مقررات ازدواج و طلاق

● سن زوج ها و مدرک تشخیص آن ها:
طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی اصلاحی ۲۷/۹/۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی و مصوبه ۱/۴/۱۳۸۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی …

سن زوج ها و مدرک تشخیص آن ها:

طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی اصلاحی ۲۷/۹/۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی و مصوبه ۱/۴/۱۳۸۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به ۱۵ سال شمسی منوط است به اجازه ولی به شرط رعایت مصلحت به تشخیص دادگاه صالح.»در ماده ۲ مقررات متحدالشکل بودن ثبت عقد ازدواج و طلاق مقرر شده است «برای تشخیص سن، ورقه هویت صادره از سجل احوال مدرک بوده و دفاتر ملزم به خواستن تصدیق دیگر نخواهد بود.» بند ۱۶۴ مجموعه بخش نامه مقرر می دارد: «در مواردی که سن شخص طبق حکم قطعی دادگاه اصلاح شود، ملاک حکم دادگاه است و باید سن مندرج در شناسنامه در متن سند قید و موضوع حکم توضیح داده شود.»در بند ۱۶۷ مجموعه بخش نامه آمده است «در موردی که روز و ماه تولد در ورقه هویت قید نشده باشد تاریخ تولد، اول همان سال محسوب خواهد شد.» طبق بند ۱۷۵ این بخشنامه ها «در مورد شناسنامه هایی که مخدوش یا ناخواناست، مقرر می دارد از ثبت واقعه خودداری و صاحب شناسنامه را برای تعویض آن به اداره ثبت احوال راهنمایی کند.»

منع ازدواج زن مسلمان با غیر مسلمان:

برابر ماده ۱۷ قانون ازدواج و ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی «نکاح مسلمان با غیرمسلمان جایز نیست.» طی بخش نامه ثبتی برای اقرارنامه ازدواج قید مذهب زوج ها ضروری نیست ولی چنان چه مذهب قید شود باید مذاهب رسمی شناخته شده در قانون اساسی باشد.

قید ازدواج و طلاق در مدارک هویت:

طبق ماده ۶ مقررات متحدالشکل بودن دفاتر، صاحبان دفاتر ازدواج و طلاق باید ثبت واقعه ازدواج و طلاق را در اوراق هویت زوج ها قید کنند و در پانزدهم و آخر هر ماه شمسی فهرستی از وقایع یاد شده را در اوراق چاپی که اداره ثبت احوال تنظیم می کند، تهیه و برای دفتر ثبت احوال حوزه خود ارسال کنند. در بند ۱۵۰ مجموعه بخش نامه ها چنین آمده است: «سر دفتران ازدواج و طلاق مکلف هستند پرسش نامه های تسلیمی اداره ثبت را با کسب اطلاع و پرسش از زوجین تکمیل کنند و هم زمان با ارائه اعلامیه به اداره یاد شده تحویل دهند.»

اذن پدر یا جد پدری:

در ماده ۱۰۴۳ قانون اصلاحی ۱۴/۸/۱۳۷۰ قانون مدنی چنین آمده است: «نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد منوط به اجازه پدر یا جد پدری اوست و هرگاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از اجازه دادن، خودداری کنند، اجازه او ساقط می شود و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج کند و شرایط نکاح و مهریه ای که بین آن ها قرار داده شده بعداز اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص، به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام کند.»در بند ۱۵۷ مجموعه بخش نامه آمده است، در مواردی که اجازه ولی زوجه ضرورت دارد، باید ولی زوجه ثبت دفتر و قباله ازدواج را امضا کند. در مورد ماده ۱۰۴۳ این قانون آمده است: «بعضی دفاتر ازدواج سعی می کنند طبق اظهارات متقاضیان ثبت ازدواج، نسبت به اثبات باکره نبودن زوجه اقدام کنند مانند ارجاع موضوع به پزشک قانونی و در نتیجه بدون اجازه پدر یا جد پدری به ثبت ازدواج اقدام کند که این صحیح به نظر نمی رسد، زیرا دفاتر ازدواج بر اساس ماده یاد شده در صورت نداشتن نیاز به اذن پدر یا جد پدری باید از دادگاه مجوز اخذ کند یا مدارک دوشیزه بودن دختر را طبق اسناد رسمی مانند ازدواج و طلاق قبلی و مدارک دادگاه بر صحت مورد احراز کند. ورود سردفتر برای دریافت مدارک خلاف مقررات به نظر می رسد، چرا که در این رابطه تکلیفی برای سردفتر ازدواج تعیین نشده است. ماده ۱۰۴۲ اصلاحی سال ۱۳۷۹ مقرر می دارد، در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند و استیذان (اجازه) از آن غیر ممکن باشد و دختر احتیاج به ازدواج داشته باشد، می تواند به ازدواج اقدام کند طبق مواردی که گفته شده است.

حقوق ثبت، شناخت دفاتر رسمی نوشته محمود تفکریان