خروپف های شبانه كودكان چرا و به چه علت

بچه هایی كه در خواب خروپف می كنند معمولا به خواب عمیق فرو نمی روند و خواب سبكی دارند دفعات بیدار شدن و به اصطلاح پریدن از خواب در بین این بچه ها بسیار بیشتر از بچه های سالم است و دوره های قطع تنفس هم در بین آنها بیشتر دیده می شود

در آدم بزرگ‌ها خروپف كردن در حین خواب ماجرای چندان عجیب و غریبی نیست و مخصوصا در بین مردها بسیار شایع است. در مسافرت‌های طولانی مدت هوایی وقتی شب‌ها مسافران به خواب می‌روند انواع مختلفی از این صداهای عجیب و غریب را خواهید شنید و بعضی وقت‌ها حتی باعث سلب آسایش و خواب از دیگران هم می‌شوند. اما در مورد خروپف كردن بچه‌ها كمتر صحبت شده است.

واقعیت این است كه بچه‌ها هم ممكن است خروپف كنند اما چون خروپف آنها لطیف‌تر و كم آزارتر است معمولا چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. خروپف‌های شبانه بچه‌ها به عنوان نوعی از انواع مختلف اختلالات خواب طبقه‌بندی می‌شوند اما معمولا اختلالات خواب در بچه‌ها خود را با علائم دیگری نظیر راه رفتن در خواب و خواب‌آلودگی در روز نشان می‌دهند و بنابراین معمولا مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی جهت درمان خروپف كردن بچه‌ها زیاد صورت نمی‌گیرد.

اما پدر و مادرها باید بدانند خروپف كردن شبانه در بچه‌ها می‌تواند بسیار مهم و نیازمند درمان باشد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند كه خروپف‌های شبانه بچه‌ها به عنوان یكی از مهم‌ترین انواع اختلالات خواب اطفال باعث پایین آمدن كیفیت خواب شبانه كودك شده و باعث می‌شود كه در طی روز این كودك خواب آلود، كسل و بدون تمركز باشد. محققان معتقدند شیوع اختلالات رفتاری در بین بچه‌هایی كه شب‌ها خروپف می‌كنند به طور قابل توجهی بیشتر از بقیه كودكان است و بنابراین نباید این خروپف‌ها را ساده و بی‌اهمیت تلقی كرد.

● خوابی سبك به سبكی پر

پژوهش‌ها نشان می‌دهد بچه‌هایی كه در خواب خروپف می‌كنند معمولا به خواب عمیق فرو نمی‌روند و خواب سبكی دارند. دفعات بیدار شدن و به اصطلاح پریدن از خواب در بین این بچه‌ها بسیار بیشتر از بچه‌های سالم است و دوره‌های قطع تنفس هم در بین آنها بیشتر دیده می‌شود. متعاقبا این بچه‌ها در طول روز معمولا بداخلاق، كم توجه، بی‌حوصله و ناراحت به نظر می‌رسند و پدر و مادر معمولا در ارتباط با این بچه‌ها مشكل پیدا می‌كنند.

مشكلاتی كه شاید با كمی توجه پدر و مادر به وضعیت خواب كودك و درمان مشكلات آن به راحتی برطرف شود.به تازگی پژوهشگران دانشگاه استانفورد آمریكا مطالعه‌ای را در مورد خروپف‌های بچه‌گانه روی ۱۵ كودك ۶ تا ۱۷ ساله انجام داده‌اند. این ۱۵ كودك كه شامل ۱۰ پسر بچه و ۵ دختر بچه‌ بودند همگی توسط والدین خود به علت شدید بودن خروپف‌های شبانه به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه كرده بودند. وزن همه بچه‌ها طبیعی بود و هیچ مشكل جسمانی یا بیماری خاصی نداشتند. نتایج حاصل از بررسی این كودكان با ۱۵ كودك مشابه و هم سن و سال كه سابقه خروپف كردن در خواب نداشتند مقایسه شد و طبق نظر محققان این طرح، نتایج جالب و قابل توجهی به دست آمد.

● خواب ناراحت و هزار دردسر

براساس نتایج مطالعه اخیر پژوهشگران آمریكایی حدود نیمی از بچه‌هایی كه در خواب خروپف می‌كنند از نظر تحصیلی و اخلاقی در مدرسه دچار مشكل هستند در حالی كه این مشكلات در بین بچه‌هایی كه خروپف نمی‌كنند چندان شایع نیست.

