ایمنی خودرو

تولیدكنندگان خودرو در دنیا به دو مبحث بسیار اهمیت می دهند, یكی شكل ظاهری و دیگری ایمنی خودرو است و تنها به لحاظ داشتن این دو فاكتور مهم قادر خواهند بود بازار و مشتری را از آن خود كنند همچنین این پارامترها تاثیر بسزایی در قیمت خودروهای تولیدی دارند

●اولین تصادف : در اكتبر سال ۱۸۰۴ میلادی خودرویی با موتور بخار كه "گاگنت" نام داشت به دیواره‌ای برخورد كرد. در روزنامه‌های آن زمان نوشته شد كه علت اصلی این اتفاق ترمزهای ضعیف آن بوده است. اولین برخورد دو اتومبیل با هم نیز در جولای سال ۱۸۳۱ میلادی در انگلستان اتفاق افتاد. همچنین در سال ۱۸۹۷ نخستین تصادف یك خودرو بنزینی اتفاق افتاد و در سال ۱۸۹۸ نخستین عابر پیاده در برخورد با یك اتومبیل كشته شد.

تمامی این عوامل سبب شد دولت‌ها و افكار عمومی، خودروسازان را به ایمن كردن خودروهایشان متوجه كنند. امروز نیز موسسه ایمنی اروپا (NCAP) بر ایمنی خودروها نظارت دارد و آنها را دسته‌بندی می‌كند كه این دسته‌بندی نیز در میزان تقاضای خرید مدل‌های مختلف خودرو تاثیر فراوانی دارد.

●وضعیت ایمنی خودروها

تولیدكنندگان خودرو در دنیا به دو مبحث بسیار اهمیت می دهند، یكی شكل ظاهری و دیگری ایمنی خودرو است و تنها به لحاظ داشتن این دو فاكتور مهم قادر خواهند بود بازار و مشتری را از آن خود كنند. همچنین این پارامترها تاثیر بسزایی در قیمت خودروهای تولیدی دارند.

وقتی در اروپا و آمریكا اعلام می‌شود كه خودرویی در سطح پایین استاندارد است، به شدت از میزان فروش آن كاسته می‌شود، اما در ایران این اطلاعات به ندرت ارائه می‌شود. هم‌اكنون اگر خودرویی ایمن باشد، بازار آن هم باید پرتقاضا بماند و كارخانه‌های آن به سوددهی برسد، اما اگر خودرویی از نظر ایمنی ضعیف باشد، با حمله افكار عمومی به آن باید شكست را تجربه ‌كند، اما در ایران چون بازار رقابتی وجود ندارد، ایمنی نیز چندان مهم نیست. ولی به نظر می‌رسد با پیوستن آرام ایران به WTO خودروسازان نیز باید دیدگاه خود را عوض كنند و با گسترش مراكز تحقیق و توسعه، خودروهایی تولید كنند كه ایمنی بیشتری داشته باشند.

وضعیت ایمنی نامطلوب برخی خودروها سالانه بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان به اقتصاد ایران ضربه وارد می‌كند. در ایران ۲۷ هزار نفر سالانه بر اثر تصادف جان خود را از دست می‌دهند. راهنمایی رانندگی ۱۰ درصد این تصادفات را به دلیل امنیت كم در خودروها عنوان كرده است.

با این كه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ۵۱ استاندارد خودرو را اجباری كرده است، اما هنوز وضعیت ایمنی خودروهای داخلی جای سوال بسیاری دارد.

۵۱ استاندارد برای ایمنی و عملكرد خودرو كامل شده است كه ۲۵ استاندارد در سال ۸۴ برای خودروسازان اجباری شده‌اند. البته برخی از این استانداردها احتیاج به آزمایشگاه‌های پیشرفته و یا تائید از خارج دارد كه مرحله‌ای زمان‌بر است؛ از طرفی آزمون تصادف شامل تصادف از روبرو و تصادف جانبی و تعدادی هم مربوط به ایمنی و عملكرد است؛ مثل استحكام صندلی و توان موتور كه در هر صورت باید تحت كنترل قرار گیرند.

