صنعت پوشاك ورزشی در آفساید

كلین كلاث, شركت آسیایی تولیدكننده پوشاك ورزشی, گزارشی را كه آكسفام, دیگر شركت این حوزه, درباره وضعیت و حقوق كارگران شاغل در كارخانجات تولیدی لباس های ورزشی آسیا تهیه كرده تایید كرد

كلین كلاث، شركت آسیایی تولیدكننده پوشاك ورزشی، گزارشی را كه آكسفام، دیگر شركت این حوزه، درباره وضعیت و حقوق كارگران شاغل در كارخانجات تولیدی لباس‏های ورزشی آسیا تهیه كرده تایید كرد. در این گزارش كه با نام »آفساید« ارائه شده نتیجه‏گیری شده كه شركت‏های تولیدكننده لباس‏های ورزشی در تامین حق آزادی تشكیل انجمن‏های صنفی برای كارگرانشان موفق عمل نكرده‏اند. بعضی شركت‏ها در این ارتباط گام‏های مثبتی برداشته‏اند كه منجر به بهبود وضعیت كارگران در برخی كارخانه‏ها شده اما هنوز رویكرد كلی این صنعت درباره حقوق تشكل‏های صنفی و تجاری متناقض است.

در آگوست سال ۲۰۰۴، درست قبل از آغاز بازی‏های المپیك آتن، سه شركت كلین كلاث، آكسفام و گلوبال یونیونز تصمیم گرفتند گام رإ؛ ازتلاش‏های جداگانه‏ای كه هر یك برای بهبود وضعیت كاركنان زنجیره تامین خود كرده بودند فراتر بگذارند و در این كار الگویی برای سایر شركت‏های صنعت پوشاك ورزشی شوند.

با گذشت دو سال، گزارش اخیر برداشته شدن گام‏های مثبت را تایید می‏كند اما می‏افزاید: متاسفانه وضعیت كارگران تغییر محسوسی نشان نمی‏دهد. به عقیده كلی دنت، یكی از دست‏اندركاران تهیه این گزارش، حق كارگران برای تشكیل اتحادیه برای دستیابی به پیشرفت‏های اساسی در كارخانه‏ها ضروری است اما بسیاری مارك‏های معروف هنوز اشتیاقی به شركت در این بازی از خود نشان نداده‏اند.

گزارش آكسفام تحقق برنامه‏ای موسوم به ورك را دنبال می‏كند كه انجمن بازی‏های دوستانه در سال ۲۰۰۴ به شركت‏های ورزشی پیشنهاد كرد. این برنامه شركت‏های هدف مانند پوما، آسیكس، لوتو، كاپا، اومبرو، فیلا، میزونو، نیوبالانس، آدیداس، نایك، ریبوك و اسپیدو را دربرمی‏گیرد. به این ترتیب این گزارش منبع اطلاعات بسیار موثقی درباره اتفاقاتی است كه تاكنون رخ نداده‏اند.

گزارش یاد شده بهبودهایی را در وضعیت كارگران نشان داده اما بر اساس تحقیقات همین گزارش، كارگران شركت‏های تولیدكننده لباس ورزشی تحت شرایط سخت و برای ساعات متمادی كار می‏كنند كه اغلب آنها را با مشكلات و خطرات بسیاری رو به رو می‏كند كه آشفتگی در اعمال یكی از آنهاست. انجمن حقوق صنفی آنها به ندرت به این مسائل رسیدگی می‏كند ودر برخی موارد هم آنها را با خشونت جواب می‏كند. دستمزد آنها در قبال ساعت كاری استاندارد هفتگی بسیار پایین است و آنها نمی‏توانند با این حقوق حتی نیازهای اولیه خانواده‏هاشان را برطرف كنند. تلاش برای بهبود دستمزد و سایر شرایط كاری در بسیاری موارد به تغییرات قابل ملاحظه‏ای منجر نمی‏شود مگر آن كه به كارگران اجازه داده شود تشكیلات خاص خود را تشكیل بدهند و برای رسیدن به خواسته‏های خود به صورت گروهی با كارفرمایان به توافق برسند.

شركت فیلا هنوز در انتهای فهرست واقع شده و خودداری آنها در رسیدگی به موضوعات حقوق كارگران از طرف گزارش آكسفام محكوم شده است. چندی پیش كارخانه تائه هوآ كه یكی از تامین‏كنندگان كفش‏های ورزشی فیلا در اندونزی است و كارگران آن در بدترین وضع به سر می‏بردند، ناگهان و بدون اخطار قبلی تعطیل شد. یك سال گذشت و هنوز هیچ یك از ۳۵۰۰ كارگر این كارخانه مبلغی به عنوان حمایت یا انفصال از خدمت دریافت نكرده‏اند. فیلا هم از آشكار كردن نقش خود در بسته شدن این كارخانه طفره می‏رود ومسئولیت این كارگران را برعهده نمی‏گیرد.

این گزارش كه در آستانه جام جهانی فوتبال آلمان منتشر شده باز هم نشان‏دهنده تقابل سخت بین كارگرانی كه كفش و لباس ورزشی تولید می‏كنند با ورزشكارانی است كه در زمین فوتبال بازی می‏كنند. صنعت تولید لباس ورزشی كسب و كار بزرگی است ومارك‏های تجاری نظیر نایك، ریبوك، آدیداس، پوما، آسیكس و فیلا درآمد سرشاری از آن دارند ومیلیون‏ها یورو برای بازاریابی و دستیابی به حمایت مالی ورزشكاران صاحب نام خرج می‏كنند. در همین حال، كارگران آسیایی كه كفش‏ها و لباس‏های ورزشی تولید می‏كنند شرایط سختی دارند. آنها برای تامین نیازهای اولیه خانواده‏هاشان با مشكلات بسیاری دست و پنجه نرم می‏كنند و بسیاری از آنها از امكانات تشكیل یا پیوستن به اتحادیه‏های كارگری بدون تبعیض، اخراج یا خشونت بی‏بهره‏اند.

كارخانه پاناروب نزدیك جاكارتا در آستانه جام جهانی فوتبال برای دیوید بكام و فرانك لمپارد از انگلستان، زین الدین زیدان و پاتریك ویه را از فرانسه، رائول از اسپانیا و كاكا از برزیل و نیز آرین روبن از هلند، كوین كورانی از آلمان و زی روبرتو از برزیل كفش آدیداس پریداتور پالس آماده كرده است. با این حال، آدیداس از كمك به ۳۰ كارگر اخراجی برای بازگشت به كار امتناع می‏كند.

نوشین دیانتی