ایلام اولین زیستگاه انسان

استان تاریخی ایلام که همچون دیگر نقاط این کهن ‌بوم و بر، آثاری از روزگار مجد و عظمت ایران را در سینه کوه‌ها و پهن‌دشت‌های خود محفوظ کرده است، برخلاف سایر نقاط ایران که به صورت …

استان تاریخی ایلام که همچون دیگر نقاط این کهن ‌بوم و بر، آثاری از روزگار مجد و عظمت ایران را در سینه کوه‌ها و پهن‌دشت‌های خود محفوظ کرده است، برخلاف سایر نقاط ایران که به صورت مقطعی مسکونی بوده‌اند، بدون وقفه در ادوار مختلف تاریخ مسکونی بوده است. شواهد و مدارک باستانی در دور‌ه‌های گذشته نشان می‌دهد این منطقه از اولین زیستگاه‌های انسان به شمار می‌رود و یکی از مراکز جمعیتی زاگرس محسوب می‌شود. از نخستین سکونتگاه‌ها می‌توان به شهرهای تاریخی سیمره، ماداکتو با ۵۵۰۰ سال قدمت و دره پیش‌تاریخی کزآباد در هلیلان که تاریخی ۸۰۰۰ ساله دارد و اولین بار، باستان‌شناس سوئدی، لوئی واندر بروک و گروهش بر موضوع حیات تاریخی قبل از تاریخ در این منطقه صحه گذاشت اشاره کرد.

انسان‌های پیش از تاریخ کزآباد سفالگری را اختراع کرده و روی به فعالیت صنعتی آوردند، بعد از شهر سوخته که از معماری پیشرفته انسان ۸۰۰۰ سال پیش برخوردار است، بی‌شک کزآباد دومین شهر تاریخی ایران است که دارای قدمتی اینچنین کهن است؛ دره‌های زاگرس قرن‌ها مرکز تمدن و حکومت‌های ایرانی و بین‌النهرینی بوده که سرانجام عنصر ایرانی تمدن خود را بر فرهنگ جاری در این سامان غالب ساخت، وجود نقش برجسته‌های این اقوام در دره‌شهر، آسمان‌آباد و هلیلان که از قدیمی‌ترین نقش برجسته‌های خاورمیانه محسوب می‌شود، بیانگر این موضوع است.

استان ایلام در دوره ساسانی بیش از هر دوره دیگری از اعتبار و رونق برخوردار بوده است. این منطقه همواره مورد توجه شهریاران ساسانی بود و به علت نزدیکی به تیسفون، پایتخت آنها، تابستان را در قصور ییلاقی شهر ماداکتو در دره‌شهر (پایتخت تابستانی)‌ می‌گذرانده‌اند. پس از انقراض سلسله ساسانیان، مردم این دیار جزو اولین ردمانی بودند که به دین مقدس اسلام ایمان آوردند و به ترویج این آیین پرداختند.

طاهر جمشیدزاده