بحث ایمنی خودرو بحثی كلی است وقطعه، محصول و خدمات مشتری هر سه باید با هم دیده و در نظر گرفته شود. به گزارش ایسنا، براساس آخرین مطالعات انجام شده، خودروهای پژو ۲۰۶ ، ال-۹۰، هیوندایی ورنا، مزدا ۳۲۳ و مگان و بنز كلاس E كه در ایران تولید و یا در آینده نزدیك تولید خواهند شد، توسط موسسه استاندارد ایمنی اروپا (یورو NCAP) تایید شده‌اند. البته خودرو سمند نیز توسط موسسات ایمنی انگلستان تائید شده است. بر این اساس مگان و بنز كلاس E با داشتن ۵ ستاره بیشترین ایمنی را در خودروهای ایرانی به خود اختصاص داده‌اند. خودرو پژو ۲۰۶نیز از نظر ایمنی دارای ۴ ستاره و هیوندایی و ال -۹۰ نیز ۳ ستاره ایمنی دارند.

بسیاری از مردم بر این باورند كه هرچه بدنه خودرو محكم‌تر باشد، خودرو امن‌تر است، در حالی كه اینگونه نیست. خودروهای جدید به گونه‌ای طراحی شده‌اند كه قسمت جلو آن بر اثر تصادفات شدید، تخریب شده و به این وسیله ضربه، تصادف را جذب كند، اما اتاق به گونه‌ای طراحی شده كه كمترین آسیب را ببیند.

در این باره می‌توان دو خودرو پژو ۲۰۶ و پراید را در ایران مقایسه كرد. پژو ۲۰۶ در تصادف شدید تا كاپوت تخریب می‌شود، اما موتور مچاله شده و به سمت سطح زمین متمایل شده و به همین دلیل به داخل اطاق ضربه وارد نمی‌كند، اما در پراید جلو و اتاق خودرو مانند آكاردئون جمع شده و سبب مرگ سرنشینان می‌شود.

ایمنی خودرو به موارد زیادی از جمله طراحی داخلی و خارجی و نوع مواد به كار رفته در آن مربوط است. طراحی و استفاده از سیستم‌های نوین ترمز مانند ABS، ESP ، EBD كه با افزایش پایداری و فرمان‌پذیری، قفل نشدن ترمزها ، كاهش طول ترمز و واكنش درست خودرو در زمان حادثه تا ۴۰ درصد از بروز تصادف جلوگیری می‌كنند و یا استفاده از كمربندهای چندمرحله‌ای و كیسه‌های هوا هم می‌توانند تا حدود بسیار زیاد به ایمنی خودرو بیفزایند.

بطور كلی، كیفیت خودرو در بحث ایمنی خودرو تا حدودی بالا رفته و بین ‪۳۰ ‬تا ‪۴۰ ‬درصد عیوب نیز برطرف شده است؛ تمام خودروهای ما قابلیت نصب ترمز ضد قفل و كیسه هوا را دارند، در صورت نصب این سیستم، ‪ ۱۰ ‬تا ۱۵ ‪‬درصد مرگ و میرهای ناشی از سانحه، پایین می‌آید، اما مشكل عمده ما اینست كه هزینه ایمنی خودرو را پذیرا نیستیم.

●انواع عیوب در خودرو بعد از تصادف

ورود بدنه به فضای داخلی خودرو ناشی از ضربه جانبی: سالانه در آمریكا حدود ۸۰۰۰ مرگ و میر و ۶۹۰۰ جراحت جدی ناشی ازضربه جانبی و تصادفات از كنار گزارش می‌شود. آسیبهای ستون فقرات و سرعت مستقیما مربوط به میزان نفوذ یا ورود اجزاء خودرو به فضای مخصوص سرنشین است. با افزایش خودروهای شاسی بلند (SUV) بزرگتر در عبور و مرور شهری، ایمنی از كناره‌ها ضروری‌تر نیز خواهد شد.

بسیاری از خودروهای سواری، ون و SUV فاقد بسیاری از خصوصیات و ویژگیهای ایمنی هستند كه ضریب حفاظت در برابر ضربه جانبی را افزایش می‌دهد، از جمله:

• اجزاء جانبی مستحكم و تقویت شده

• سپرهای درونی و اجزاء لوله‌ای پر شده از فومهای صلب

• صندلی‌‌های قویتر و مستحكمتر با كمربندهای صحیح

• لایه‌‌های اسفنجی جذب‌كننده انرژی در سطوح داخلی و لبه‌ها

• تغییر در شیشه‌‌های كناری به نحوی كه از خروج كامل یا جزئی سر یا قفسه سینه راننده از خودرو جلوگیری كند.

