اطلاعات هواشناسی برای خلبان

خلبانان عمدتا نیازمند اطلاعات هواشناسی مسیر پروازی و فرودگاه مقصد خود هستند

خلبانان عمدتا نیازمند اطلاعات هواشناسی مسیر پروازی و فرودگاه مقصد خود هستند. هدفی که از ارائه خدمات هواشناسی در این ضمیمه بیان شده است، فراهم آوردن ایمنی، کارآئی و نظم در هوانوردی است. این هدف با ارائه اطلاعات ضروری هواشناسی به بهره‌برداران صنعت هوانوردی شامل شرکت‌های هواپیمائی، کادر پروازی، واحدهای مراقبت پرواز، خدمات‌های تجسس و نجات، مدیران فرودگاه‌ها و دیگر استفاده‌کنندگان است. بنابراین ارتباط تنگاتنگی میان ارائه‌دهندگان اطلاعات هواشناسی و بهره‌برداران وجود دارد.

در فرودگاه‌های بین‌المللی اطلاعات هواشناسی معمولا توسط واحدهای هواشناسی ارائه می‌شود همچنین تجهیزات ارتباطی مناسب توسط کشورها پیش‌بینی می‌شود تا این اطلاعات به واحدهای مراقبت پرواز و واحدهای تجسس و نجات ارسال شود. همچنین ارتباط مناسب مخابراتی فیمابین واحدهای هواشناسی و واحد تقرب پرواز یا برج مراقبت پرواز وجود دارد تا امکان تماس در پانزده ثانیه به وجود آید.

صاحبان صنعت هوانوردی برای انجام عملیات پروازی به گزارش‌های هواشناسی فرودگاه‌ها و پیش‌بینی هوا نیازمند هستند.

گزارش هواشناسی فرودگاه معمولا شامل جهت و سرعت باد، میزان دید، دید بر روی باند، هوای حاضر، اطلاعات ابرها، دما، نقطه شبنم و فشار جو است که عمدتاً هر ساعت و یا هر نیم ساعت یک بار صادر می‌شود. اگر تغییر عمده‌ای در این پارمترها بوجود آید این گزارش‌ها ممکن است تکمیل و یا اصلاح شود.

پیش‌بینی هواشناسی نیز شامل اطلاعات: سمت و سرعت باد، میزان دید، شرایط هوا، نوع و میزان ابر و دما بوده که هر سه یا شش ساعت یک بار صادر و برای یک دوره نه تا بیست و چهار ساعته معتبر است. این پیش‌بینی‌ها دائماً تحت نظارت واحدهای هواشناسی بوده و در صورت وجود تغییر در این داده‌ها، گزارش فوق اصلاح می‌شود.

در برخی از فرودگاه‌های بین‌المللی پیش‌بینی هواشناسی مخصوص فرود هواپیما ها نیز ارا ئه می شود که معمولا اعتبار دو ساعته داشته و شامل اطلاعات شرایط باند فرود، میزان دید، سمت و سرعت باد و نوع و میزان ابر ها است. برای کمک به خلبانان و کادر پروازی و در جهت تکمیل طرح پروازها در برخی از کشور ها واحد های توجیه هواشناسی پیش بینی شده ، این واحد ها مجهز به سامانه‌ های خودکار بوده و اطلاعات هواشناسی مسیر پروازی ، سمت ، سرعت باد در ارتفاع های بالا ، درجه حرارت در این ارتفاع ها را در نقشه های مخصوص هواشناسی ارائه می‌کنند.

اخطاریه های هواشناسی در خصوص پدیده های جوی خطر ناک و تاثیر گذار در مسیر پروازی و پیش بینی هوای مقصد و فرودگاه احتیاطی از دیگر خدمات این واحد ها است. همچنین به منظور ارائه خدمات هواشناسی به هواپیما های در حال پرواز و اعلام آخرین تغییرات جوی ، سامانه‌ های هواشناسی مخصوصی پیش بینی شده که اخطاریه هائی را در خصوص وقوع پدیده های خطر ناک جوی همانند رعد و برق ، اغتشاشات جوی شدید ، تگرگ های شدید ، گرد باد ، یخ زدگی شدید ،امواج کوهستان، توفان های سنگ و شن ، فعالیت های آتشفشانی صادر می کند.

