قیطس cet هیولای دریایی – نهنگ

قیطس یکی از صورت های فلکی است که از دیرزمان شناخته شده و چهارمین صورت فلکی از نظر وسعت می باشد, ضمن این که درخشان ترین ستاره آن از قدر دوم است در تمدن های اولیه بین النهرین این ستارگان را تحت نام Tiamat به معنای اژدهای کیهانی که وسیله مردوک ۱ قهرمان کشته شد, می شناختند

▪زمان رسیدن به نصف النهار : ۹ آذر ؛

مساحت : ۱۲۳۱ درجه مربع

قیطس یکی از صورت های فلکی است که از دیرزمان شناخته شده و چهارمین صورت فلکی از نظر وسعت می باشد، ضمن این که درخشان ترین ستاره آن از قدر دوم است. در تمدن های اولیه بین النهرین این ستارگان را تحت نام Tiamat به معنای اژدهای کیهانی که وسیله مردوک(۱)قهرمان کشته شد، می شناختند. در اساطیر کلاسیک قیطس همان هیولای دریایی است که آندرومدا را تهدید به مرگ کرد.

▪ستاره ها

در این صورت فلکی ستاره اومیکرون (O) به نام میرا ( شگفت اختر یا اعجوبه) خوانده می شود. که ستاره ای آغازین از نوع متغیر تپشی درازمدت است که در سال ۱۵۹۶ به عنوان اولین متغیر کشف گردید. این کشف باعث افزودن اعتبار انقلاب کوپرنیکی در نجوم و فروپاشی اعتقادات کهنه ای شد که براساس آن می گفتند آسمان هرگز تغییر پیدا نمی کند، طیف و قدر ستاره میرا در طول مدت ۳۳۰ روز از نوع M۵- III و قدر ۴/۳ ( تا قدر دو هم رسیده) به طیف M۹ III و قدر ۳/۹ می رسد و مجدداً به حالت اول خود بر می گردد. فاصله آن از ما ۱۳۰ سال نوری است.

▪ اجرام عمقی آسمان

قیطس شامل کهکشان های ضعیف بسیاری است که درخشنده ترین آن ها M۷۷ به صورت یک کهکشان مارپیچی با قدر ۹ می باشد.

●قیفاووس (Cep) سلطان

مساحت : ۵۸۸ درجه مربع

هر چند که این صورت فلکی فاقد ستارگان درخشنده می باشد ، اما از هزارها سال قبل شناخته شده بوده است. همنام اساطیری آن شوهر ذات الکرسی (ملکه) و پدر آندرومدا محسوب می گردد. شکل آن تقریباً شبیه به یک نقاشی کودکانه از خانه ای با سقف شیبدار است. از آنجا که کهکشان راه شیری از قیفاووس می گذرد، لذا از نظر سحابی ها و خوشه های ستاره ای غنی می باشد.

▪ ستاره ها

ستاره آلفای این صورت فلکی به نام ذراع الیمین است که در عربی به معنای «بازو» و یا «شانه» می باشد. طیف آن از نوع A۷ IV –Vقدرش ۴/۲ و فاصله تا ما معادل ۴۹ سال نوری است. ستاره دلتا یک نمونه نخستین از ستارگان متغیری است که تحت نام قیفاووسی ها طبقه بندی می شوند. دقیقاً ظرف مدت ۵/۳۶۶۳۴۱ روز دلتای قیفاووسی قدر و نوعش از ۵/۳ با طیف f۵ به قدر ۴/۴ و طیف G۲ تغییر یافته و مجدداً به حالت قبل بر می گردد.

▪ اجرام عمقی آسمان

۱۸۸NGC قدیمی ترین خوشه ستاره ای باز شناخته شده می باشد در حالی که درخشنده ترین ستاره آن، قدر ۱۱ دارد. IC ۱۳۹۶ در جنوب غربی موی قیفاووسی شامل حدود ۳۰ ستاره در منطقه ای به قطر ۵۰ دقیقه قوسی است که تقریباً دو برابر قطر ماه در حالت بدر را می پوشاند. درخشنده ترین ستاره آن دارای قدر ششم است.

● کلب اصغر (CMi) سگ کوچک

زمان رسیدن روی نصف النهار : ۱۱ اسفند،

صورت فلکی کلب اصغر که در مجاورت کلب اکبر قرار گرفته، از دیگر سگان شکاری جبار بر آسمان فصل زمستان است. این صورت فلکی از جمله صور کوچک در کره سماوی است که اساساً فقط سه ستاره دارد و شعرای شامی درخشان، یکی از آن هاست. کهکشان راه شیری از میان دو ستاره شعرای یمانی و شعرای شامی عبور می کند.

▪ ستاره ها

آلفای این صورت فلکی همان شعرای شامی است که لغت انگلیسی آن از منبع یونانی به معنای «قبل از سگ» گرفته شده، و علت آن طلوعش قبل از ستاره مجاور یعنی شعرای یمانی یا ستاره سگ است. شعرای شامی از ما فقط ۴/۱۱ سال نوری فاصله داشته و چهاردهمین ستاره شناخته شده نزدیک در آسمان و پنجمین ستاره نزدیک قابل مشاهده با چشم غیرمسلح می باشد. نوع طیف آن f۵ –IVو قدر ۴/۰ است. شعرای شامی مانند شعرای یمانی دارای همدمی از نوع کوتوله سفید می باشد که خیلی به آن نزدیک و آنچنان کم فروغ است که فقط با تلسکوپ های بسیار قوی قابل مشاهده است.

▪اجرام عمقی آسمان

هیچ یک به سادگی قابل مشاهده نیستند .

●کلب اکبر (CMa) سگ بزرگ

زمان رسیدن به نصف النهار : ۲۶ بهمن؛

مساحت : ۳۸۰ درجه مربع

▪ستاره ها

آلفای این صورت فلکی ، که همان شعرای یمانی و یا ستاره سگ می باشد ستاره ای است سفید آبی با طیف A۱ V که فاصله آن تا ما فقط ۸/۸ سال نوری است. این ستاره بسیار نزدیک ( پنجمین ستاره نزدیک به منظومه خورشیدی ) با توجه به میزان انرژی خروجی اش که ۲۵ برابر خورشید ماست درخشان ترین ستاره آسمان شب است، ضمن این که قدر ظاهری آن منهای ۴۶/۱ و دارای همدمی نزدیک، کم فروغ به صورت کوتوله ای سفید ( به نام توله سگ) است که هر ۵۰ سال یک بار آن را دور می زند. در شرایط خوب رصدی می توان همدم آن را از درون تلسکوپ دید.

▪اجرام عمقی آسمان

در ۴ درجه شعرای یمانی، خوشه باز M۴۱ قرار گرفته که به صورت ستاره ای از قدر ششم و مات با چشم غیر مسلح به نظر می رسد. این خوشه شامل ۵۰ ستاره از قدر هفتم در محوطه ای به ابعاد ماه بدر است.

۱- Marduk