اجاره نامه سفری کشتی Voyage Charterparty

اجاره نامه سفری, قراردادی است بین یک مالک کشتی یا یک اجاره کننده زمانی و یک اجاره کننده سفری, که طی آن یک کشتی باید به بندر بارگیری برود و در آنجا مقدار بار مورد توافق را بارگیری کند و به بندر تخلیه ببرد مالک کشتی کرایه را که معمولا بر اساس نرخ مورد توافقی به ازای هر تن بار که حمل شود محاسبه می شود, دریافت می کند

● اجاره در کشتیرانی ترمپ :

▪ اجاره سفری (Voyage Charter)

▪ اجاره زمانی (Time Charter)

▪ اجاره دربست یا همان اجاره کشتی به شرط تملیک (Bareboat/Demise Charter)

اجاره نامه سفری، قراردادی است بین یک مالک کشتی یا یک اجاره کننده زمانی و یک اجاره کننده سفری، که طی آن یک کشتی باید به بندر بارگیری برود و در آنجا مقدار بار مورد توافق را بارگیری کند و به بندر تخلیه ببرد. مالک کشتی کرایه را که معمولا بر اساس نرخ مورد توافقی به ازای هر تن بار که حمل شود محاسبه می شود، دریافت می کند. هم چنین اگر زمان صرف شده برای بارگیری و تخلیه طولانی تر از میزان مورد توافق شود، دموراژ (Demurrage) دریافت می کند. اگر اجاره کننده بارگیری یا تخلیه را در کمتر از زمان مورد توافق انجام دهد، مالک کشتی باید Despatch یا همان جایزه تسریع در عملیات به اجاره کننده بپردازد.

ده ها فرم استاندارد اجاره کشتی وجود دارد که مناسب کالاهای خاصی تهیه شده اند. مثلا برای شکر، روغن نباتی، گندم استرالیا. هم چنین فرم های استانداردی برای حمل بارهای خشک و برای حمل بارهای مایع وجود دارد.(فرم های Gencon و Asbatankvoy)

قرارداد اجاره سفری کشتی تعیین کننده وظایف و تعهدات مالک کشتی و اجاره کننده آن در چهار مرحله اصلی می باشد:

▪ Approach voyage : حرکت کشتی هنگام انعقاد قرارداد از جایی که هست به بندر بارگیری

▪ Loading Cargo : بارگیری

▪ Carriage Voyage : سفر کشتی برای حمل و انتقال بار

▪ Discharging : تخلیه

● انعقاد قرارداد:

چارترپارتی حاوی اطلاعات مختلفی درباره کشتی می باشد. مانند نام کشتی، ظرفیت حمل بار کشتی، کجا هست و کی به بندر بارگیری می رسد. اجاره کننده به این اطلاعات تکیه کرده و کارهای خود را بر اساس آن تنظیم می کند. بنابراین مالک کشتی در مورد آن دارای وظایف و تعهداتی است.

▪ کشتی خاص

فقط کشتی که در چارترپارتی به آن اشاره شده برای سفر دریایی استفاده می شود. در چارترپارتی می توانند توافق کنند که مالک کشتی می تواند یک کشتی جانشین در اختیار اجاره کننده قرار دهد. هر کشتی جانشینی باید دارای مشخصات و ویژگی هایی همانند کشتی اصلی نام برده شده در چارترپارتی باشد. مثلا از نظر فضای موجود برای حمل کالا.

▪ مشخصات کشتی

اظهارات در مورد کشتی باید درست باشد. اگر چنین نباشد مالک کشتی قرارداد را نقض کرده است و متناسب با میزان خسارت وارده به اجاره کننده به علت عدم اجرای تعهدات از سوی مالک کشتی، اجاره کننده می تواند قرارداد را کنسل کرده و ادعای خسارت کند.

▪ موقعیت و مکان کشتی

در اجاره نامه سفری، مالک کشتی بیان می کند که کشتی هنگام بستن قرارداد در چه موقعیت جغرافیایی است. این باید اظهار صحیحی باشد. اگر مالک کشتی مکان کشتی را بیان کند اما در حقیقت کشتی جای دیگری باشد و زمان بیشتری طول بکشد تا از مکان حقیقی خود به بندر بارگیری برسد، مالک کشتی قرارداد را زیر پا گذاشته و باید خسارت بپردازد. اگر این زیر پا گذاشتن و نقض تعهدات جدی و مهم باشد، اجاره کننده مجاز است تا از قرارداد دست بکشد.

