دولت به زنان خانه دار دستمزد بپردازد

زنان خانه دار با پرداخت دستمزد برای کارخانگی شان توسط دولت مطابق با زنان شاغل موافقند » این عقیدهء بسیاری از زنان خانه دار تهرانی است خانهء وحیده, زن جوان خانه دار از تمیزی برق می زند

زنان خانه‌دار با پرداخت دستمزد برای کارخانگی‌شان توسط دولت مطابق با زنان شاغل موافقند.»

این عقیدهء بسیاری از زنان خانه‌دار تهرانی است. خانهء وحیده، زن جوان خانه‌دار از تمیزی برق می‌زند. به هر گوشهء خانه‌اش که نگاه می‌‌اندازی، می‌توانی ردپای ساعت‌ها تلاشش را ببینی. او دست و روی کودکش را می‌شوید و پس از این‌که لباس تمیزی بر تنش می‌کند، با چهره‌ای خسته روسری گلدارش را بر سرش جابه‌جا می‌کند.

او با شنیدن این جمله که چقدر موافق دریافت دستمزد در برابر کار خانگی است، فوری می‌گوید:‌«صد در صد. من هم درست به اندازهء همسرم کار می‌کنم منتها این کار در خانه تعریف شده است و معتقدم باید به ازایش پول دریافت کنم.»

وحیده برای این حرفش دلیل می‌آورد: «کاری که من در خانه انجام می‌دهم کار مفید است. کاری است که برای بهبود خانواده، اعضای جامعه و در نهایت جامعه انجام می‌شود.»زهره ۳۳ ساله هم که نفس زنان پاکت‌های میوه و سبزی را در دستانش جابه‌جا می‌کند، می‌گوید: «مردان کار زنان را جزء قابلیت‌های زن بودن تلقی می‌کنند و آن را یک وظیفه برمی‌شمارند. به همین خاطر هیچ علاقه‌ای به دریافت دستمزد از شوهرم ندارم اما اگر دولت مبلغی را به این منظور به زنان اختصاص ‌دهد، برای مردان جا می‌افتد که این وظیفه نیست.»

زهره به طور طبیعی از کار کردن در خانه به ویژه آشپزی لذت می‌برد اما تاکید می‌کند که هر بار این کار به شکل وظیفه دربیاید، انجامش ناراحت‌کننده می‌شود.

او به سال‌های اشتغالش اشاره می‌کند: «فقط چند سالی است که کار نمی‌کنم اما آن موقع هم شرایط چندان فرقی نمی‌کرد. همیشه کار خانگی برایم وظیفه تلقی می‌شد.»

طبق پژوهش «ارزش کار خانگی زنان» که توسط نسرین جزنی در سال ۸۳انجام شده، نیز ۴۵ درصد زنان خانه‌دار تهرانی با پرداخت دستمزد برای کار خانگی‌شان مطابق با زنان شاغل موافق بودند.

این تحقیق تاکید می‌کند زن خانه‌دار با نقش‌های متفاوت و متنوعی که ایفا می‌کند از جنبه‌های مختلف در فرآیند اقتصادی و اجتماعی تاثیر می‌گذارد. بنابراین اگر بتوان کار خانگی زنان را وارد محاسبات اقتصادی و حساب‌های ملی کرد نتایج جالبی هم از میزان فعالیت زنان به دست خواهد آمد.

گام اساسی در کمی کردن فعالیت‌های زنان خانه‌دار و ارزش‌گذاری خدمات مربوطه، شناسایی و تفکیک اموری است که به طور روزمره توسط آنان انجام می‌گیرد. به این منظور تخمین و برآورد و شناسایی اموری چون خانه‌داری، حمل و نقل، تغذیه، شست‌وشو و نگهداری از کودکان، نقش واسطه‌ای در مصرف و زمان انجام کار دارد بنابراین مجانی شمردن فعالیت‌های روزمره‌ای که توسط زنان انجام می‌گیرد به عقیدهء کارشناسان غیرمنطقی، ناصحیح و دور از نظریهء انصاف است.

براساس یافته‌های پژوهش نسرین جزنی زنان خانه‌دار حدود شش ساعت در شبانه‌روز را به طور متوسط به انجام امور خانه‌داری می‌پردازند که ۹۶ درصد به آشپزی، ۹۵ درصد نظافت خانه، ۹۳ درصد شست‌وشوی ظروف، ۸۷ درصد شست‌وشوی لباس، ۸۰ درصد اتوکشی، ۹۷ درصد نگهداری و مراقبت از فرزندان و ۷۰ درصد خرید روزانه اختصاص دارد.

همچنین این زنان آوردن و بردن کودکان به مدرسه، ۵۷ درصد نگهداری و مراقبت از سالخوردگان، ۷۱ درصد باغبانی و گلکاری را به عنوان امور خانه‌داری محسوب نکرده‌اند.

