شایسته سالاری گمشده فوتبال

مجمع فدراسیون فوتبال چشمان خود را بر زنجیره ناکامی های پیاپی فوتبال ایران بسته است, گویی آب از آب تکان نخورده و افکار عمومی هم بعد از هر شکستی فقط یک چهره را در ذهن خود مجسم می کند رئیس خندان فدراسیون فوتبال اما براستی ریشه این ناکامی ها و سکوت کجاست

مجمع فدراسیون فوتبال چشمان خود را بر زنجیره ناکامی‌های پیاپی فوتبال ایران بسته است، گویی آب از آب تکان نخورده و افکار عمومی هم بعد از هر شکستی فقط یک چهره را در ذهن خود مجسم می‌کند؛ رئیس خندان فدراسیون فوتبال! اما براستی ریشه این ناکامی‌ها و سکوت کجاست؟

حذف تیم ملی فوتسال در جام‌های جهانی ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ و عنوان نازل همین تیم در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۲، حذف تیم جوانان در آسیایی ۲۰۰۸، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲، حذف تیم نوجوانان در آسیایی ۲۰۱۰، عنوان چهارمی تیم نوجوانان آسیا در آسیایی ۲۰۱۲ تهران، عنوان چهارمی تیم امید در آسیایی ۲۰۱۰، حذف تیم امید از انتخابی المپیک ۲۰۱۲، حذف تیم ملی از انتخابی جام جهانی ۲۰۱۰‌، حذف تیم ملی در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۱ و سرانجام وضع کنونی فوتبال ایران که خطر ناکامی از صعود به جام‌جهانی ۲۰۱۴ را بیخ گوش خود حس می‌کند، پرونده قابل تامل ناکامی‌های علی کفاشیان در سال‌های اخیر بوده است.

با وجود چنین پرونده‌ای آنچه از رییس فدراسیون فوتبال بعد از همه این شکست‌ها در اذهان عمومی نقش بسته، چیزی جز خنده‌های آزاردهنده نبوده است! کفاشیان دیروز در تازه‌ترین اظهارنظر خود برد، باخت و مساوی را نتیجه عادی فوتبال دانست و تاکید کرد کارلوس کرش در راس تیم ملی باقی خواهد ماند و تا زمانی که مجمع فدراسیون نخواهد او همچنان قرص و محکم بر مسند ریاست فدراسیون باقی می‌ماند!

تازه‌ترین دفاعیات علی کفاشیان درباره عملکردش در شرایطی دیروز منتشر شد که ساعاتی پیش از آن ۷۸ درصد بینندگان میلیونی برنامه تلویزیونی ۹۰ در نظرسنجی این برنامه، دلیل ناکامی تیم ملی را فدراسیون فوتبال، ۱۶ درصد بازیکنان و ۶ درصد کادر فنی دانستند.

با وجود همه این شکست‌ها که به طور طبیعی چیزی جز دهن‌کجی به افکار عمومی تلقی نمی‌شود نکته‌ای که در میان صحبت‌های رئیس فدراسیون برجسته می‌نماید، استقلال فدراسیون فوتبال و اشاره ضمنی به حمایت مجمع این فدراسیون است.

این مجمع چرا موضع انفعالی در این رابطه دارد؟ برای پاسخ به این سوال نزد چند کارشناس ورزش و فوتبال رفتیم و نظر آنها را جویا شدیم.

