۱ تیر ـ ۲۲ ژوئن ـ روزی که كرمان به دست اعراب مسلمان افتاد

شهر كرمان در نخستین روز تابستان (یكم تیرماه و برابر با ۲۲ ژوئن) درسال ۶۵۴ میلادی به تصرف اعراب مسلمان كه «مجاشع بن مسعود سلمی» فرماندهی آنان را بر عهده داشت درآمد. مولف تاریخ «منتظم …

شهر كرمان در نخستین روز تابستان (یكم تیرماه و برابر با ۲۲ ژوئن) درسال ۶۵۴ میلادی به تصرف اعراب مسلمان كه «مجاشع بن مسعود سلمی» فرماندهی آنان را بر عهده داشت درآمد. مولف تاریخ «منتظم ناصری» وقوع این رویداد را سال ۶۵۱ میلادی مطابق ۳۱ هجری (جلد اول صفحه ۵۷) ذكر كرده است.

هنگام تصرف كرمان، هنوز یزدگرد سوم ـ شاه ساسانی ـ زنده و در شهر مرو بود كه وی نیز در همین سال ترور شد.

«مجاشع» پس از تصرف كرمان و دعوت شهروندان به اسلام، به دلایل امنیتی اجازه نداد كه سپاهیانش در شهر مستقر شوند؛ زیرا شنیده بود كه كرمانیان به آیین زرتشت تعصب می ورزند و شدیدا ناسیونالیست هستند. بنابراین، لشكریان او در یک روستای كوچك در چهار فرسنگی جنوب شهر كرمان (كه بعدا معروف به قنات غسان شد) خیمه زدند و مستقر شدند. سپس نواحی دیگر كرمان تا «سند» به تصرف مسلمانان درآمد، ولی همچنان شهر كرمان مركز حكومت منطقه بود.

با وجود سقوط شهر کرمان؛ تا سالها، بسیاری از مناطق كوهستانی ایالت كرمان تسلیم نشده بودند از جمله «راین Rayen» كه دژی مستحكم داشت، و در دامنه كوه هزار واقع شده است.

فرماندهی سپاه فاتح برای سكونت عربهای مهاجر كه همیشه در پی لشكر در حركت بودند «قریهٔ العرب» را در ایالت كرمان ساخت كه كرمانیان آن را «ده تازیان» می نامیدند و هنوز هم بعضی از مردم به همین نام می خوانند.

در همین سال (۶۵۴ میلادی) سرزمین های شرقی دیگر ایران از جمله سیستان، قندهار و كابل به دست اعراب افتاد كه شهر زرنگ (زرنج) به عنوان حكومت نشین آنها تعیین شده بود.

درباره احساسات شدید ناسیونالیستی كرمانیان نوشته اند كه مردم این استان كه در سابق وسیعتر و شامل قسمتی از سواحل دریای عمان بود، با این كه قرنها حكمران سلجوقی و قراختائی داشتند، یك كلمه از زبان این دو قوم را یاد نگرفتند.