▪ تاریخی که انتظار میرود کشتی آماده بارگیری شود (Expected ready to Load Date)

این عبارت بیشتر برای حمل کالای خشک استفاده می شود. در اجاره های مربوط به کشتی های نفتکش، اغلب از عبارت زمان تخمینی ورود (Estimated Time of Arrival «ETA») استفاده می کنند. این اطلاعات برای اجاره کننده یا صاحب کالا مهم است تا بتواند ورود بار به بندر را برنامه ریزی کند. اگر مالک کشتی عمدا یک زمان ورود نامعقول در چارترپارتی ارائه دهد، قرارداد را نقض کرده است. این بند (تعیین زمان ورود) یکی از شرایط چارترپارتی است که اگر نقض شود، به اجاره کننده اجازه می دهد تا قرارداد را حذف کند و به طور قانونی ادعای خسارت کند. هم چنین می تواند قرارداد را ادامه داده اما ادعای خسارت کند.

▪ آمادگی و قابلیت انجام سفر دریایی (Seaworthiness)

در چارترپارتی هیچ تعهدی در مورد Seaworthy بودن کشتی وجود ندارد. مگر اینکه در چارترپارتی صریحا بیان شود. در هیچ یک از فرم های Gencon و Asbatankvoy این شرط بیان نشده است. در صورتی که در هیچ یک از بندهای چارترپارتی صریحا بیان نشود، تعهد مالک کشتی در مورد Seaworthy بودن کشتی تنها اندکی قبل از شروع بارگیری آغاز می شود.

● The Approach Voyage:

▪ حرکت با سرعت کافی:

مالک کشتی تعهد ضمنی (تلویحی) دارد که کشتی با سرعت مناسب به بندر بارگیری برود. یعنی کشتی باید بهترین و نزدیکترین مسیر جغرافیایی را انتخاب کند و با حداکثر سرعت ایمن حرکت کند. این مورد میتواند با بندهای ضمنی یا صریح (قید شده) محدود شود.

▪ استثنا : در صورت وجود شرایط آب و هوایی نامناسب که انجام وظیفه بالا دشوار باشد، نقض تعهدی از جانب مالک کشتی صورت نگرفته است.

▪ سوخت گیری : اگر کشتی برای انجام سفر دریایی مورد نظر نیاز به سوخت گیری داشته باشد اجازه دارد در مسیر خود به بندر سوخت گیری برود.

▪ کشتی برای حرکت به بندر بارگیری می تواند از مسیر دیگری در راه خود استفاده کند که اساسا ممکن است مستقیم ترین مسیر جغرافیایی نباشد.

● ورود به بندر بارگیری :

بند مربوط به کنسل کردن قرارداد :

اجاره نامه سفری معمولا دارای بندی می باشد که طبق آن اگر کشتی در تاریخ معین به بندر بارگیری نرسیده باشد و آماده بارگیری نباشد، اجاره کننده اجازه دارد قرارداد را کنسل کند. زمان مجاز کنسل کردن معمولا چند روزی بعد از Expected Ready to Load Date می باشد.

▪ اجاره کننده تا قبل از مدت زمان تعیین شده نمی تواند حق خود را در مورد کنسل کردن اعمال کند. حتی اگر برای طرفین قرارداد آشکار باشد که کشتی در مدت زمان تعیین شده به بندر نخواهد رسید.

▪ اجاره کننده باید این حق خود را دقیقا در زمان خود اعلام کند. مثلا حداکثر ۴۸ ساعت بعد از اتمام مدت زمانی که کشتی باید به بندر بارگیری می رسید. اگر اجاره کننده این کار را به موقع انجام ندهد، این حق برای او از بین می رود و قرارداد قابل اجرا باقی می ماند.

مثلا Expected Ready to Load date یا ETA ، ساعت ۸ یازدهم مرداد اعلام شده است و Canceling Date ، ۲۴ ساعت بعد از آن یعنی ساعت ۸ دوازدهم مرداد تعیین شده است و هم چنین تعیین شده است که اجاره کننده باید در صورت لزوم حداکثر ۴۸ ساعت بعد از Canceling Date ، اجاره را کنسل کند. در این مورد اجاره کننده بین ساعت ۸ یازدهم مرداد تا ساعت ۸ دوازدهم مرداد نمی تواند قرارداد را کنسل کند. حتی اگر بداند که کشتی در این بازه زمانی به بندر نخواهد رسید. هم چنین اگر اجاره کننده تا ساعت ۸ چهاردهم مرداد اقدام به کنسل کردن قرارداد نکند، قرارداد پابرجا خواهد ماند.

