۷ آوریل ـ حق توسل به رئیس کشور و پارلمان( The Right To Petition )

ازسه قرن پیش رسم بر این شده است که هفتم آوریل هر سال را « روز حق دادن عریضه مستقیم به رئیس کشور و یارئیس پارلمان » بخوانند. در این روز در سال ۱۶۸۹ پارلمان انگلستان حق دادن دادن عریضه …

ازسه قرن پیش رسم بر این شده است که هفتم آوریل هر سال را « روز حق دادن عریضه مستقیم به رئیس کشور و یارئیس پارلمان » بخوانند. در این روز در سال ۱۶۸۹ پارلمان انگلستان حق دادن دادن عریضه مستقیم به پادشاه انگلستان را برای اتباع این کشور تضمین کرد که بعدا سایر کشورها آن را اقتباس کردند و در همه جا رعایت می شود.

علت وضع این قانون که در انگلستان به پارگراف پنجم معروف شد این بود که پادشاه وقت نسبت به عرایض مردم بی اعتنایی می کرد. دستگاه قضایی هر کشور مرجع رسیدگی به شکایات و حق خواهی است ؛ بنابراین رسم شده است که « توسل به رئیس کشور و یا رئیس پارلمان » را حق تازه برای اتباع بشمار آورند و The Right To Petition عنوان دهند.

عریضه به رئیس کشور می تواند سرگشاده باشد یعنی به صورت آگهی در روزنامه ها چاپ شود. این عرایض مشمول سلسله مراتب اداری نخواهند بود و ازاین عرایض در محاکم قضایی بر ضد عریضه دهنده نمی توان استفاده کرد. رسیدگی به این عرایض نوعی تکلیف حکومت و پاسخ دادن به آنها قطعی ( الزامی ) است و بعدا پاسخها می تواند مورد استناد قرار گیرد. به همین سبب در جوار دفاتر روسای کشورها یک دفتر ویژه رسیدگی به این عرایض( بازرسی اختصاصی ) و در پارلمانها کمیسیون عرایض( در ایران؛ کمیسیون اصل ۹۰ ) دایر شده استدر انگلستان قرن ۱۷ رئیس مجلس نمایندگان (عوام ) برای اطمینان از رسیدن این نامه ها Speaker به دست رئیس کشور، خود را واسطه این کار قرار داده بود و عنوان« سپیکر یعنی سخنگوی مردم نزد رئیس کشور گرفته است . بعدا هر پارلمان دارای یک کمیسیون عرایض شده است که مکلف است پس از رسیدگی کامل به شکایات واصله از عمل مقامات دولتی نتایج را اگر عام المنفعه باشد اعلام دارد تاهمگان آگاه شوند.

اگر تاریخ را مرور کنیم خواهیم دید که پیش از پارلمان انگلستان ، در شهر رم مردم می توانستند عرایض خودرا در « فوروم » مطرح کنند و یا در همانجا مستقیما به امپراتور بدهند .در ایران قدیم هم خسرو انوشیروان و شاه عباس شخصا به عرایض مردم رسیدگی می کردند. طبق خاطرات پزشگ ویژه مائو رهبر فقید چین ، وی هر روز درست نیمی از ساعات کار خود را به خواندن نامه های مردم اختصاص داده بود . به دستور او در میدانهای بزرگ شهر های چین تابلو های سیاه بزرگ نصب کرده بودند تا اگر کسی شکایتی دارد روی آن بنویسد و هر چند ساعت یکبار ماموران ویژه از این شکایات رونوشت بر می داشتند و به دست مائو می رساندند . همچنین وی دستور داده بود که در روستاها صندوق نامه نصب کنند تا از درد دل روستا نشینان آگاه باشد.