صنعت نفت مردان سختکوش می خواهد

وجود عوامل متعدد مخاطره آمیز در صنایع نفت, گاز و پتروشیمی, با در نظر گرفتن پیچیدگی و حساسیت فرآیندهای تولید, خود گواه سختی کار در مجموعه وزارت نفت است

وجود عوامل متعدد مخاطره‌آمیز در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، با در نظر گرفتن پیچیدگی و حساسیت فرآیندهای تولید، خود گواه سختی کار در مجموعه وزارت نفت است.

مجموعه صنعت نفت از مهم‌ترین و حساس‌ترین صنایع کشور است، صنعت نفت و بویژه صنعت پتروشیمی یکی از مهم‌ترین صنایع پیشتاز کشور بوده و با توجه به روند توسعه طرح‌های اجرایی که در حال حاضر در اکثر نقاط کشور در حال اجرا می‌باشند، بیش از پیش نگاه همگان را به خود جلب کرده است و این پیشرفت سریع و همه‌جانبه به موازات خود، مسائلی بدیع را نیز در پیش روی کارکنان این صنعت قرار داده است که از جمله آنها می‌توان به افزایش مخاطرات شغلی مرتبط با آن اشاره کرد.

امروزه این مهم نه تنها در کشور ما، بلکه به یکی از مقوله‌های مهم جوامع بشری تبدیل شده است و کشته‌شدن بیش از ۱/۲ میلیون نفر ناشی از حوادث کار ـ که بخش عمده‌ای از آن در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی اتفاق می‌افتد ـ گواه این ادعاست.

کارکنان صنعت نفت سال‌هاست که رنج دوری از شهر و دیار بر دوش می‌کشند و در پی آنند تا عطش خود را با خدمت به وطن فرو نشانند.

آفتاب، گرما، رطوبت و شرجی بسیار زیاد و گرد و خاک که مهمان ناخوانده دیگری است که چند سالی مهمان بیشتر مناطق نفتی و پتروشیمی از جمله منطقه عسلویه شده است، بر هیچ یک از مردمان این مرز و بوم پوشیده نیست و در بیشتر ماه‌های سال این تنها معجونی است برای تسکین خستگی‌های کارکنان این صنعت.

براستی کدام یک از شرکت‌های نفتی تاکنون در تاریخچه کوتاه یا بلند خود حوادث متعددی را ثبت نکرده‌اند؟ کدامین شرکت را می‌توان یافت که تاکنون هیچگونه تلفات انسانی ناشی از کار را در کارنامه خود ثبت نکرده باشد؟

چه تعداد کسانی هستند که بدانند ساعات کار در این مناطق دورافتاده چگونه است؟ آری اقتدار و پایداری تولید در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی حاصل بیش از ۱۳ ساعت کار روزانه کارکنان این صنعت است. حال چه کسی حاضر است شغل خود را با این افراد عوض کند؟

چه کسی می‌داند بازنشستگی در صنعت نفت در چند سالگی فرد اتفاق می‌افتد؟ ۶۰ سالگی، آری، ۶۰ سالگی و بدون در نظر گرفتن سنوات خدمت، حتی اگر ۴۰ سال هم در این صنعت با تحمل شرایط سخت آن کار کرده باشید، باز نیز در ۶۰ سالگی بازنشسته خواهی شد. در اینجا نه از قانون مشاغل سخت خبری است و نه از بازنشستگی پیش از موعد.

اما بیشترین چیزی که کارکنان این صنعت را تهدید می‌کند حادثه است، حادثه‌هایی که با گذشت زمان و دستیابی بشر به اشکال مختلف تکنولوژی به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده حیات آدمی ظهور کرده‌اند، به طوری که امروزه خسارات جانی و مالی ناشی از این حوادث در این صنعت روز به روز سیر صعودی داشته است.

کارکنان نفت و پتروشیمی از بیشتر مناطق نفتی به‌عنوان آخر دنیا یاد می‌کنند، این مناطق کارگر و مهندس ندارد، اینجا سرزمین عجیبی است با تجهیزات عظیم و بناهایی که شکلشان هیچ شباهتی با شهرهایی که شما در آن زندگی می‌کنید، ندارد.

