جمعه, ۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 21 February, 2025
مجله ویستا

نان هم نخوریم


نان بیشترین كاربرد غذایی در مصرف روزانه مردم را دارد و با روند رو به رشد قیمتآن, نگرانی مصرف كنندگان روز به روز بیشتر می شود بویژه آنكه هنوز مسوولان نتوانسته اند پاسخی مناسب برای آن بیابند اگرچه هزینه نانوایان افزایش پیدا كرده ولی عدم تثبیت قیمت نان بر نگرانی ها دامن می زند

اوضاع نان در تهران به شدت نابسامان شده است. نه اینكه این ماجرایی تازه باشد، بلكه از سالها دور مردم تهران با مشكل تهیه نان مواجه بوده اند. در گذشته هایی كه هنوز اداره غله و سازمان های حمایتی و ... نبودند، در شهرستان ها گندم می كاشتند، درو می كردند و نان می پختند. آنها كه توان كاشت گندم در اطراف شهرها و روستاهایشان را داشتند، به دیگر شهرها نیز گندم ارسال می كردند تا از این رهگذر علاوه بر كسب درآمد، به دیگران نیز نانی رسانده باشند.پس از سالهای دراز پشت سر گذاشته، هنوز نان به عنوان معضلی بغرنج، توان تیتر شدن در روزنامه ها را دارد. عجیب آنكه این توان بالقوه نیست و كاملا بالفعل شده است. این روزها ماجرای گرانی های بی حد و حصر نان نقل محافل خبری زیادی شده است. افزایش قیمت نخستین و بیشترین خوراك مردم، آنان را به شدت نگران كرده است. نان كه گران شود، می توان آماده هر گرانی دیگری شد.افزایش نرخ نان تا حد زیادی اعجاب انگیز نمود. به ویژه وقتی در برخی نقاط از پایتخت قیمت نان تنها۲۰ درصد رشد داشته و برخی مناطق، بیش از ۱۳۰ درصد. هر قرص نان ماشینی با وزن هر چانه ۴۰ گرم به مبلغ ۱۸۰ ریال فروخته می شود. نان لواش تنوری با وزن چانه ۸۰ گرمی حدود ۲۵۰ ریال، تافتون ۱۸۰ ریال، بربری ۶۰۰ ریال و سنگك ۸۰۰ تا هزار ریال در تهران عرضه می شود.بسیاری از مردم دلیل افزایش بی مناسبت و ناگهانی نان را نبود ضابطه و نظارت كافی می دانند.

