دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
مجله ویستا

فولکس واگنی که توانایی کارهای انقلابی را نداشت


فولکس واگنی که توانایی کارهای انقلابی را نداشت

نیم نگاهی به فراز و نشیب دولت بازرگان

۱۲ بهمن ۱۳۵۷ ؛امام خمینی در میان بهت و ناباوری مزدوران رژیم پهلوی وارد تهران می شوند و مورد استقبال بی نظیر ملت ایران قرار می گیرند. مبارزات در خیابانها و مراکز اجتماع تشدید می شود. همزمان با اوجگیری مبارزات مردمی شاپور بختیار، آخرین نخست وزیر رژیم در حال احتضار پهلوی در مصاحبه ای تلاش می کند تا مردم را آرام نماید. وی که در روزهای قبل با تظاهر به دموکراسی و آزاداندیشی می کوشید مردم را از ادامه انقلاب منصرف کند، در این مصاحبه هشدار می دهد که به امام خمینی اجازه نخواهد داد، دولت موقت تشکیل دهد. ‌

این روزها به خاطر تشدید تظاهرات و اعتصاب های مردم در شهرهای مختلف، تمرد و فرار نظامیان از پادگان ها و همچنین استعفای پی در پی مقامات دولتی و نمایندگان مجلس، کنترل کشور عملا از دست حکومت خارج شده است.‌

سه روز پس از ورود امام به تهران ایشان با بی اعتنایی به بلوف تو خالی بختیار در ۱۵ بهمن‌ماه‌ سال۱۳۵۷ ‌، یعنی۷ ‌ روز پیش‌ از پیروزی‌ انقلاب طی حکمی مهندس مهدی بازرگان را به عنوان رئیس دولت موقت برمی گزینند. امام (ره) در حکم انتصاب مهندس بازرگان، تصریح می نمایند که اعضای دولت موقت بدون در نظر گرفتن وابستگی حزبی و بر اساس صلاحیت ، کفایت و توانایی برای اداره امور انقلاب انتخاب شوند.‌

حکم‌ حضرت‌ امام‌ نشانگر آن‌ بود که ‌ نخست‌ وزیری‌ بازرگان‌، بدون‌ توجه‌ به‌ علائق‌حزبی‌ و گروهی ایشان‌ و با تاکید بر سوابق‌ مذهبی‌ وی‌ صورت‌ گرفته‌ است؛‌ اما بازرگان بر خلاف تاکید امام، همه وزرای کابینه را از میان لیبرال ها و ملی گرایان برگزید که جملگی از اعضای نهضت آزادی ایران و جبهه ملی بودند.

عملکرد دولت‌ موقت‌، از همان‌ ابتدا، نتوانست‌ نظر مردم‌ و نیروهای‌ انقلابی‌ را به‌ خود جلب‌ کند. دولت‌ موقت‌ دولتی‌ نبود که‌ بتواند خود را با شرایط‌ انقلاب‌ تطبیق‌ دهد و انتظارات‌مردم‌ را - که‌ در پی‌ کارهای‌ اساسی‌ و تغییرات‌ انقلابی بودند - برآورده‌ سازد. مهندس‌بازرگان‌ کابینه‌‌ خود را به‌ فولکس‌ واگنی‌ تشبیه‌ کرده‌ بود که‌ بر خلاف‌ امام‌ (ره‌)، که‌بولدوزری‌ پرقدرت‌ است‌، توانایی‌ انجام‌ کارهای‌ سریع‌ و انقلابی‌ را ندارد و نباید هم‌چنین‌ تقاضایی‌ از آن‌ داشت.‌‌

این روزها وضعیت کشور بحرانی است و عدم قاطعیت دولت موقت در برابر غائله کردستان و گنبد هر روز بر تعداد شهدای‌ کرد و ترکمن‌ می افزاید. در حالی که ضدانقلاب‌ بازسازی پایگاه‌های‌ خود را در این‌ نواحی‌ آغاز کرده اند، دولت‌ موقت‌ تنها با فرستادن‌ هیئت‌ حسن‌ نیت‌ که‌ در عمل‌ موجب‌ وقت‌کشی‌ و تجدید قوای‌ ضد انقلاب‌ می‌شود، زمینه را برای سوء استفاده دشمنان انقلاب فراهم کرده است.

‌نیروهای‌ انقلابی ‌درگیر در کردستان‌ از دولت‌ موقت‌ تقاضای‌ کمک‌ می‌کنند، دولت‌ موقت‌ به‌ جای ‌کمک‌رسانی‌ و اقدامات‌ قاطعانه‌، رئیس‌ ستاد ارتش‌، “شهید قرنی‌” را که‌ برای‌ دفاع‌ از تمامیت‌ ارضی‌ کشور و حفظ‌ انقلاب‌ زحمات‌ زیادی‌ کشیده‌ است، تعویض‌ می کند و فردی‌ راکه‌ به‌ فراماسونری‌ شهرت‌ داشت‌، به‌ جای‌ او منصوب‌ می نماید. “یونسی‌” که‌ توده‌ای‌ بود،استاندار کردستان‌ می شود. “مدنی‌” که‌ بعدها به‌ علت‌ خیانت‌ از کشور گریخت‌، استاندارخوزستان‌ و “امیر انتظام‌” که‌ بعدها به‌ جرم‌ جاسوسی‌ به‌ حبس‌ ابد محکوم می شود،سخنگوی‌ دولت‌ موقت‌ می گردد. با این‌ همه‌، طرفداران‌ انقلاب‌ به‌ احترام‌ دستور امام‌(ره‌)مبنی‌ بر حفظ‌ وحدت‌ نیروهای‌ انقلابی‌ در برابر اعمال‌ دولت‌ موقت‌، خار در چشم‌ واستخوان‌ در گلو، صبر پیشه‌ می کنند.‌