● کفاشیان به افکار عمومی احترام بگذارد

سعید فائقی، معاون ورزشی اسبق سازمان تربیت بدنی برای بررسی موضوع ابتدا اشاره‌ای به شرایط بحرانی تیم ملی کرد و به جام‌جم می‌گوید: در مدیریت روز دنیا افکار عمومی بهترین قاضی برای ارزیابی عملکرد یک مجموعه است، وقتی مردم در برنامه ۹۰ چنین قاطعانه نمره مردودی به یک مجموعه می‌دهند، باید به این نظر قاطع احترام گذاشت. به نظر من در شرایط فعلی نباید فضا را با تغییر و تحولات ملتهب کرد، فدراسیون فوتبال باید ضمن عذرخواهی از مردم هرچه سریع‌تر برنامه جبرانی خود را حداقل پیرامون تیم ملی اعلام کند و حس بی‌اعتمادی مردم را تغییر دهد. برنامه‌ای که به نظر من می‌تواند مشتمل بر محدود کردن دایره اختیارات کارلوس کرش، تعیین کمیته فنی برای نظارت بر کار این مربی، انتصاب یک مدیر رسانه‌ای توانمند برای ایجاد فضای همدلی و درنظر گرفتن دیدار تدارکاتی کاربردی و نه نمایشی مانند آنچه مقابل تاجیکستان انجام شد، بار دیگر فضای حمایتی یکدستی را برای تیم ملی شکل دهد.

معاون پیشین سازمان تربیت‌بدنی تصریح می‌کند: اساسنامه فدراسیون به صراحت تاکید کرده که فدراسیون مکلف است برای تیم‌های ملی برنامه جامع بلندمدت داشته باشد در نتیجه تا زمانی که رویکرد راهبردی و برنامه محور بر این فوتبال حاکم نباشد وضع به همین منوال خواهد بود، چرا که وقتی برنامه‌ای نباشد، نه نظارتی خواهد بود و نه کنترلی.

البته بر خلاف فائقی، ناصر نوآموز رئیس اسبق فدراسیون فوتبال ایراد اصلی فوتبال را از اساسنامه این فدراسیون دانسته و می‌گوید: مجمع فدراسیون فوتبال با این اختیارات محدود نمی‌تواند به فوتبال ما کمک کند. ایراد اصلی من به مجمعی است که نقش فوتبالی‌ها در آن کمرنگ است. به عبارتی مجمعی را تشکیل داده‌ایم که قشر اصیل فوتبال، پیشکسوتان و آنهایی که زحمت فوتبال را می‌کشند جایی در آن ندارد. اصلا چرا باید اعضای مجمع فقط ۷۴ نفر باشد؟ یا چرا باید ۳۲ نفر از این تعداد را روسای هیات‌های استانی تشکیل بدهند؟ خب معلوم است که آنها همیشه از رئیس فدراسیون حمایت می‌کنند. اساسنامه‌ای که چنین بافتی در مجمع دارد، اساسنامه نیست. با وجود این در مجموع رفتن کفاشیان را در این شرایط اتفاق مثبتی نمی‌دانم. چون اصولا قرار نیست همه مشکلات فوتبال ما یک‌شبه و با رفتن یک نفر برطرف شود.

● رویکرد سست کفاشیان

اما محمود یاوری، باتجربه‌ترین مربی فوتبال ایران برای ورود به بحث با اشاره به این موضوع که فدراسیون فوتبال به طور مثال در رابطه با تیم ملی، همه جوره تابع کارلوس کرش بوده است، اظهار می‌کند: از این جهت نمی‌توان ایرادی را متوجه فدراسیون و کفاشیان دانست.

ما بارها هشدار داده بودیم که اگر مربی ایرانی در راس تیم ملی قرار گرفت، مشاور خارجی خوبی برایش درنظر بگیریم و اگر مربی خارجی گذاشتیم مشاور فنی و مربی باکارنامه ایرانی کنار او بگذاریم تا به این وضع گرفتار نشویم.در این شرایط نقش مجمع فدراسیون چیست؟ یاوری در پاسخ به این پرسش تصریح می‌کند: درد فوتبال همین است، مجمع فدراسیون را کارشناسان تشکیل نمی‌دهند، اکثر قریب به اتفاق مدیران باشگاه‌ها کارشناس فوتبال نیستند و فقط مدیر هستند.

جایی هم که کارشناسان خوب و مجرب در اقلیت باشند زیاد به آن امیدی نمی‌رود، درست مثل هیات‌رئیسه فدراسیون. با وجود همه این حرف‌ها و هشدارها که بارها گوشزد کرده‌ایم، همیشه این جمله در ذهنم وجود دارد؛ آنچه به جایی نرسد، فریاد است!

امید توفیقی