روابطی كه ایران و عراق را به هم آمیخته است

نشست اخیر شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف بررسی فعالیت های هسته ای ایران به بازی حساسی تبدیل شد كه در آن ایالات متحده از موضع ضعف عمل می كرد, اما بر این باور بود كه با تظاهر به شجاعت و كمی شانس می تواند پیروز میدان باشد

نشست اخیر شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف بررسی فعالیت های هسته ای ایران به بازی حساسی تبدیل شد كه در آن ایالات متحده از موضع ضعف عمل می كرد، اما بر این باور بود كه با تظاهر به شجاعت و كمی شانس می تواند پیروز میدان باشد. سرانجام نیز آمریكا توانست در فضای هیجان زده این نشست به چند ماه دیگر زمان برای فشار بر ایران دست یابد. واشینگتن امیدوار است كه تا ماه مارس شفافیت بیشتری بر مسائل موجود در عراق حاكم شود (عراقی ها در ماه دسامبر انتخابات مجلس را برگزار می كنند) و در مقابل سیاست هسته ای ایران نیز با توجه به جو جدید منطقه ای شكل گیرد. انتظار می رفت كه آمریكایی ها در مقابل «انعطاف ناپذیری» ایرانیان نسبت به قطعنامه ۲۴ سپتامبر شورای حكام، در نشست ۲۴ نوامبر موضع سرسختانه ای علیه تهران اتخاذ كنند. اما این پیش بینی محقق نشد و آمریكا ناگهان تن به این واقعیت داد كه برای پذیرش پیشنهاد روسیه وقت بیشتری برای ایران در نظر بگیرد. این در حالی است كه روس ها می گویند پیشنهاد آنها تازگی ندارد و آنها این طرح را برای اولین بار در سال گذشته به ایرانیان ارائه كرده اند. ایرانیان نیز در مقابل می خواهند در جریان جزئیات طرح روسیه قرار گیرند و از سوی دیگر ضمن تاكید بر حق غنی سازی در چارچوب پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای، پیشنهاد مشاركت خارجی در فعالیت های غنی سازی اورانیوم در داخل ایران را مطرح می كنند. با توجه به اظهارات اخیر مقامات آمریكایی این گونه به نظر می رسد كه آنها می كوشند روسیه و چین را به لیست كشورهای دخیل در پرونده هسته ای ایران اضافه كنند.موضع گیری آمریكایی ها این دیدگاه را به وجود می آورد كه اكنون جامعه جهانی شامل آمریكا، سه بزرگ اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان)، روسیه و چین در جهت ترغیب تهران برای موافقت با پیشنهاد روسیه حركت می كند. مقامات آمریكایی ادعا می كنند كه جورج بوش در ملاقات با همتای روسی خود ولادیمیر پوتین، وی را در جریان این طرح قرار داده است. استفان هادلی مشاور امنیت ملی دولت بوش می گوید: «پوتین در مورد این طرح در شرایط حل مسئله قرار دارد.» هادلی می افزاید: رو س ها نسبت به ایرانیان احساس دلسردی دارند. كاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریكا نیز با اشاره به اظهارات هادلی، ادعا می كند چین نیز همین احساس را دارد و این ناامیدی در رای ۲۴ سپتامبر پكن و ایجاد فاصله با تهران كاملاً آشكار است. با این حال به نظر می رسد كه پكن و مسكو از اقدام خودسرانه دولت بوش برای شكل دهی سیاست ایران خشنود نیست و از آن پس وزرای خارجه چین و روسیه صراحتاً اعلام كردند كه ترجیح می دهند پرونده ایران در چارچوب آژانس بین المللی انرژی اتمی باقی بماند. علاوه بر این در مورد اینكه روسیه به واقع شریك مذاكرات هسته ای خواهد بود یا كاتالیزوری برای نشست های آتی ایران و سه بزرگ اروپایی تردید وجود دارد.روشن است كه آمریكا با هدف پرده پوشی سقوط سیاست منطقه ای خود در عراق كه بدون تردید توانایی های واشینگتن برای فشار بر برنامه های هسته ای ایران را تحت تاثیر قرار می دهد به دنبال تجدید قوای خود است و این واقعیتی است كه قهرمانان داستان _ ایران، روسیه و سه بزرگ اروپایی _ آن را به خوبی درك كرده اند. تحلیلگران می گویند، مقامات روسیه در مورد عراق نیز در شرایط حل مسئله قرار دارند و این در حالی است كه بوش به واسطه جنگ عراق تحت فشار داخلی قرار داشته و می كوشد تا از تكرار روندی مشابه برای ایران فاصله بگیرد و در این راه به كمك روسیه نیاز خواهد داشت.هادلی می گوید: «بوش مشتاقانه به دنبال راهی است تا حمایت پوتین را نسبت به آنچه در عراق می گذرد، به دست آورد زیرا روس ها می توانند از نفوذ سنتی خود در میان بعثی های عراقی برای دستیابی به یك مصالحه استفاده كنند. در سفر اخیر هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق به مسكو نیز موضع همكاری های دوجانبه به شكلی بسیار جدی مطرح شد. در همین حال جلال طالبانی رئیس جمهور عراق كه دوران تبعید خود را در ایران گذرانده است به تهران سفر كرد تا درباره روابط دوجانبه بحث و گفت وگو كند. اما برخلاف نظر آمریكا و روسیه، ایرانیان با حضور بعثی ها در ساختار قدرت عراق موافق نیستند و علاوه بر این نحوه عملكرد آمریكا در قبال فعالیت های هسته ای ایران، برنامه های تهران را برای همكاری با عراق تحت تاثیر قرار می دهد. این در حالی است كه ایران می خواهد نقشی كلیدی و گسترده در آینده سیاسی عراق ایفا كند. بنابراین واشینگتن به دنبال كمك مسكو برای ایجاد ثبات در عراق و در نتیجه آن هموارتر شدن راه برای خروج زودهنگام نیروهای آمریكایی از این كشور است. مسكو نیز به سهم خود در جهت هماهنگی با حكومت های عرب با هدف ترغیب گروه های سنی به مصالحه گام برمی دارد و این در حالی است كه ایران بر نفوذ گسترده خود در منطقه پافشاری می كند. در واقع در شرایط كنونی بحران عراق و موضوع هسته ای ایران به شكل بسیار نزدیك درهم تنیده شده است.

منبع:آسیا تایمز