از این گذشته این واحدها اخطاریه های فرودگاهی را نیز که بر عملیات فرودگاه ها (پروازی و زمینی ) تاثیر دارند تهیه و صادر می کنند این اخطاریه ها در مواقع پیش بینی بارندگی برف شدید ، پدیده باد قیچی در مسیر فرود و پرواز هواپیما ها بسیار مفید است.

همچنین هواپیما در مسیر خود لازم است اطلاعات مربوط به پدیده های جوی مهم را بدانند که این مهم توسط واحد های مراقبت پرواز و هماهنگی با واحد های هواشناسی عملی می شود.

برخی مواقع خلبانان در مسیر خود پدیده هائی را مشاهده می کنند که بسیار مهم بوده و این اطلاعات را به واحد های هواشناسی ارائه می کنند . این اطلاعات برای تکمیل و اصلاح پیش بینی های هواشناسی مفید است . این مشاهدات و تبادل اطلاعات توسط سامانه‌ های ارتباطی هوا – زمین مهیا می شود.

به علاوه نیاز عملیاتی مشروحه فوق به پیش بینی های هواشناسی ، پرواز ها نیز به این اطلاعات نیاز دارند تا در مصرف سوخت خود مدیریت کنند با افزایش قیمت سوخت این محاسبه و مدیریت قابل تامل است . سازمان جهانی هواپیمائی کشوری سامانه‌ پیش بینی هواشناسی منطقه ای ( World Area Forecast System ) را توصیه و اجرائی کرده است . هدف این سامانه‌ ارائه پیش بینی های دقیق و باکیفیت در خصوص اطلاعاتی همانند دما ، رطوبت ، سمت و سرعت باد و شرایط آب و هوائی مهم در ارتفاع بالا به کشور های عضو و بهره برداران است.

WAFS بر اسا س فعالیت دو مرکز که مجهز به سامانه‌ های پیش رفته رایانه ای و ارتباطات ماهواره‌ای ( ISCS و SADIS ) هستند بوده و امکان ارائه پیش بینی های دقیق ماهواره ای و جهانی را به کشورها مهیا می سازد.

در سال های اخیر تعدادی از سوانح هوائی به دلیل مواجه شدن هواپیما با ابر های آتشفشانی بوده که ناشی از فوران آتشفشان ها هستند . لذا به منظور مشاهده و گزارش چنین پدیده خطر ناکی سازمان جهانی هواپیمائی کشوری با همکاری دیگر سازمان های بین المللی سامانه مشاهده و گزارش ابر آتشفشانی ( International Airways Volcano Watch ) را معرفی و اجرائی کرده است . فعالیت این سامانه بر اساس مشاهدات ۹ مرکز جهانی بوده که این پدیده را به صورت ماهواره ای دنبال و گزارش می کنند . البته از این اطلاعات هم بهره برداران صنعت هوانوردی و هم نهاد های هواشناسی استفاده می کنند .

در سال های اخیر سامانه‌ های مشاهده و گزارش دهی خودکار هواشناسی در حال توسعه بوده و در برخی فرودگاه ها نصب و راه اندازی شده است . این سامانه‌ ها بخشی از نیاز هواشناسی فرودگاه ها راکه شامل اطلاعات سمت و سرعت باد ، میزان دید ، دید بر روی باند ، پایه ابر ، دما و نقطه شبنم و فشار جوی ایستگاه هستند تهیه و در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند. این سامانه‌ ها بدون نیاز به دخالت انسان عمل کرده و امکان ارائه خدمات در تمامی ساعات را دارا هستند.

۱.SADIS:Satellite Distribution system.

۲.ISCS:International Satellite Communication System

محمد حسین آجیلیان ممتاز

کارشناس مسئول تجسس و نجات