دستپاچگی آمریکا و متحدان منطقه ای در برابر انسداد تنگه هرمز

دشمنان و بدخواهان نظام اسلامی در راهبرد مقابله با جمهوری اسلامی از گزینه ها و برنامه های متنوع و متفاوتی بهره گرفته اند راهبردی که مجموعه اقداماتی را با هدف مهار, تضعیف و انزوای ایران اسلامی در شیوه ها و شکل های مختلف پوشش داده و تلاش دارد ناتوانی انقلاب اسلامی را در سایه حکومت دینی و بدون اتکا به قدرت های استکباری در تاریخ ماندگار کند

دشمنان و بدخواهان نظام اسلامی در راهبرد مقابله با جمهوری اسلامی از گزینه ها و برنامه های متنوع و متفاوتی بهره گرفته اند راهبردی که مجموعه اقداماتی را با هدف مهار، تضعیف و انزوای ایران اسلامی در شیوه ها و شکل های مختلف پوشش داده و تلاش دارد ناتوانی انقلاب اسلامی را در سایه حکومت دینی و بدون اتکا به قدرت های استکباری در تاریخ ماندگار کند . لذا با برپایی اتاق های فکر و رصد نقاط قوت و ضعف نظام در حوزه های مختلف ، سناریو ها و برنامه های گسترده ای را در راستای ایجاد چالش و بحران در مسیر حرکت نظام ترسیم و عملیاتی نموده اند.

اجرای تحریم های گسترده و یکجانبه از سوی غرب به رهبری آمریکا به عنوان گزینه ای میان جنگ و صلح از جمله این اقدامات به شمار می رود . با کم رنگ شدن اثر تحریم ها و ناکامی آنها در سایر حوزه ها ، سمت و سوی تحریم ها در اقدامی جدی رنگ و بوی کاملا اقتصادی به خود گرفت . در برجسته سازی تحریم های اقتصادی تلاش برای ایجاد نوعی نار ضایتی در میان مردم به عنوان قدرت نرم نظام از طریق فشار های اقتصادی و ایجاد نوعی ناکار آمدی مسئولان در مدیریت بحران ها و چالش های اقتصادی کشور به جد مورد توجه است . چنانکه تحریم های اقتصادی بتواند ، عمق بخشی به شکاف میان ملت و نظام و سنگ اندازی در اداره امور عادی و روزانه کشور را تسریع و جمهوری اسلامی را به سرنوشتی مشابه سرنوشت منطقه یورو تبدیل کند .

اعمال تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا و به رهبری آمریکا نیز در همین راستا قابل ارزیابی است . در این میان برجسته بودن نقش درآمدهای نفتی در اقتصاد کشورمان ، اعمال فشار بر مبادلات نفتی ایران، انزوای جمهوری اسلامی در منطقه و هم در سطح جهانی ، تعطیلی استخراج نفت از بسیاری چاه های نفت ایران و سقوط تولید نفت ایران به سطح ده گذشته ، از جمله دلایل مطرح در رویکرد دشمنان به اعمال تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی به شمار می رود .

بر اساس تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران که به رهبر آمریکا از روز یکشنبه یازده تیر/ اول ژوئیه) آغاز شد ، واردات نفت ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا متوقف و تمامی قراردادهای پیشین نفتی شرکت های اروپایی با جمهوری اسلامی لغو شدند. همچنین شرکت های بیمه اروپایی بیمه محموله های نفتی ایران را متوقف کردند.

بنا به نظر امام و رهبر معظم انقلاب که اخیرا نیز در دیدار با کارگزاران نظام مورد تاکید قرار گرفت ، هر نوع عقب نشینی ما دشمن را جسورتر می کند.در این بین طرح انسداد تنگه هرمز به عنوان مهم ترین و حیاتی ترین آبراه های دنیا که روزانه بیش از یک پنجم نفت مورد نیاز جهان (شانزده میلیون بشکه) از مسیر آن برای کشورهای گوناگون ارسال می شود از سوی جمهوری اسلامی با هدف تغییر مواضع اتحادیه اروپا به رهبری آمریکا در تحریم های نفتی علیه کشورمان می تواند گام مؤثری باشد .