● شروع Laytime :

Laytime ، مدت زمان مورد توافق برای بارگیری و تخلیه است. (درباره انواع Laytime در ادامه مطلب توضیح می دهم )

برای مالک کشتی و اجاره کننده مهم است که بدانند Laytime دقیقا چه موقعی شروع می شود. Laytime زمانی شروع خواهد شد که کشتی به مقصد مورد نظر رسیده باشد، آماده بارگیری یا تخلیه بار باشد، اعلام آمادگی شده باشد و هر میزان زمانی که برای آماده شدن کشتی توافق شده است سپری شده باشد. (درباره آمادگی کشتی جهت بارگیری یا تخلیه در ادامه مطلب بیشتر توضیح می دهم)

● رسیدن به مقصد مورد توافق :

Port/Berth Charterparty:

اگر چارترپارتی از نوع Berth Charterparty باشد، کشتی تنها زمانی به مقصد مورد توافق رسیده است که به اسکله بسته شده باشد. اگر چارترپاتی از نوع Port Charterparty باشد (نوع رایج تر آن)، اگر اسکله خالی باشد، زمانی که کشتی به اسکله بسته شود می گویند به مقصد رسیده است.

اما اگر به دلایلی مانند ترافیک و تراکم در اسکله ها، شرایط آب و هوایی نامناسب، جزر و مد، در دسترس نبودن یدک کش ها و ... کشتی نتواند مستقیما به سمت اسکله برود، در این صورت تحت Port Charterparty، کشتی به مقصد مورد توافق رسیده است. در این حالت کشتی باید در محدوده مربوط به بندر باشد. مانند لنگرگاه.

بعضی از چارترپارتی ها صریحا بیان می کنند که زمان انتظار کشتی برای ورود به اسکله جزء Laytime به حساب می آید. گاهی اوقات در چارترپارتی بیان می شود که هنگام ورود کشتی به بندر باید اسکله خالی برای پهلوگرفتن کشتی فراهم باشد که به آن «Reachable on Arrive Warranty » گفته می شود. در این صورت اجاره کننده باید هزینه زمان از دست رفته کشتی برای انتظار پهلوگرفتن را بپردازد. زیرا تعهد خود مبنی بر اینکه هنگام ورود کشتی به بندر باید اسکله فراهم باشد را زیر پا گذاشته است.

● بار :

اجاره کننده در مورد باری که بارگیری می شود وظایفی دارد که عبارتند از:

▪ نوع بار :

ـ بار باید برای کشتی مناسب باشد.

ـ بار باید قانونی و مجاز باشد.

▪ بار و کالای خطرناک :

این نوع بار نباید بدون اعلام به مالک کشتی بارگیری شود و باید خطر حمل بار خطرناک را در نظر بگیرند. اگر کالاهای خطرناک بدون اعلام به مالک کشتی بارگیری شود، مالک کشتی می تواند از اجاره کننده بخواهد که بار را تخلیه کند و خسارت دریافت کند.

▪ مقدار بار :

اجاره کننده یک وظیفه کلی دارد که «Full and Complete» بارگیری کند. ( فراموش نشود که در مورد اجاره سفری در کشتیرانی ترمپ بحث می شود.)

اگر اجاره کننده کمتر از مقداری که تعیین شده بارگیری کند باید Deadfreight یا همان هزینه وزن مرده را نیز بپردازد. یعنی اگر در چارترپارتی تعیین شود که اجاره کننده ۴۰۰۰۰ تن بارگیری می کند اما در عمل ۳۵۰۰۰ تن بارگیری شود، باید هزینه حمل همان ۴۰۰۰۰ تن را بپردازد. فراموش نکنید که در اجاره سفری، کرایه بر اساس نرخی به ازای هر تن بار بارگیری و حمل شده محاسبه می شود.