در ضمن بیش از دو سوم از كودكانی كه در خواب خروپف می‌كنند دچار دیگر مشكلات خواب نظیر قطع تنفس در حین خواب یا راه رفتن طی خواب نیز هستند در حالی كه این اختلالات هم در بچه‌هایی كه خروپف نمی‌كنند به مراتب كمتر دیده می‌شود. فراوانی خواب آلودگی در طی روز، بداخلاقی و بی‌حوصلگی طبق گزارش والدین هم در بچه‌هایی كه خروپف می‌كردند بیشتر بود و همه این موارد به طور كلی نشان می‌دهند كه خروپف كردن شبانه از طریق از بین بردن یك خواب مناسب و راحت برای كودك، مشكلات رفتاری و تحصیلی مهمی را در طی روز برای كودك به همراه خواهد آورد.

● لوزه‌های بزرگ، دردسرهای بزرگ

معاینه این كودكان نشان داده است كه در بخش قابل توجهی از این بچه‌ها بالشتك‌های درون بینی به طور غیرطبیعی بزرگ شده‌اند و باعث تنگ و نامناسب شدن مجاری عبور هوا در بینی می‌شوند. درضمن حدود نیمی از این بیماران دارای لوزه‌های بزرگ و برجسته‌ای هستند كه باز هم باعث مسدود شدن راه عبور و مرور هوا می‌گردد. در برخی از بچه‌ها انحراف تیغه میانی بینی دیده می‌شود به طور كلی شیوع اختلالات مجاری هوایی، حلق و بینی در این بچه‌ها چندین برابر بیشتر از بچه‌هایی است كه خروپف نمی‌كنند.

در ضمن در تعدادی از این بچه‌ها فك كوچكتر از معمول و به سمت عقب است و در تعدادی دیگر كام سخت و سقف دهان كوتاه و كوچكتر از حد طبیعی خواهد بود. به همین دلیل پزشكان معتقدند در بسیاری از مواردی این خروپف‌های كودكانه ناشی از اختلالات مجاری هوایی، بینی، حلق و دهان هستند و بنابراین یك معاینه كامل و بررسی دقیق توسط متخصص گوش و حلق و بینی می‌تواند عامل زمینه‌ساز را در بسیاری از موارد آشكار كند. اختلالاتی كه گاهی به راحتی قابل درمان هستند و می‌توانند از طریق برطرف كردن خروپف‌های شبانه، مشكلات روزانه كودك را نیز از بین ببرند.

● خروپف یا ندای كمك طلبیدن

پزشكان دانشگاه استنفورد آمریكا معتقدند متاسفانه طبق نظراتی كه در حال حاضر وجود دارد بسیاری از خروپف‌های كودكان بی‌اهمیت تلقی می‌شوند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند اما مطالعات نشان داده است كه درمان این خروپف‌ها از طریق درمان لوزه‌های بزرگ یا برداشتن آنها و یا درمان دیگر اختلالات مسدود كننده مجاری هوایی، بینی و حلق می‌تواند تاثیر چشمگیری در بهبود وضعیت خلقی و سطح یادگیری كودكان داشته باشد.

حتی پژوهشگران این طرح معتقدند این اختلالات گاهی به حدی مهم و آسیب‌رسان خواهند بود كه احتیاج به ترمیم و درمان از طریق انجام جراحی دارند و به همین دلیل به پدران و مادران توصیه می‌شود كه درصورت مشاهده چنین اختلالاتی در كودكان خود حتما با یك متخصص گوش و حلق و بینی مشورت كنند. متاسفانه در بسیاری از موارد اختلالت یادگیری یا بداخلاقی‌های بچه‌ها به مسائل روانی نسبت داده می‌شود در حالی كه كمی دقت پدر و مادر به نحوه و كیفیت خواب كودك می‌تواند منشا تمام مشكلات كودك را مشخص كند.

ناپایداری و بی‌كیفیتی خواب اگرچه می‌توانند دردسرهای قابل توجهی را چه برای والدین و معلمان و چه برای خود كودك ایجاد كنند اما در صورت برخورد صحیح و درمان كافی آنها به راحتی می‌تواند تاثیر چشمگیری دروضعیت كلی و كیفیت زندگی كودك ایجاد كند.‌

حسین غلامی

سپتامبر ۲۰۰۶

مجله انجمن بیماری‌های اطفال آمریكا