در سال های اخیر طرح بستن تنگه هرمز از گزینه های مطرح جمهوری اسلامی در مقابله با تهدیدات و حملات احتمالی دشمنان در حوزه خلیج فارس به شمار رفته است . چنانکه تسلط بر آبراه استراتژیک هرمز از جمله ابزارهای برجسته در زمینه اقتدار آفرینی جمهوری اسلامی در دریای بسیار مهم و حساس خلیج فارس محسوب می شود . این مهم در کنار توانمندی های نیروی دریایی سپاه ، ضمن برقراری امنیت و امکان نظارت بر ورود و خروج ناوهای آمریکایی ، امکان پاسخ های تلافی جویانه به هر نوع تجاوز و تهدید احتمالی را نیز از سوی جمهوری اسلامی فراهم ساخته است .

اما در کنار موارد امنیتی و دفاعی مورد اشاره ، اشراف جمهوری اسلامی بر تنگه هرمز به عنوان استراتژیک ترین نقطه نفتی جهان باعث شده نقش ایران اسلامی در تامین انرژی جهان نه تنها قابل اغماض نباشد ، بلکه بسیار مهم نیز شمرده شود . چنانکه این مهم زمینه نوعی برتری جمهوری اسلامی را در سطح بین المللی و خارج از نوار ساحلی خلیج فارس را فراهم کرده است .

نمونه نقش آفرینی ایران در این حوزه که در روزهای اخیر شاهد آن بوده ایم ، واکنش جمهوری اسلامی مبنی بر اجرای طرح انسداد تنگه هرمز در مقابله با تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران به رهبری آمریکا بود . به طوری که طرح تئوری و نه میدانی این موضوع از سوی فرماندهان ارشد نظامی کشورمان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در همان لحظات نخست با بازتاب های گسترده ای از سوی رسانه ها و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی دنیا همراه شد .

گفتنی است ، در قبال طرح انسداد تنگه هرمز مقامات آمریکایی و رسانه های وابسته موضع کاملاً متضادی که نشان از دستپاچگی آنان بود ، اتخاذ کردند . در یک سو از طریق پمپاژ رسانه ای تلاش گسترده ای کردند که طرح مذکور از زوایایی مختلف مورد تشکیک و ابهام قرار گیرد و به عنوانی طرحی بی اساس و احساسی معرفی شود . اما از دیگر سو با بیان جدی بودن طرح ایران در انسداد تنگه هرمز ، در رفتاری مغایر با ادعاهای رسانه ای ، حضور نظامی خود در خلیج فارس را با هدف مقابله با برنامه های ایران برای بستن تنگه هرمز تقویت کردند .

هرچند این اقدام نیز همچون دیگر موارد در قالب ایفای نقش کد خدا منشی آمریکا نسبت به حوزه امنیت انرژی جهان توجیه شد ؛ اما به واقع وجود نوعی ترس و نگرانی از اقدامات جمهوری اسلامی در این زمینه کاملاً مشهود بود . موضوعی که آمریکایی ها را علی رغم برتری های به ظاهر نظامی از هر نوع اقدام احمقانه و خصمانه بر علیه ایران اسلامی باز داشته است . لذا در این یادداشت تلاش شده در دو بخش رسانه ای و نظامی این واکنش ها از سوی رسانه فارسی زبان و مطرح وابسته که مبین دیدگاه های غرب و آمریکا در این زمینه است ، مورد اشاره قرار گیرد .

۱- طرح بستن تنگه هرمز از دریچه رسانه های غربی

۱-۱) طرحی احساسی، شتابزده و غیرکارشناسی

بنگاه سخن پراکنی انگلیس در بخش فارسی این شبکه تلاش کرده با استناد به اظهار نظر های یکی از نمایندگان دور هشتم مجلس که از حضور در دور نهم مجلس باز ماند ، طرح انسداد تنگه هرمز را طرحی ((احساسی)) معرفی کند که بیش از احساس نیازمند عقلانیت است .