تخلفات نانوایی ها

نانی هم كه دست مردم می رسد و روی میز و سفره چیده می شود، فاقد كیفیت مطلوب و موجه است. پخت بی كیفیت و بی توجهی در طرز خمیرگیری تا عرضه نان بر موج نارضایتی ها افزوده است. قیمت نان گران شد، بی هیچ توجیه و توضیح قبلی، ولی كیفیت آن تغییری نكرد. گویا این گرانی باید ریشه در قیمت آرد داشته باشد. پیش از این اتحادیه نانوایان گفته بود، به منظور بالا بردن دستمزد كارگرهای نانوایی تمهیداتی لحاظ كرده است، ولی این گرانی و بی كیفیتی، زمانی توام شده كه هیچ یك از دستگاه های ذی ربط و مسوول در این ماجرا چنین پیش خبری اعلام نكرده اند.برخی نانوایان دست به ابتكارات جالبی زده اند. آنان برای موجه نشان دادن افزایش قیمت، خبری از دو ماه پیش كه توسط اتحادیه اعلام شده بود، پشت شیشه چسبانده اند. در آن خبر قید شده بود كه قیمت نان در تهران ۲۵ درصد رشد پیدا می كند. این عده از نانوایان معمولا فاكتورهایی نیز از خریدهای قبلی و قدیم آرد را پشت شیشه چسبانده اند.در شهریورماه گذشته، رئیس اتحادیه نانوایان تهران اعلام كرد: به خاطر عدم افزایش قیمت در سال پیش، امسال با ۲۵ درصد رشد نرخ نان مواجه خواهیم بود.حسین نظری قبل از ماه مبارك رمضان وعده داده بود كه نان در این ماه گران نمی شود. قرار بر این بود كه قیمت نان در شهرهایی كه سال پیش دارای افزایش بوده، ۱۰ تا ۱۵ درصد رشد كند و در شهرهایی كه افزایش نرخ نداشته از ۲۵ درصد رشد برخوردار شود. طبق گفته های نظری قیمت نان پس از ماه مبارك رمضان در تهران می توانست تا ۳۵ درصد رشد پیدا كند.نظارت ناكافی سبب شد این نرخ رشد به ۱۳۰ درصد نیز برسد. نظری درباره افزایش قیمت آرد گفت: قیمت آرد از هر كیلوگرم ۴۰ ریال به ۷۵ ریال رسیده است. قیمت آرد نیمه یارانه نیز از قرار هر كلیوگرم ۳۳۰ ریال به ۴۵۰ ریال رسیده كه به اعتقاد وی قیمت نان باید متناسب با این افزایش قیمت ها باشد. وی در گفت وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا گفت: اتحادیه با توجه به این افزایش قیمت، نرخ پیشنهادی حدود۳۰ درصدی را به سازمان حمایت از مصرف كننده داده، اما این سازمان با افزایش ۲۵ درصدی موافقت كرده است.محسن بهرامی، معاون وزیر بازرگانی در مصاحبه مطبوعاتی تاكید كرد: تا زمانی كه سهم آرد نانوایی ها كه ۱۵ روز زودتر توزیع می شود، به روز انجام نشود، نرخ جدید نان اعلام نخواهد شد. وی افزایش قیمت را ۱۰ درصدی دانست و گفت: برای پاره ای موارد كه نیاز به رند كردن مبلغ محسوس بود تا ۱۲ درصد این امكان وجود دارد.تمام این گفت وگوها هنگامی انجام شد كه بازرس ویژه وزارت بازرگانی افزایش ۲۵ درصدی نان را تخلف نانوایان عنوان كرد و از برخورد جدی با آنان خبر داد. زیرا هنوز چنین تصمیمی به صورت رسمی اتخاذ و اعلام نشده است.

گرانی نان

در پی واكنش ها و سخنان مسوولان، پرویز منصورخاكی، معاون كالاهای مصرفی و خدماتی سازمان حمایت از مصرف كنندگان و تولیدكنندگان در این باره به خبرگزاری دانشجویانایسنا، گفت: تعیین نرخ آرد، سراسری انجام می شود و مختص شهر تهران نیست.

قیمت نان از سوی كمیته هایی كه زیرنظر استانداری هاست تعیین می شود البته در استان هایی كه در مورد قیمت نان تصمیم گرفته شده، قیمت آرد نیز لحاظ شده است. در تهران نیز قرار بر این است كه تغییر قیمت آرد متناسب با زمان اعلام قیمت نان باشد. اتحادیه نانوایان نیز از گرانی نان ابراز نارضایتی می كند و خواستار تصمیم گیری سریع كمیسیون تعیین نرخ نان است. قرار است در این كمیسیون كه معاونت بازرگانی داخلی، تعزیرات گندم و آرد و نان، سازمان حمایت و اتحادیه نانوایان در آن حضور دارند، با در نظرگرفتن همه جوانب برای نان تعیین قیمت شود، ولی آنچه به طور یقین وجود دارد تاكنون تصمیمی مبنی بر افزایش نرخ نان یا آرد در این كمیسیون گرفته نشده ولی ادعای اتحادیه شاهدی برای افزایش نرخ آرد است. اگر قیمت آرد تغییر كرده باشد، باید در مورد نان تصمیم گرفت یا اینكه افزایش قیمت آرد را متوقف كرد. گاهی اوقات افزایش هزینه ها به گونه ای است كه اگر همه عوامل مذكور را در نظر بگیریم، ضرورت بر این است كه قیمت افزایش یابد كه در این صورت، دولت روی همه كالاها به نحوی تصمیم می گیرد كه این افزایش قیمت اجتناب ناپذیر، برای مصرف كنندگان قابل تحمل باشد. در غیر این صورت از طریق راه های جبرانی نظیر پرداخت یارانه یا ارزان كردن مواد اولیه عمل می كند.