• كیسه‌‌های هوای كناری برای محافظت از سر

تصادف خودروهایی كه موارد فوق را دارا نباشند، به آسیب جدی سر، قفسه سینه، لگن یا ستون فقرات منجر می‌شوند.

▪آتش گرفتن مخزن سوخت: اگر سرنشین بعد از برخورد زنده ماند، باید از سوختن او در آتش جلوگیری كرد. مكان مخازن سوخت خودروهایی چون موستانگ فورد یا كرون ویكتوریا فورد، بسیار ناامن بوده و در پشت اكسل عقب قرار دارد و در اثر ضربه از عقب له شده و سوراخ می‌شود. اگر مخازن سوخت در مكانی محافظت شده مثل جلوی اكسل عقب قرار گیرند، ایمن‌تر خواهند بود.

در هنگام تصادف گاهی لوله‌‌های پركننده از مخزن جدا شده و بنابراین به یك شیر یك طرفه برای جلوگیری از نشتی احتیاج دارد.

▪كیسه‌‌های هوایی كه خود می‌كشند یا زخمی می‌كنند: ثابت شده است كه كیسه‌‌های هوا تاثیر به سزایی در نجات جان سرنشینان خودرو دارد. اما برخی سیستم‌‌های خاص كیسه هوا متاسفانه باعث بروز برخی آسیبها و جراحات در كودكان خردسال و همچنین رانندگان كوتاه قدی كه چسبیده به فرمان قرار دارند، می‌شوند؛ خصوصا در تصادفات در سرعت‌‌های پایین كه سرنشین باید كمترین آسیب را دیده باشد. تا سال ۲۰۰۰، برخی از سیستم‌‌های كیسه‌ هوا تعداد زیادی از كودكان را به كام مرگ كشاند.

عیوب اصلی كه در برخی از كیسه‌‌های هوا وجود دارد به قرار زیر است: ۱. حسگرهای برخوردی كه در سرعت‌‌های برخورد پایین نیز فعال می‌شوند: اگر طراحی بسیار حساس باشد، حتی در مواقعی كه سرعت برخورد بسیار آرام است نیز این حسگرها فعال شده و كیسه‌‌ها را باز می‌كنند. ۲. مسیر باز شدن افقی: مسیر باز شدن برخی كیسه‌‌های هوا افقی و درست روبروی صورت كودك است . ۳. فقدان تسمه كمند داخلی كه باعث می‌شود كیسه هوا در محفظه كوچكتری متمركز شود.

▪خروج از پنجره‌‌های كناری: تقریبا ۷۸۰۰ سرنشین خودرو به دلیل پرتاب شدن از شیشه ‌كناری به بیرون كه از جنس شیشه‌ نازك تمپر شده است و در هنگام تصادف از كنار به آسانی می‌شكنند، جان خود را از دست داده‌اند. در شیشه‌‌های شیشه- پلاستیك با وجود آنكه شیشه در اثر ضربه می‌شكند اما استحكام ماده پلاستیكی باعث می‌شود تا قطعه هنوز كشیده شود و از سر و بدن راننده محافظت كند.

▪شكست تكیه‌گاه صندلی: در یك تصادف از عقب، نیروی اینرسی سرنشین بر علیه تكیه‌گاه ضعیف صندلی خودرو عمل كرده و باعث خم شدن، افتادن و پیچیدن پایه عقبی صندلی می‌شود. در این هنگام سر سرنشین به صندلی عقب برخورد می‌كند یا آنكه بدتر، از شیشه عقب خودرو به بیرون پرتاب می‌شود. همچنین احتمال برخورد والدین به كودكان كه در صندلیهای عقب نشسته‌اند، نیز وجود دارد. برای افزایش استحكام سقف خودرو می‌توان از ستونهایی عمودی استفاده كرد كه در هنگام چرخیدن و چپ شدن خودرو، مانع از وارد شدن سقف به فضای درونی خودرو و له شدن سرنشینان آن شود.

شیوا اسلامی

منابع:

Auto safety expert.com , Carx۱.com ,

Sanatekhodro.com , Ie۲۰۰۵.blogfa.com

---