ویروس زمین و آپارتمان لاغر در تهران

احداث ۸طبقه مسکونی روی ۳۰ مترزمین در خیابان کریمخان

کوچک‌سازی مسکن ضرورتی است که در ایران نه تنها امروزه بلکه از زمان رشد جمعیت شهری و مهاجرت به شهرهای بزرگ مهم بوده است. اما آنچه شهرنشینان را به این سمت و سو سوق می‌دهد قیمت بالای زمین و مسکن و از همه مهم‌تر کمبود موجودی زمین در کشور است که سال به سال از مساحت زمین‌های قابل ساخت‌وساز کاسته می‌شود.

زمین تنها کالایی است که امکان واردات یا تولید مجدد آن وجود ندارد!

بحث زمین و مسکن در برهه‌هایی از تاریخ کشور به عنوان یک بحران اقتصادی خودنمایی کرده است. بحرانی که دلیل اصلی آن در سوء مدیریت معنا می‌یابد و گاه از یک بحران اقتصادی به مشکلی حاد در سطح جامعه تبدیل می‌شود.

به عبارتی دیگر، با توجه به رشد قیمت زمین و املاک از سویی و افزایش جمعیت از دیگر سو انسان شهر نشین به فکر افتاد تا از کمترین فضا برای فراهم آوردن یک سرپناه استفاده کند و گاه این افکار به خلق ابتکاراتی انجامید که نه تنها در زمان خود، بلکه در ادوار بعدی نیز منحصر به فرد و به نوعی از عجایب محسوب می‌شود. چنان که در سال ۱۳۵۵ این اتفاق افتاد و گرانی بیش از اندازه مسکن و زمین که در فساد مالی حکومت وقت ریشه داشت و زمینه ساز دلال بازی و بورس بازی در بازار مسکن شده بود باعث شد تا یک وکیل دادگستری با خرید ۳۰ متر زمین در خیابان کریم‌خان اقدامی حیرت‌آور انجام دهد و آن ساخت یک آپارتمان هشت طبقه در این متراژ بود. اقدامی که در آن زمان توجه بسیاری را به خود جلب کرد تا جایی که یکی از نشریات معتبر وقت گزارشی از این ساختمان تهیه کرد. گزارشی با عنوان «این لانه زنبور نیست آپارتمان هشت طبقه است.» که در ادامه آن را مرور خواهیم کرد.

در این گزارش که توسط روزنامه اطلاعات در تاریخ یازدهم مهر ماه سال ۱۳۵۵ به چاپ رسیده ابتدا به مکان این آپارتمان اشاره شده است: «در خیابان کریم‌خان زند آپارتمان هشت طبقه‌ای روی ۳۰ متر مربع زمین بنا شده است، معماری خاص و استثنایی این ساختمان با تجهیزات کاملی که در آن به کار رفته است در نوع خود جالب و تماشایی است. لاغرترین آپارتمان تهران که تنها ۳۰ متر مربع مساحت دارد متعلق به آقای قدسی وکیل دادگستری است.»

از بررسی ادامۀ گزارش چنین بر می‌آید که این فرد زمین فوق را سال ۵۱ و در مساحت ۵/۳۶ متر مربع به قیمت ۱۸۰ هزار تومان خریداری کرده است آن گونه که خود او اشاره می‌کند با توجه به متراژ کم زمین ساخت خانه و یا آپارتمان در ابتدای امر برای او تنها نوعی خیال دست نیافتنی محسوب می‌شد «در آغاز برپا کردن آپارتمان چند طبقه روی این زمین برای من فقط حالت رویا داشت و هیچ کس باور نمی‌کرد که ممکن است در این زمین بسیار کوچک بشود حتی یک اتاق با وسایل کافی ایجاد کرد» اما پس از چند سال یعنی در سال ۵۳ این رویا به حقیقت می‌پیوندد چنان که خود او می‌گوید: «در سال ۵۳ با گرفتن جواز از شهرداری شروع به ساختمان‌سازی کردم» آنچه در این میان به او کمک فراوانی کرده است محاسبات دقیق مهندس ساختمان بوده است محاسباتی که سرانجام پس از سه سال و شش ماه به ساخت آپارتمانی هشت طبقه و بسیار مدرن انجامید، آپارتمانی با مشخصاتی که به گفته صاحب لاغرترین آپارتمان تهران در دهه ۵۰ در واقع به معنای «استفاده از ۳۰ متر مربع به اندازه ۳۰۰ متر مربع است». اما مشخصات این آپارتمان چنین بود:

لاغر ترین آپارتمان تهران دارای هشت طبقه است و در هر طبقه آن یک اتاق و یک حمام و انباری قرار داشت و از کلیه تجهیزات لازم نظیر دستگاه فن کویل و قفسه‌ای مدرن برخوردار بود و از نظر استحکام فوق‌العاده بوده است چرا که در تمام قسمت‌های این ساختمان بتن آرمه استفاده شده است.

آنچه جلب توجه می‌کند این است که آپارتمان فوق حتی دارای پارکینگ بود و دو طبقه از آن در زیر زمین قرار داشت و شش طبقه دیگر بر روی این دو طبقه ساخته شده بود که با توجه به داشتن سه متر ارتفاع در مجموع آپارتمانی ۳۰ متری و منحصر به فرد را به وجود آورده بود.

حمید نجار