سامورایی باشید

درباره تأثیر گذاری محسوس «ایویکا اوسیم» بر فوتبال ژاپن

ایویکا اوسیم که قریب به ۱۸ سال پیش یوگسلاوی را به مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی فوتبال ایتالیا رساند، احتمالاً می توانست برای ژاپن نیز در جام جهانی ۲۰۱۰ افتخاراتی را بیافریند، اما سکته شدید قلبی مدتی است که او را بستری و حاشیه نشین کرده و هرچند گفته می شود که از وی رفع خطر شده و به هوش آمده و دوران نقاهت خود را می گذراند اما به نظر می رسد ژاپن راهش در دور مقدماتی این جام را باید بدون او طی کند و برای این مهم نیز به تاکه شی اوکادا روی آورده و از ابتدای هفته پیش وی را به جانشینی اوسیم به هدایت تیم ملی خود گماشته است.

اوسیم ۶۷ سال دارد و مدت ها از ناراحتی های قلبی رنج می برده است و بنابراین حمله قلبی اخیر وی نمی توانست واقعه ای بی مقدمه و اسباب شگفتی باشد و با این وجود این رویداد مثل یک شوک برای جامعه فوتبال ژاپن بوده است. اوسیم چهره ای خاص برای ژاپنی ها جلوه کرده و حتی مانند یک پدر برایشان بوده است، وقتی او جانشین «زیکو»ی برزیلی مربی تیم ملی ژاپن شد و تیمی را تحویل گرفت که در ۵ دوره آخر جام ملت های آسیا ۳ بار قهرمان شده است، گفت: «اولین کاری که باید انجام بدهم، تبدیل کردن این تیم به یک تیم ژاپنی است زیرا من انواع تلاش ها را در بازی های این تیم برای پرهیز از ژاپنی بودن مشاهده کرده ام و بشدت کوشیده اند که تیم را با روالی غیر ژاپنی راهی میدان کنند.»

● جبران ضعف ها

اوسیم بر این عقیده بوده و هست که ژاپنی ها برای تجدید افتخارات خود نیاز به رویکرد هرچه بیشتر به ارزش های سنتی خود دارند و باید همانند سامورایی ها و مردم کهن ژاپن و در پیروی از آئین های قدیمی این کشور به شکلی متحد حرکت کنند و جنگجو و جست وجو گر و مثل سامورایی ها اهل گذشت و فداکاری باشند و با چنان روحیاتی ضعف های جسمانی خود در قیاس با رقبای قدرتمند اروپایی را جبران کنند.

اوسیم که ۱۹۱ سانتی متر قد دارد و سنگین وزن هم هست، در تضاد با زیکو مربی سرشناس برزیلی کوشید دوندگی فراوان و رویکرد به بازی های گروهی را به تیم ژاپن ارزانی دارد، حال آن که در دوره زیکو آنها آزادی داشتند که راحت و براساس غرایز و مهارت های فردی خود بازی کنند و اگر لازم دیدند دست به حرکات انفرادی زیبا بزنند. اوسیم به شاگردانش در ژاپن گفته بود: «یک توصیه کوتاه اما مهم برای شما دارم: بدوید. بدوید و باز هم بدوید.»

● در یک جام

از نظر اوسیم که سال ها در سطح بالای فوتبال اروپا کار کرده بود، اصلی ترین و ضروری ترین راه پیشرفت در ورزش فوتبال آمادگی فیزیکی و توانایی برای ۹۰ و حتی ۱۲۰ دقیقه دویدن در میدان است و از نظر او ظرافت صرف و اکتفا به فن و تکنیک در نهایت در یک جا جواب نخواهد داد و این در تضاد با آموزه های فنی زیکو طی دوران موفق زمامداری اش در توکیو بود.

زیکو با کسب قهرمانی جام ملت های آسیا،۲۰۰۴ مانند فیلیپ تروسیه فرانسوی در سال ۲۰۰۰ و هانس اوفت هلندی در ۱۹۹۲ ژاپنی ها را به بالاترین سطح رسانده بود و به عنوان قهرمانی قاره کهن نائل کرده بود. اوسیم از عهده تکرار این کار برنیامد و وقتی ژاپن با هدایت وی پای در مسابقات امسال جام ملت های آسیا در خاک ۴ کشور شرق قاره نهاد، در نیمه نهایی به رقیب قدیمی اش عربستان باخت و حتی قادر به کسب رتبه سوم نیز نشد.