در این مناطق روز تعطیل معنی ندارد، از عیدهای نوروز، فطر، قربان و غدیر خبری نیست. جمعه و تعطیلات آخر هفته ندارد، اگر هم باشد آنقدر همه جا تعطیل است که دلت برای کار کردن با همان شرایط سختش تنگ می‌شود. آخر کجا بروند؟ پارک؟ سینما؟ خانه اقوام؟

آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا ترک کار در این صنعت زیادتر از سایر سازمان‌ها و صنایع دیگر است؟

فوران گاز از میدان نفتی ابوذر، انفجار چاه نفتی براثر آتش‌سوزی دکل حفاری، آتش‌سوزی در خط لوله ششم سراسری گاز، آتش‌سوزی در پتروشیمی پارس، آتش‌سوزی در خط لوله ۲۰ اینچ منطقه لرستان، آتش‌سوزی در‌چاه‌۲۳‌کنگان، آتش‌سوزی در پتروشیمی خارک، انفجار و آتش‌سوزی در پتروشیمی پردیس و آتش‌سوزی در پتروشیمی مروارید، فقط تعداد اندکی از حوادثی هستند که در همین اواخر در این صنعت اتفاق افتاده و برخی از رسانه‌ها به آنها اشاره کرده‌اند.

تلفات انسانی سال جاری در صنعت بیش از ۲۰ نفر می‌باشد، ۴ نفر ناشی از فوران چاه نفت‌شهر، ۴ نفر حاصل آتش‌سوزی در خارک و ۵ نفر در حادثه پتروشیمی پردیس فقط برخی از آنهاست.

نرخ حوادث صنعت نفت با توجه به توسعه این تاسیسات روز به روز در حال افزایش است و اینها فقط برخی از حوادثی هستند که گزارش می‌شوند و به صورت خبر در رسانه‌ها منتشر می‌شود وگرنه حوادث متعدد دیگری در این صنعت اتفاق می‌افتند که هیچگاه به گوش من و شما نمی‌رسد.

انفجار، آتش‌سوزی، انتشار گازهای سمی و بسیار خطرناک، آلودگی‌های محیطی، خطرات ورود به محفظه‌های بسته، حوادث چشمی، آسیب‌های شدید شنوایی، سقوط از ارتفاع، سوختگی‌های شدید، آسیب‌های حاصل از تماس با مواد شیمیایی، گرمازدگی‌های شدید و بسیاری دیگر از این قبیل، همراه با امکانات کم درمانگاهی و بیمارستانی در این مناطق، بیانگر برخی از خطراتی هستند که کارکنان این صنعت را تهدید می‌کند و باز هم این طلایه‌داران تعهد و تخصص، با عشق به وطن و منافع ملی و میهنی چرخ‌های این صنعت را به حرکت درمی‌آورند.

فرسودگی و مرگ تدریجی افرادی که در معرض تماس با مواد شیمیایی هستند نیز مرگ خاموشی است که روی کارکنان این صنعت سایه افکنده است و هیچگاه در آمارها ثبت نمی‌شوند.

در تعریف مشاغل سخت آمده است: کارهای سخت و زیان‌آور کارهایی هستند که در آنها عوامل فیزیکی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد شود که نتیجه آن بروز بیماری‌های شغلی و عوارض ناشی از آن است.

با این تعریف تمامی شغل‌های عملیاتی صنعت نفت جزو مشاغل سخت می‌باشند ولی فقط در تعریف و نه در قانون، چرا که در صنعت نفت از مشاغل سخت خبری نیست و قانون کارهای سخت و زیان‌آور در مورد نیروهای عملیاتی که در سایر صنایع مشابه کشورمان اجرا می‌شود، در صنعت نفت اجرا نمی‌شود و نیروهای عملیاتی مناطق جنوب که در شرایط کاری سخت کار می‌کنند همچون دیگر مشاغل سخت نیروی جسمی و فکریشان تحلیل می‌رود، ولی باز هم فقط در ۶۰ سالگی می‌توانند بازنشسته شوند و صد البته با این همه خطرات ناشی از کار اگر تا ۶۰ سالگی بمانند.

محمدرضا قاسمی