در بخش دیگری از واکنش بی بی سی فارسی به این طرح به اظهار نظر های ناظرانی گمنام اکتفا شده و ضمن تاکید بر عجولانه بودن آن تلاش شده طرح انسداد تنگه هرمز به عنوان طرحی شتابزده و غیرکارشناسی با مصرف داخلی معرفی شود . ((ناظران معتقدند این طرح نیز مانند بحث قطع کلیه مناسبات تجاری با کره جنوبی به دلیل توقف خرید نفت ایران، واکنشی شتابزده و غیرکارشناسی است که بیشتر برای مصرف تبلیغاتی داخلی مطرح می شود))

۱-۲)تهدید و ارعاب

در همین باره بی بی سی فارسی در حرکتی عقب گرد و در خلاف اظهار نظرهای گذشته ، این بار برای اجرای طرح مذکور به عنوان طرحی مهم و حساس به معرفی پیش شرط پرداخته است . این شبکه غربی در ادامه با رویکرد تهدید اجرای این طرح از سوی جمهوری اسلامی را زمینه تحرکات نظامی آمریکا در خلیج فارس مطرح کرده است ((بستن تنگه هرمز، نیازمند اقدام نظامی جمهوری اسلامی است و چنین حرکتی، می تواند احتمال واکنش شدید ناوهای آمریکایی و اروپایی حاضر در خلیج فارس را به همراه داشته باشد و به یک رویارویی نظامی بینجامد))

بی بی سی فارسی در راستای پروژه ایران هراسی و گسترش دایره تهدیدات علیه جمهوری اسلامی پای کشورهای همسایه را نیز در این رویارویی نظامی باز کرده است .(...از سوی دیگر، تصویب چنین طرحی، همان گونه که گفته شد، به معنای برداشتن گامی بلند برای رویارویی نظامی با نیروهای نظامی غربی مستقر در خلیج فارس و نیز درگیر شدن با کشورهای همسایه ای خواهد بود که نفت خود را با گذر از تنگه هرمز به بازارهای جهانی می رسانند.)

در همین باره شبکه فارسی زبان دویچه وله آلمان نیز به رویکرد تهدید متوسل شده و در این باره آورده است ((متحده آمریکا پیشتر به ایران هشدار داده که به هیچ وجه اختلال در رفت و آمد آزاد در تنگه ی هرمز را تحمل نخواهد کرد و به شدت به هر اقدامی در این زمینه واکنش نشان خواهد داد.))

این شبکه آلمانی با بیان اینکه ضرر چنین اقدامی برای ایران و متحدانش اگر بیشتر از کشورهای غربی نباشد کمتر نخواهد بود در ارزیابی خود از سر دلسوزی وارد شده و نه تنها انسداد تنگه هرمز را غیر ممکن ندانسته بلکه به آثار و زیان های این انسداد اشاره کرده و آورده است: (( خریداران اصلی نفت ایران، مانند ژاپن، چین و هند نفت خود را از همین مسیر دریافت می کنند و خود جمهوری اسلامی نیز برای دست یافتن به دلارهای نفتی محتاج باز بودن تنگه ی هرمز است )) .

۱-۳ )واکنش به اقدام مجلس :

همزمان با اظهار نظرهای فرماندهان ارشد نظامی کشورمان مبنی بر انسداد تنگه هرمز اعضای محترم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی خود جوش از آماده شدن طرحی با قید دو فوریت خبر داد که بر اساس آن، ((دولت جمهوری اسلامی ایران موظف می شود تا بر اساس حق حاکمیت خود از عبور نفتکش هایی که نفت خود را به مقصد کشورهای طراح تحریم نفتی علیه ایران (اتحادیه اروپا، آمریکا و اسرائیل) حمل می کنند، جلوگیری نماید.)) . گفتنی است ، این طرح تا پایان روز یکشنبه اول ژوییه ۲۰۱۲ ( ۱۱ تیر ۱۳۹۱ به امضای ۱۰۰ نماینده مجلس نهم رسید و توافق بر سر آن، به برگزاری جلسه ای در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با حضور علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه موکول شد .

همزمان با ورود مجلس شورای اسلامی به طرح انسداد تنگه هرمز بنگاه سخن پراکنی انگلیس در بخش فارسی خود از زوایای مختلف طرح مذکور را به شدت مورد هجمه رسانه ای قرار داد و همچون سایر موارد در راستای ماموریت خود به تخطئه آن پرداخت .

