره می‌کرد اما حالا پس از گذشت چند سال، برج میلاد به هیئت یک نگین در دل پایتخت درآمده‌است.

هنگامی که در سال ۱۳۷۵ برای اولین بار مقدمات احداث بزرگترین سازه کشور پی‌ریزی می‌شد، سه طرح برای آن پیش‌بینی شد. ابتدا قرار بود این بنا در طول ۵ سال به بهره‌برداری برسد. اما هر بار تغییر یکی از شهرداران بهانه‌ای می‌شد برای به تعویق افتادن این طرح بزرگ ملی که شهرداری تهران به تنهایی در حال اجرای آن بود. البته در این راه کمبود اعتبار یکی از بزرگترین دغدغه‌های احداث برج بود.

برآورد اولیه برای احداث این برج بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان بود که اگر این هزینه تامین می‌شد، برج میلاد کمتر از ۴ سال به بهره‌برداری می‌رسید. اما در سال‌های ۷۷-۷۶ هیچ اعتباری قابل توجه تامین نشد تا سرنوشت برج میلاد به دست شهرداران بعدی بیفتد. ماجرای کمبود بودجه همیشه بر بالای برج میلاد که از قد کشیدن بازمانده بود، سنگینی می‌کرد. هنگامی‌هم که این طرح در سال ۸۴ دوباره توانست حرکت جدی خود برای خیز بزرگ را بردارد، باز هم تامین اعتبار بزرگترین مسئله برج بود. بالاخره چرخ‌های سنگین این طرح در سال ۸۴ دوباره به راه افتاد.

اما این‌بار بدون وقفه به پیش رفت. پس از آنکه شهرداری تهران توانست تونل ۹‌ساله شهر را به بهره‌برداری برساند، بسیاری از ناظران امیدوار شدند که برج میلاد نیز در زمانی کوتاه به بهره‌برداری برسد. اما به تعبیر سیدرضا میرصادقی، میزان پیشرفت فیزیکی برج میلاد در طول ۸ سال کمتر از ۵۰ درصد بود و شهرداری تهران نیز برای به پایان رساندن این طرح گامی جدی برداشت. در طول کمتر از ۳ سال بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی تنها در سازه برج میلاد از طرفی و همچنین طراحی و ساخت مسیرهای دسترسی که اصلا به آن پرداخته نشده بود، بالاخره این طرح بزرگ ملی را به روزهای پایان ساختش نزدیک کرد.

در واقع برج میلاد در فضایی ۱۷ هکتاری پی‌ریزی شد و پس از پشت سر گذاشتن موانع بسیار توانست امروز به انتظار شهروندان تهرانی پایان دهد و مرکزی باشد برای گردشگری.

میلاد با ۴۳۵ متر ارتفاع پس از برج سی‌ان‌تورنتو کانادا با ۳/۵۵۳ متر ارتفاع، برج مسکو با ۳/۵۳۳ متر ارتفاع و برج شانگهای چین با ۵۰۰ متر ارتفاع در مکان چهارم برج‌های مخابراتی جهان قرار دارد. این برج از ۵ قسمت اصلی شامل: شالوده، ساختمان پای برج (لابی)، بدنه اصلی برج، سازه راس و دکل تشکیل شده است. ساختمان راس آن یکی از بزرگ‌ترین ساختمان‌های راس در برج‌های مخابراتی دنیاست.

از میان طرح‌های متعدد پیشنهادی برای معماری برج، سرانجام طرحی برگزیده شد که با معماری ایرانی و اسلامی همخوانی بیشتری داشته باشد و بتواند پیروزی میان سنت‌های دیرین و فناوری نوین معماری ایجاد کرده و تمدن اصیل ایرانی - اسلامی را به جهانیان عرضه دارد.