کبری، ۳۸ ساله که ۲۲ سال است که تجربهء خانه‌داری دارد از سختی‌ها و مشقت‌های این کار می‌گوید:‌«کار خانگی بسیار سنگین است و هر وقت یکی از اعضای خانواده‌ام بیمار می‌شود، این کار چندین برابر روی دوشم سنگینی می‌کند.»او به دخترانش اشاره می‌کند: «دو روز است که به سرماخوردگی شدید مبتلا شده‌اند و در کنار رسیدگی به امور عادی منزل نظیر نظافت باید مراقب دخترانم باشم و هیچ کس هم کمکی نمی‌کند.»

کمردرد و پادرد امان از این زن خانه‌دار بریده است. او از این وضع گلایه‌مند است: «بیش‌تر زنان خانه‌دار ایرانی کمردرد یا پادرد دارند چرا که دست تنها مجبورند کارهای سنگین و جابه‌جایی‌وسایل خانه را بر عهده بگیرند اما در قبال آن هیچ مزدی‌هم دریافت نمی‌کنند.»

نتایج تحقیق جزنی هم نشان می‌دهد که افراد متاهل از روی اجبار به امور خانه‌داری می‌پردازند در حالی که مجردها به میزان مشارکت زن و مرد در امور منزل اعتقاد بیش‌تری دارند. اما دربارهء این‌که زنان خانه‌دار چقدر نقش خانه‌داری را می‌پذیرند، پاسخ‌های متفاوتی به دست آمد: «۲۸ درصد از زنان اعلام کردند که از روی اجبار خانه‌داری می‌کنند و ۴۴ درصد نیز گفته‌اند که در صورت داشتن حق انتخاب باز هم به امور خانه‌داری تمایل دارند. ۳۶ درصد از انجام امور خانه‌داری لذت می‌برند و ۴۱ درصد تمایل دارند وقت کم‌تری صرف انجام امور خانه‌داری کنند.»

با این همه بیش‌تر زنان ترجیح می‌دهند کارهای خانه را خود انجام دهند. زهرا در این باره می‌گوید: ‌«به خاطر صرفه‌جویی اقتصادی ترجیح می‌دهم خودم همهء کارها را انجام دهم. همچنین ترجیح می‌دهم نظم و ترتیب خانه را خودم در دست بگیرم.»

● ارزش کار خانگی زنان را ثابت کنیم

فاطمه آلیا، نمایندهء مجلس نیز معتقد است، زنان می‌توانند در قبال کاری که انجام می‌دهند تقاضای دستمزد کنند: «بسیاری از مردان قدرشناس که توان مالی دارند این کار را برای همسرانشان انجام می‌دهند، اما متاسفانه بسیاری از مردان از این مساله غافلند به همین دلیل بیش از بخش قانونی این موضوع کار کردن در حوزهء فرهنگ ضروری است.»

علی‌اکبر میرابی، روانپزشک نیز حرف‌های این نمایندهء مجلس را از بعد روانی تایید می‌‌کند: «به خاطر نبودن بسترهای فرهنگی، در حال حاضر کار خانگی زنان وظیفه تلقی می‌شود، بنابراین بهتر است قبل از کمی کردن کار خانگی زنان به لحاظ ارزشی آن را کیفی کنیم و این نیاز به بسترسازی‌های فرهنگی دارد.»او در ادامه به قانونی کردن ارزش‌گذاری کار خانگی زنان توجه می‌کند: «اگر در قانون کار خانگی تعریف و به عنوان ارزش تلقی شود آن وقت است که خدمتی که زنان در خانه ارایه می‌دهند از الگوی وظیفه به الگوی خدمت ارزشی می‌رود.»

فاطمه آلیا هم می‌گوید: «برای پرداخت دستمزد زنان خانه‌دار دریافت حقوق از شوهر روش مناسبی نیست چون بسیاری از زنان با توجه به جو فرهنگی جامعه این حالت را نمی‌پسندند، اما در مجلس روش دیگری برای این منظور پیشنهاد شد.»

او به راه‌اندازی صندوق رفاه زنان خانه‌دار که پیش‌نویس آن تنظیم شده اشاره می‌کند: «با دو روش می‌توان حقوقی را برای زنان در این صندوق قایل شد; اول آن که مرد از ابتدای ازدواج مبلغی را به این صندوق واریز کند یا آن‌که این مبلغ به طور طبیعی از فیش حقوقی کارمندان دولت کسر شود و به حساب زنان واریز شود به این شکل زنان با کرامت بیش‌تری حقوق‌شان را دریافت می‌کنند بدون آن که زنان برای دریافت دستمزد به مردان مراجعه کنند.»

او در این زمینه به زنان سرپرست خانوار یا بیوه اشاره می‌کند: «با بروز مشکلات این زنان به راحتی می‌توانند از این صندوق سرمایه‌گذاری استفاده کنند و حقوق بگیرند. پیش‌نویس این طرح آماده و قرار است توسط دولت تامین اعتبار و در مجلس مطرح شود.