۱-۳-۱) ماموریتی خارج از حد و قواره مجلس:

بی بی سی فارسی با اشاره به اهمیت طرح بستن تنگه هرمز تلاش کرده این اقدام مجلس شورای اسلامی را حرکت در مسیری غیر قانونی و تصمیم گیری درباره آن را خارج از وظایف مجلس و نمایندگان جلوه دهد . لذا تلاش کرده با بیان میزان اهمیت طرح مذکور، و تاکید براین نکته که ((واگذاری تصمیم گیری در چنین موردی به مجلس شورای اسلامی ، با سنت های رایج در ایران همخوان و سازگار نیست)) ، آن را به عنوان ماموریتی خارج از حد و قواره مجلس مطرح کند .

۱-۳-۲)مانوری برای افزایش قیمت نفت :

بی بی سی فارسی در ادامه هجمه به طرح خود جوش مجلس با طرح این سوال که نمایندگان مجلس با چه هدفی، از طرح دوفوریتی خود برای بستن تنگه هرمز سخن می گویند ، آورده است : ((به نظر می رسد که اصلی ترین هدف مطرح کردن چنین طرحی، تلاش برای تاثیرگذاری بر روند نزولی قیمت نفت در بازار جهانی به رغم آغاز تحریم نفتی ایران بوده است.))

این شبکه فارسی زبان همچون موارد متعدد گذشته در این زمینه نیز به پیش داوری پرداخته و با توجه به ساختار داخلی قدرت و روند تصمیم گیری در جمهوری اسلامی و هم شرایط منطقه ای و بین المللی آن را مانوری سیاسی و جنگ روانی برای افزایش قیمت نفت مطرح کرده و تاکید کرده است( طرح نمایندگان مجلس را بیشتر از آنکه بتوان طرحی برای عملی شدن دانست، باید اقدام و مانوری سیاسی قلمداد کرد که افکار عمومی و بازار نفت را هدف قرار داده است.)

۱-۳-۳)نگرانی درباره موقعیت مجلس :

اقدام نمایندگان مجلس در طرح انسداد تنگه هرمز همچنان خواب و خوراک از شبکه بی بی سی فارسی ربوده است . چنان که بی بی سی در روند تحلیل طرح مجلس به آسیب شناسی طرح مذکور پرداخته و به نوعی از آثار و عوارض عدم اجرای آن اعلام نگرانی کرده است .( اگر چنین طرحی به مجلس ارایه شود، اما به هر دلیلی، از جمله حزم اندیشی و جانب احتیاط را نگاه داشتن تصویب نشود، عملا نتیجه ای عکس هدف طراحان آن را به بار خواهد آورد ).

۱-۳-۴)تلاش برای معرفی عناصر پشت پرده :

در ادامه احتمالات و اظهار نظر های بی اساس و بی بنیان بنگاه سخن پراکنی بی بی سی در باره طرح مجلس توجه به نقش نهادهای جمهوری اسلامی در طرح مذکور نیز از ذهن دور نمانده و مورد تاکید قرار گرفته و آمده است :(در این میان، احتمال دیگری نیز وجود دارد؛ اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی با هماهنگی سپاه پاسداران، شورای عالی امنیت ملی و با دستور رهبر جمهوری اسلامی چنین طرحی را آماده کرده باشند.)

۱-۴ )عدم آمادگی یا عدم تمایل ایران به اقدامات پرهزینه و دامنه

در سناریو دیگری و مخالف با اظهارات گذشته بی بی سی فارسی این بار تلاش کرد اجرای طرح انسداد تنگه هرمز را طرحی با اقدامات پرهزینه معرفی کند ، چنانکه این اقدامات پر هزینه و دامن دار باعث شده جمهوری اسلامی تمایلی به عملیاتی سازی آن نداشته باشد . ((در مجموع و به رغم برخی موضع گیری های سرسختانه، هنوز آمادگی یا تمایل چندانی برای اقدامات پرهزینه و دامنه داری نظیر بستن تنگه هرمز وجود ندارد)). این اظهارات در خالی است که بستن تنگه هرمز از سوی بی بی سی فارسی طرحی احساسی و غیر کارشناسی معرفی شد .