منازعه نانوایان و وزارتخانه

رئیس اتحادیه نانوایان در این باره گفت: وقتی وزارت بازرگانی قیمت آرد را از ۴۰ به ۷۵ ریال افزایش می دهد، تثبیت قیمت نان شدنی نیست. وی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا توضیح داد: اگر نان استراتژیك است چرا وزارت بازرگانی قیمت آرد را افزایش می دهد؟ چطور آنها به این كار مجازند ولی نانوایان حق افزایش قیمت ندارند؟ آیا آنها نباید دخل و خرجشان را متعادل و متناسب كنند؟اگر نان كالایی استراتژیك است چرا وزارت بازرگانی قیمت آرد را افزایش می دهد؟ چطور آنها به این كار مجازند ولی نانوایان حق افزایش قیمت ندارند؟ آیا آنها نباید دخل و خرجشان را متعادل و متناسب كنند؟همانطور كه قبل از ماه مبارك رمضان در گزارش ها و خبرها اشاره شده بود، بیشترین هزینه نانوایان پرداخت دستمزد كارگر است كه با كاهش نرخ آرد نیز كاهش محسوسی پیدا نمی كند. چند روز پیش وزارت جهاد كشاورزی درتهران و چند شهر دیگر جشن خودكفایی گندم برگزار كرد. پس از این جشن همه از خبرهایی مبنی بر این خودكفایی احساس لذت وشادمانی كردند، ولی دیری نپایید كه این شادمانی ها با افزایش غیر قانونی و بی مقدمه قیمت نان از میان رخت بر بست. رئیس اتحادیه نانوایان تهران، حسین نظری، درباره سیاست درتنگنا قرار دادن اصناف به ویژه نانوایان برای سوق یافتن به سوی صنعتی شدن را ناكارآمد دانست و اظهار كرد:اگر قرار بر صنعتی شدن باشد، راهش این نیست. وزارت بازرگانی باید ابتدا با تغییر نرخ و در اختیار قرار دادن وام به نانوایان، آنان را تشویق و ترغیب به صنعتی شدن كند.

طرح ساماندهی نانوایی ها

حسین نظری درخواست اتحادیه را از ریاست جمهوری یادآور شده و گفت: با درخواستی كه از آقای خاتمی داشتیم، با پرداخت ۵میلیارد تومان برای نوسازی و استاندارد كردن بهداشت واحدهای نانوایی موافقت شد، ولی وقتی این مبلغ برای اجرا به وزارت بازرگانی ارجاع شد، وزیر بازرگانی در اختیار گذاشتن این مبلغ را در قالب طرح ساماندهی نانوایی ها، شدنی دانست. این یك طرح ناپخته است. در این طرح، وزارت بازرگانی درنظر دارد با آزاد سازی قیمت گندم ، گندم توسط كارخانه های آردسازی از كشاورزان خریداری و تبدیل به آرد شود و وزارت بازرگانی آرد تولید شده را از كارخانه های خریداری و با نرخ یارانه ای در اختیار نانوایان قرار دهد. این مساله خود احتمال افزایش قیمت را به دنبال دارد. همچنین دراین طرح وزارت بازرگانی به دنبال تاسیس كارگاه های بزرگ پخت نان است. بدین شكل كه این كارگاه ها با متراژ۳۰ متر مربع در محلات مختلف شهر با اولویت نانوایان تاسیس و واحدهای كوچك نانوایی بعد از آن تعطیل شود. اگر چه ظاهر امر نوید ساماندهی نانوایان را می دهد، ولی نانوایان از این قضیه به علت از دست رفتن سرمایه و دارایی شان نگرانند و براساس سابقه ذهنی كه از طرح های شروع و رها شده دولت دارند، تمایل چندانی به این كار از خود نشان نمی دهند.با این اوصاف همه مسوولان سعی در انداختن توپ در زمین دیگری دارند و تنها مصرف كننده نفر آخریست كه در این ماجرا باید رو به روی ضربه پنالتی افزایش قیمت قرار گیرد. نان بیشترین كاربرد غذایی در مصرف روزانه مردم را دارد و با روند رو به رشد قیمتآن، نگرانی مصرف كنندگان روز به روز بیشتر می شود. بویژه آنكه هنوز مسوولان نتوانسته اند پاسخی مناسب برای آن بیابند. اگرچه هزینه نانوایان افزایش پیدا كرده ولی عدم تثبیت قیمت نان بر نگرانی ها دامن می زند.