استقامت و پایداری

استقامت و پایداری در راه آرمانهای انسانی و امور متعالی از والاترین آموزه‌های اخلاقی و تربیتی، مکتب امام حسین (ع) است. از آن حضرت روایت شده: “در برابر آنچه برایت سخت و ناخوشایند …

استقامت و پایداری در راه آرمانهای انسانی و امور متعالی از والاترین آموزه‌های اخلاقی و تربیتی، مکتب امام حسین (ع) است. از آن حضرت روایت شده: “در برابر آنچه برایت سخت و ناخوشایند است، اما تو را بر حق نگه می‌دارد پایداری کن، و در آنچه برایت مطلوب و ناخوشایند است، اما هوا و هوس تو را بدان سوی می‌کشد، استقامت بورز.”(۱) آدمی همواره میان این دو انتخاب است؛ یا از سختی بگریزد و با گرایش به خوشی و راحتی نفسانی، به پستی تن دهد و به تباهی میل کند، یا پایداری و استقامت نماید و به نیکی و کمالات انسانی دست یابد. در مکتب امام‌حسین‌(ع)، همه آموزش‌ها در این جهت است که آدمی جز با پایداری در دشواریهای زندگی و جز با استقامت در برابر تمایلات نفسانی، نمی‌تواند به کمالی دست یابد. نهضت امام حسین (ع) بر پایه استقامت و پایداری شکل گرفت و بر این اساس پیش رفت.

آن حضرت زمانی که تصمیم گرفت از مکه به طرف عراق حرکت کند، خطاب به یاران خود فرمود: “رضایت و پسند ما خاندان، همان رضایت و پسند الهی است، ما بر بلا و آزمون خداوند شکیباییم و او نیز پاداش شکیبایان را به ما عطا خواهد نمود.”(۲) در یکی از منازل میان راه نیز، با توجه دادن همراهان به سختی مسیر و استقبال از نیزه‌ها و شمشیرها و نیاز میدان عاشورا به دلیر مردانی مقاوم و شکیبا، فرمود: “ای مردم، هر کدام از شما که تحمل تیزی شمشیر و ضربت نیزه‌ها را دارد با ما بماند، و گر نه برگردد.”(۳)

امام حسین (ع)، با ترسیم حقیقت مرگ و جایگاه آن در زندگی انسان، یاران خود را چنان تعلیم داده بود، که کشته شدن در راه اعتلای کلمه حق را شرافت و کرامت خویش می‌دانستند و با آنکه حضرت بیعت خویش را از آنان برداشته بود، لکن آنها عشق خود را به کشته شدن در راه خدا و حمایت از فرزند پیامبر (ص) و مبارزه با ظالمان، ابراز کرده و با تاکید بر استقامت و پایداری در این راه، گفتند: “الحمدلله الذی اکرمنا بنصرک و شرفنا بالقتل معک؛ سپاس خدایی را که با یاری کردن تو ما را گرامی داشت و با کشته شدن همراه تو، ما را شرافت بخشید”.(۴) نقل شده، سعید بن عبدالله حنفی، شب عاشورا ضمن بیان وفاداری خود نسبت به حضرت سیدالشهداء (ع)، گفت: “به خدا سوگند اگر بدانم که در راه تو کشته می‌شوم و دگر بار زنده شده و در آتش سوزانده می‌شوم و خاکسترم را به باد می‌دهند و هفتاد بار، با من چنین کنند، باز هم هرگز از تو جدا نخواهم شد تا در رکاب تو جان دهم. پس چرا چنین نکنم در حالی که کشته شدن فقط یک بار است و پس از آن کرامتی جاودانه است که پایانی ندارد”.(۵) این سخنان، نشان از نهایت استقامت و صبر در راه امام حسین (ع) و آرمانهای مقدس آن حضرت است.

سیدالشهداء (ع) همواره یاران خود را به استقامت در مسیر حق فرا می‌خواند، از جمله در روز عاشورا خطاب به یاران خود فرمود: “ای بزرگ زادگان، شکیبایی و پایداری بورزید که مرگ پلی است که شما را از رنج و سختی می‌گذراند و به بهشت پهناور و نعمتهای همیشگی آن می‌رساند”.(۶) آخرین کلمات سیدالشهداء نیز در قتلگاه که بر زمین افتاده و با پروردگارش مناجات می‌کرد، حاکی از همین روحیه صبر و استقامت بود: “ای پروردگاری که جز تو خدایی نیست، در برابر قضا و قدر تو شکیبایی می‌کنم، ای فریادرس دادخواهان که جز تو پروردگار و معبودی نیست، بر حکم و تقدیر تو شکیبایم”.(۷)

علی مهدوی

پی‌نوشتها:

-۱ صحیفه الحسین، ص۳۲۶

-۲ اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۹۳

-۳ ینابیع الموده، ص۴۰۶

-۴ موسوعه کلمات الامام الحسین، ص۴۰۲

-۵ ناسخ التواریخ، ج۲، ص۱۸۰-۱۵۸

-۶ نفس المهموم، ص۱۳۵

-۷ مقتل الحسین، ص۳۵۷