چنانکه دویچه وله آلمان نیز با بیان اینکه طر ح انسداد هرمز به لحاظ نظامی امکاناتی بسیار فراتر از توان جمهوری اسلامی نیاز دارد در این باره آورده است :( بستن محدود تنگه هرمز، به شکل جلوگیری از عبور نفت کش هایی با مقصد کشورهای تحریم کننده به لحاظ نظامی امکاناتی بسیار فراتر از توان جمهوری اسلامی نیاز دارد.)

۲-واکنش نظامی

۲-۱ -افزایش حضور نظامی

هر چند رسانه های وابسته به غرب در پوشش رسانه ای گسترده ای تلاش کردند در یک حرکت آرمانگرا طرح انسداد تنگه هرمز را از ریشه زیر سؤال برده و طرح مذکور را دور از حقایق موجود معرفی کنند ، اما واقعیت های موجود با عث شد آمریکا و اتحادیه اروپا حضور نظامی خود در خلیج فارس و دریای عمان را تقویت کنند. بر این اساس روزنامه نیویورک تایمز روز سه شنبه ۱۳ تیر با درج این خبر، از قول مقام های ارشد وزارت دفاع آمریکا نوشت که نیروی دریایی ایالات متحده هم اینک تعداد ناوهای مین یاب خود در منطقه را دوبرابر کرده و به هشت فروند رسانده است . برپایه این گزارش، هم چنین برای تقویت نیروی تهاجمی ناوهای هواپیمابر آمریکا در منطقه، هواپیماهای رادارگریز اف-۲۲ و اف-۱۵سی به سوی پایگاه های آمریکا در خلیج فارس پرواز کرده اند. یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا با اشاره به گسیل نیروهای جدید آمریکا به منطقه روز سه شنبه به نیویورک تایمز گفت که پیام این تقویت نیرو برای ایران این است که ((فکر بستن تنگه هرمز را از سر به در کنید.)

خبرگزاری رویتر در گزارشی از دوبی اظهارات یک سخنگوی این ناوگان در منامه را نقل می کند که می گوید « ناو یو اس اس پونس (The USS Ponce) روز پنجشنبه پس از تعمیرات و بازسازی، برای ماموریت جدید خود مستقر شده است».

ماموریت اصلی ناو پونس، به گفته این سخنگو (حمایت از عملیات مین روبی، و خدماتی دیگر، از جمله کمک به تعمیرات و نگهداری دیگر واحدهای مستقر در منطقه است)

۳-نگرانی کشورهای منطقه از جدی بودن طرح ایران

هر چند آمریکا تلاش کرد با تقویت حضور نظامی خود در آمریکا از متحدین خود در منطقه رفع نگرانی کند و در این باره سخنگوی ناوگان پنجم دریایی آمریکا به خبرگزاری آلمان گفته (ما امنیت دریایی را در انطباق با پیمان های بین المللی تامین می کنیم، تا تمام کشتی های تجارتی بتوانند با خیال آسوده و آزادانه در این منطقه رفت و آمد کنند). اما نگرانی برخی رژیم های دنباله رو آمریکا در منطقه از واقعی بودن تهدیدهای ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز باعث شد تا این دولت ها به توان و تجهیزات نظامی آمریکا دلخوش نباشند و برای مصونیت از طرح انسداد هرمز به هر ترفندی متوسل شوند .

در این باره امارات متحده عربی برای دور زدن مسیر نفتی تنگه هرمز پروژه احداث خط لوله »حبشان-فجیره« را تکمیل کرد ، عربستان نیز به بازگشایی خط لوله نفتی قدیمی دریای سرخ روی آورد و کویت نیزر حال افزایش انبارهای نفت خام خود در کره جنوبی و شرق آسیاست تا در شرایط بحرانی بخشی از صاردات نفت کویت از این انبارها انجام شود. هرچند بنا به اظهاراترئیس بخش مشاوره شرکت انرژی منار در مصاحبه با بی بی سی ساخت خط لوله سه میلیارد و پانصد میلیون دلاری امارات برای دور زدن تنگه هرمز نیز طرحی محکوم به شکست است .

اکبر صفری