● پیروزی به قیمت مرگ

وقتی رقابت ژاپن با استرالیا در یک چهارم نهایی به ضربات پنالتی کشیده شد، اوسیم قادر به تماشای حاصل کار نشد زیرا قلب بیمار او چنین مجالی را به وی نمی داد و او کار را رها کرد و به رختکن رفت و چند دقیقه بعد از زبان شاگردانش شنید که آنها کار نماینده سابق اقیانوسیه را در ضربات پنالتی تمام کرده و به صعود نائل شده اند، اما حاصل نهایی کار ژاپنی ها در این دوره همان طور که قبلاً گفتیم درخشان نبود و به رتبه چهارمی منجر شد و اوسیم که به رک گویی و حتی بی رحمی معروف است، پس از ناکامی شاگردانش در این جام به آنها تاخت و گفت که مانند مشتی فوتبالیست بدوی و آماتور بازی کرده اند. او گفته بود: «وضع قلب مرا که می دانید. با این حال حاضرم در هر بازی بمیرم، به شرط این که برنده شویم. این روحیه ای است که شاگردانم نیز باید داشته باشند.» با این حال اوسیم را نباید فقط یک کمال گرا در بازی های فیزیکی دانست و او یک استراتژیست هوشیار هم بوده است که تاکتیک ها را به درستی برای تیم های تحت فرماندهی اش و منجمله ژاپن برمی گزید و فن این کار را می دانست و هوشیاری مرتبط با این موضوع را در وجود خود داشت. یکی دیگر از ویژگی های بارز او، جست وجوی دائمی اش برای یافتن بازیگران جوان مستعد و پدیده های نورس بوده است. او به چنین بازیکنان ابتدا راه مشارکت در بازی تیمی و سپس ۹۰ دقیقه حضور فعال در تاکتیک های انتخابی اش را می آموخت و جوانان متعددی را از این طریق پرورش داد.

● تفاوت های چشمگیر

تفاوت های او با مربیان قبلی ژاپن نیز چشمگیر بوده است. اگر زیکو در لحظه انتصاب به عنوان مربی تیم ملی ژاپن پیشینه سرمربیگری هیچ تیمی را در کارنامه خود نداشت و در درجه اول به خاطر ۸ ، ۹ سال زندگی و کار در ژاپن و اشراف اش بر امور این کشور برای هدایت تیم ملی ژاپن انتخاب شد، اوسیم با یک پیشینه طولانی و غنی و کارنامه ای کاملاً متفاوت برای هدایت تیم ملی فوتبال کشور سامورایی ها مورد توجه و انتخاب آنها قرار گرفت. وی نه فقط با تیم ملی یوگسلاوی کارنامه قبولی گرفته بود، بلکه در سطح باشگاهی نیز با تیم هایی مانند اشتورم گراتس اتریش تا سرحد امکان خوب نتیجه گرفته بود. شاید او تحت الشعاع «فیلیپ تروسیه»ای قرار گرفته باشد که در جام جهانی ۲۰۰۲ ژاپن را به مرحله یک هشتم نهایی رهنمون کرد، اما نباید از خاطر برد که در آن سال ژاپنی ها همراه با کره جنوبی میزبان مشترک جام بودند و به تبع آن بهره گیری از شرایط میزبانی سهم قابل توجهی را در آن صعود داشت و اوسیم در دوران مربیگری نه چندان طولانی مدتش در ژاپن فاقد این سازوکارها بود.

● کارنامه او

اوکادا که جای اوسیم را گرفته، همانی است که در ،۱۹۹۸ یعنی نخستین سال حضور ژاپنی ها در دور پایانی جام جهانی آنها را هدایت کرد و حتی به یک امتیاز هم نائل نشد اما رجحان «اوکادا»ی فعلی بر اوکادای آن زمان در اختیار گرفتن تیمی است که بین المللی تر و پرتجربه تر از آن زمان است. اوکادا درست در زمانی از نو مربی ژاپن شده است که سیستم های مورد اعتقاد اوسیم شروع به جواب دادن کرده بود و به نشانه آن در دو بازی تدارکاتی اخیرش ۳-۴ بر سوئیس و ۱-۴ بر مصر چیره شده بود. با پشتوانه آن بردها کارنامه تیم ملی ژاپن در دوران مربیگری اوسیم مشتمل بر ۱۳ برد، پنج شکست و دو تساوی شده بود.

حتی شونسوکه ناکامورا ستاره بی بدیل فعلی تیم ملی ژاپن و هافبک محوری کنونی سلتیک اسکاتلند اعتراف کرده است که از اوسیم چیزهای زیادی را یاد گرفته است. اوسیم کار مربیگری را از تیم زلزنیکار در سارایوو، شهر زادگاهش و از ۱۹۷۸ شروع کرد و پس از چهار سال هدایت موفقیت آمیز تیم ملی یوگسلاوی رهبر پاناتینایکوس یونان شد و سپس به هدایتگر مهرداد میناوند و یارانش در اشتورم گراتس اتریش بدل گشت. آنگاه جادوی ژاپن وی را به آن سامان کشاند و این همان کشوری است که او به عنوان بازیکن تیم ملی فوتبال یوگسلاوی در المپیک ۱۹۶۴ در آن به میدان آمده بود.

شواهد نشان می دهد او بر اثر سکته در کشور ثانوی دلخواهش جان نخواهد باخت، اما این ریسکی است که اوسیم به رغم تمام بی رحمانه بودنش، به آن روی آورده و بدون آن هیچ گاه تکامل و وجد لازم را در خود حس نکرده است.

منبع: Ticker