● عملیات مربوط به بار :

در مورد بارهای فله مایع معمولا بارگیری وظیفه اجاره کننده و تخلیه وظیفه مالک کشتی است. درمورد بارهای خشک، مالک کشتی مسئول انجام همه عملیات مربوط به بار شامل بارگیری، چیدمان و تخلیه می باشد؛ مگر اینکه چارترپارتی صریحاً خلاف این را بیان کند. اما همان طور که قبلا اینجا نوشتم، شیوه معمول این است که در مورد وظایف بارگیری و تخلیه در چارترپارتی توافق شود. مثلا تعیین FIO (free in and out) که تحت آن اجاره کننده هم مسئول تخلیه و هم بارگیری و پرداخت هزینه آن است. و یا FIOS (free in and out stowed) که به موجب آن اجاره کننده علاوه بر موارد بالا، مسئول انجام و پرداخت هزینه چیدمان بار نیز می باشد. و یا FIOST (free in and out stowed and trimmed) که تحت آن، اجاره کننده وظیفه Trimming را نیز دارد.

▪ Stowing یعنی چیدمان درست کالا یا بار در کشتی.

▪ Trimming یعنی توزیع بار در انبارهای کشتی به طوری که تعادل کشتی حفظ شود.

● کرایه : در مورد محاسبه کرایه قبلا دو بار نوشتم.

▪ زمان پرداخت کرایه :

ـ در حالت عادی و عدم تعیین در چارترپارتی، کرایه تنها زمانی قابل پرداخت است که بار کاملا تخلیه شود. اگر کشتی نابود شود (مثلا غرق شود) یا هرگز بار را تخلیه نکند، هیچ کرایه ای پرداخت نمی شود.

ـ معمولا دو طرف قرارداد در مورد زمان پرداخت کرایه توافق می کنند.

● قابلیت انجام سفر دریایی: (Seaworthiness)

اجاره کننده نیاز دارد مطمئن شود که کشتی قابلیت انجام به موقع سفر دریایی را دارد و می تواند بار را با همان وضعی که بارگیری کرده، تخلیه کند. در صورت نبود بندی در چارترپارتی در مورد Seaworthy بودن کشتی، مالک کشتی وظیفه مطلق دارد که مطمئن شود کشتی از همه جوانب مناسب حمل ایمن بار به مقصد است. وظیفه Seaworthy از زمان شروع بارگیری آغاز می شود.

فرم اجاره Gencon ۱۹۷۶ وظایف بسیار محدودی را در مورد Seaworthy بودن به مالک کشتی تحمیل می کند. بند ۲ آن بیان می کند که مالک کشتی تنها زمانی مسئول آسیب یا نابودی بار یا تاخیر در تحویل آن است که به علت کوتاهی و چیدمان نادرست و یا عدم Seaworthy بودن کشتی در نتیجه کوتاهی کارکنان و افرادی که کشتی را اداره می کنند اتفاق افتد. این بند به شدت به نفع مالک کشتی است.

معمولا چارترپارتی ها داری بند «Clause Paramount» می باشند. این بند شرایط قوانین Hague یا Hague-Visby را به چارترپارتی ضمیمه می کند. زیرا Article ۹۲۱;۹۲۱;۹۲۱;,Rule۸ از کنوانسیون هیگ-ویزبی تعیین می کند که هر بندی که سعی دارد وظایف مالک کشتی را به کمتر از آنچه که در Hague-Visby تعیین شده کاهش دهد، باطل و بی اعتبار خواهد بود.

اشاره: قوانین هیگ و هیگ-ویزبی با هدف ایجاد تعادل در وظایف متقابل مالکان کشتی و صاحبان کالا در بارنامه بوجود آمدند.

● تخلیه :

مسائلی که در مورد شروع Laytime ، دموراژ و ... در قسمت بارگیری بیان شد، درمورد تخلیه هم وجود دارد.

▪ Lien : حق حبس مال بدهکار

«حق حبس مال بدهکار» برای مالک کشتی به علت عدم پرداخت کرایه حمل، دموراژ بندر بارگیری، Deadfreight و دیگر هزینه ها توسط اجاره کننده (صاحب کالا) می باشد. زمانی که Lien اعمال می شود، مالک کشتی می تواند از تخلیه بار خودداری کند و یا اینکه بار را تخلیه کند و در انبارهای تحت کنترل خود نگهداری کند.

http://www.marinebusiness.blogfa.com

امیر علیان