خبرهای خوشایندی از خارج مرزها به گوش نمی رسد. گویا آمریکایی ها به بهانه معالجه و درمان شاه مخلوع ایران به وی پناه داده اند.این موضوع کاسه صبر ملت ایران را سرریز کرده است.‌

امروز هفتم آبان۱۳۵۸ ‌ است امام خمینی(ره) در بیانات صریحی به‌ قراردادهای‌ استعماری‌ بین‌ ایران‌ و آمریکا به‌شدت‌ اعتراض‌ کردند؛ اما دولت‌ موقت‌، بدون‌ توجه‌ به‌ این‌ اعتراض‌، در پی‌ بهبود رابطه ‌با آمریکا است و بیشتر واهمه‌ی‌ خود را از خطر شوروی‌ ابراز می‌دارد.‌ ‌

یازدهم آبان ۵۸ ؛انتشار یک خبر فوری برای مردم و دلسوزان انقلاب مایه بهت و ناباوری می شود.

‌ نخست وزیر مهندس‌ بازرگان‌ به همراه ابراهیم‌ یزدی‌ وزیر خارجه‌‌ دولت‌ موقت‌ و هیئت‌ همراه‌ در جشن‌استقلال‌ الجزایر با برژینسکی‌ - مشاور امنیت‌ ملی‌ کاخ‌ سفید - ملاقات‌ کرده‌ و به‌ مدت‌یک‌ ساعت‌ و نیم‌ با او مذاکره‌ کردند. برژینسکی‌ فردی‌ بود که‌ در زمان‌ وقوع‌ انقلاب‌اسلامی‌ بر خلاف‌ سایروس‌ ونس‌ (وزیر خارجه‌‌ وقت‌ آمریکا)، خواستار سرکوب‌نظامی‌ انقلاب‌ و طرفدار کودتای‌ نظامی‌ برای‌ پیشگیری‌ از انقلاب‌ ایران‌ بود. جالب‌ آنکه‌این‌ ملاقات‌ به‌ گفته‌برژینسکی‌ نه‌ به‌ تقاضای‌ او بلکه‌ به‌ تقاضای‌ بازرگان‌ صورت‌گرفت.‌‌

در پی دیدار غیر منتظره اعضای دولت موقت با آمریکایی ها که به شاه مخلوع ایران پناه داده بودند خشم نیروهای انقلابی و بخصوص دانشجویان از روند سازش با آمریکا لبریز میشود. سکوت پر معنایی فردای آن روز بر خیابانهای تهران حاکم است. همه چیز حکایت از یک طوفان قریب الوقوع دارد. ‌

امروز ۱۳ آبان ساعت ۱۰ صبح ،خیابان تخت جمشید (طالقانی) وضع عادی خود را دارد. ناگهان گروهی نزدیک به چهارصد نفر در حالی که در طول خیابان طالقانی راهپیمایی می کنند، به سمت سفارت آمریکا می پیچند.خیابان بند می آید و جوان های دانشجو یکی پس از دیگری از دیوارهای سفارت بالا می روند.

چند ساعت بعد این خبر همه جای دنیا منتشر می شود که سفارت آمریکا در تهران اشغال شد. ‌دانشجویان که خود را خط امامی می دانند از آقای سید احمد خمینی فرزند امام برای حضور در سفارت دعوت می کنند. امام خمینی حرکت دانشجویان را مورد تائید قرار می دهد و میگوید:”امروز در ایران باز انقلاب است. انقلابی بزرگتر از انقلاب اول. در این انقلاب شیطان بزرگ آمریکاست.”آقای سید احمد خمینی به نمایندگی از رهبری انقلاب در جمع دانشجویان حضور می یابد و در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت می کند. خبرنگاری از او می پرسد علت حضور و ماموریتتان در رابطه با اشغال سفارت آمریکا چیست؟ ایشان پاسخ می دهد: “من به دعوت برادران پیرو خط امام به اینجا آمدم.” سید احمد خمینی اضافه می کند: “تمام مردم ایران از عمل دانشجویان پشتیبانی می کنند.” او در جواب خبرنگاری که پرسیده بود: “آیا تضعیف دولت تا این حد صحیح است؟” می گوید: “این کار تضعیف دولت نیست زیرا تمام ملت یکپارچه این عمل را تائید می کنند و لابد دولت هم از مردم است.”‌

دولت‌ موقت‌، در ۱۴ آبان۱۳۵۸ ‌، یعنی‌ یک‌ روز پس‌ از اشغال‌ سفارت‌ آمریکا، در حالی که پیش بینی می کرد مانند گذشته امام خمینی استعفای دسته جمعی اعضای دولت را نپذیرد، استعفاداد اما از قضا این بار امام‌ در ۱۵ آبان‌ این‌ استعفا را قبول‌ کردند و از سوی ایشان ، شورای انقلاب مامور اداره کشور می شود. بدین ترتیب پرونده دولت موقت با گرایشات لیبرالیستی نیز بسته می شود تا کشتی پر قدرت انقلاب با سکانداری دولت جدید بتواند طوفانهای پیش رو را پشت سر بگذارد.

فاطمه سادات رضوی