آذر کیوان

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۹۴۲۷ -۱۰۲۷) شمسی
محل تولد: ایران - فارس - شیراز
شهرت علمی و فرهنگی: مؤسس فرقهٔ آذر کیوان
نسبت او به بهمن پسر اسفندیار می‌رسد. از شخصیت‌‌های بسیار مشکوک …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۹۴۲۷ -۱۰۲۷) شمسی
محل تولد: ایران - فارس - شیراز
شهرت علمی و فرهنگی: مؤسس فرقهٔ آذر کیوان
نسبت او به بهمن پسر اسفندیار می‌رسد. از شخصیت‌‌های بسیار مشکوک تاریخ است. گویند در کودکی اهل ریاضت بوده است. در اواخر عمر به هند رفت و در شهر پتنه اقامت گزید و نحله‌ای تازه به‌‌نام خود پدید آورد که ترکیبی از مذاهب زرتشتی ، اسلام ، به‌‌ویژه تشیع ، برهمنی ، و مسیحیت بود. عده‌ای به او گرویدند. این فرقه معتقد بود که حقیقت همهٔ ادیان یکی است ، به شرایع عمل نمی‌‌کردند. طرفداران آذر کیوان به فلسفهٔ اشراق توجه خاصی نشان می‌دادند تا آنجا که برخی آثار شیخ شهاب‌الدین سهروردی را به فارسی ترجمه کرده‌اند. مریدان او به آذر کیوان کراماتی نسبت داده‌اند. از جمله آثار وی: "مکاشفات"؛ "جام کیخسرو"؛ آئینهٔ اسکندر"؛ تخت طاقدیس"؛ "پرتو فرهنگ". دکتر زرین‌کوب از اصل وجود چنین مردی را منکر است و می‌گوید: "اما آنچه از احوالات او از تحصیلات و مسافرت‌‌های او نقل کرده‌اند موجب حصول اطمینان به تاریخی بودن شخص او به‌‌نظر نمی‌آید...". از آثار منسوب به فرقهٔ کیوان "دساتیر" و "دبستان‌المذهب" است که بنا به رأی اکثر صاحبنظران از مجعولات و اغراقات خالی نیست.