چرا انجام تکلیف خانه این قدر مایه ی درد و رنج است

آیا تکلیف خانه در منزل شما مسبب تنش و شکل گیری احساسی از سرخوردگی زیاد است اگر جواب تان مثبت است, باید بگویم شما تنها نیستید

آیا تکلیف خانه در منزل شما مسبب تنش و شکل‌گیری احساسی از سرخوردگی زیاد است. اگر جواب‌تان مثبت است، باید بگویم شما تنها نیستید. هر روز من تلفن‌ها و ایمیل‌هایی از والدینی که از نبرد بر سر تکالیف مدرسه خسته شده‌اند، دریافت می‌کنم، بیش‌تر والدین با اوقات تلخی در تعجب‌اند، که «چرا مشق شب موجب به وجود آوردن چنین مشکلی است!؟» برای یافتن پاسخی مناسب به این پرسش، چندین مشخصه‌ی مهم باید مورد توجه قرار گیرد.

● تکلیف خانه چیزی بیش از تکلیف صرف است

تکالیف تنها یک‌سری وظایف نیستند که فرزند شما هر شب ملزم به انجام‌شان باشد، تکلیف تمرینی است در جهت گسترش مسئولیت‌پذیری و کسب مهارت‌های لازم در جهت حل مشکلات. به وظایفی که شما به عنوان یک فرد بالغ دارید فکر کنید؛ ایمیل‌هایی که باید مرتب شوند، صورت‌حساب‌هایی که باید پرداخت شوند، بودجه‌ای که باید پس‌انداز شود، خوارباری که باید تهیه شود، مدارک مدرسه که باید هماهنگ شود، حساب و کتاب، و بایگانی کردن. این‌ها تنها چند مورد محدود هستند. شما اولین‌بار چه زمانی به تمرین هر کدام از این مهارت‌ها پرداختید؟ بیش‌تر شما می‌توانید ردپای توسعه‌ی مهارهای‌تان را در عقب، در تکالیف‌تان بیابید.

تکلیف نخستین موقعیتی است که به کودک فرصت داشتن تسلط می‌دهد. روزی، وقتی که پسرم ۱۸ ماهه بود، ما دو نفر به همراه چند نفر از وابستگان‌مان سر میز غذا بودیم. وقتی پس از صرف غذا من مشغول تمیز کردن پسرم بودم او بیش‌تر راغب به سرگرم کردن دختر عمو، پسر عموهایش بود و با من همکاری نمی‌کرد. من سعی کردم یک قیافه‌ی جدی بگیرم و اجازه ندادم تصور کند لوس‌بازی‌هایش از جانب من پذیرفته است. اما او دست‌بردار نبود و هم‌چنان به فشار دادن دکمه‌های لباس من ادامه داد. در پایان موفق شدم او را تمیز کنم ولی با ناکامی شکوه کردم؛ «از کجا فهمید که چگونه مرا از کوره به در ببرد!؟»

اگر شما عادت کنید در طول روز در زمان‌های مناسب به کودکان‌تان اجازه‌ی انتخاب کردن بدهید و به انتخاب‌های آن‌ها احترام بگذارید، خواهید دید که در زمان انجام تکالیف با مشکلات کم‌تری رو به رو می‌شوید. در مورد تکالیف، چندین مورد وجود دارد که به کودکان‌تان آزادی انتخاب می‌دهد.

عموزاده‌ی همیشه تیزبین و بسیار آگاه من متذکر شد که؛ «او صد برابر بیش‌تر از آن‌چه که تو زیر نظرش قرار می‌دهی، تو را زیر نظر دارد. تو برای پر کردن روزت مسئولیت‌های دیگری هم داری، اما تنها مسئولیت او مطالعه و تقلید توست. در این روند او به سرعت یاد می‌گیرد که چگونه تو را مورد آزمایش قرار دهد.» هوم. نکته‌ی بسیار خوبی است.

از روزی که کودک شما به دنیا می‌آید، غایت او شروع به رشد می‌کند، و بیش‌تر از آن‌چه که مد نظر شماست به سمت استقلال حرکت می‌کند. هر پدر یا مادری آرزو دارد هنگامی که فرزندش سنین بلوغ را به پایان رساند، یک بزرگ‌سال خوشحال، موفق و متعادل باشد. کودکانی که مسئله‌ی استقلال برای‌شان به یک موضوع جنجالی تبدیل می‌شود، به سرعت می‌آموزند که والدین‌شان برای تکالیف ارزش زیادی قائل‌اند. تکلیف چیزی است که می‌توانند بر آن تسلط داشته باشند.

بسیاری از کودکان اگر دوستانی داشته باشند، که مسئله‌ی تکلیف در زندگی آن‌ها هم مسئله‌ی آزار دهنده‌ای باشد، به سرعت یاد می‌گیرند تکالیف را به مسئله‌ای برای چانه زدن، جر و بحث کردن و ادا درآوردن تبدیل کنند. این الگوی فکری در بیش‌تر کودکان خودآگاهانه نیست. مسئله‌ی مهم در زندگی آن‌ها داشتن اندکی تسلط است و تکلیف چشم‌گیرترین شیوه برای رسیدن به این هدف است. مطمئنا" این جملات برای شما آشنا هستند؛ «مرا مجبور نکنید که تکالیف ریاضی‌ام را امشب لنجام دهم!» یا «چرا من مجبورم که مشق بنویسم؟ این کاملا" بی‌معنی است! من آن را انجام نخواهم داد!»

● چگونه می‌توان بر مسئله‌ی «تسلط» غلبه کرد؟

بهترین روش برای غلبه بر مسئله تسلط، دادن مقداری تسلط به کودک‌تان است. البته، منظور از این حرف این نیست که به آن‌ها اجازه بدهید کنترل خانه را در دست بگیرند و یا با تکالیف آن چنان که برای‌شان خوشایند است رفتار کنند. منظور این است که در زمان مناسب و به شیوه‌ی صحیح به آن‌ها اجازه‌ی تسلط داشتن بدهید. این‌گونه متوجه خواهید شد که جنگ بر سر تکالیف به سرعت فرو خواهد نشست. مثلا" اگر می‌خواهید شام درست کنید از دخترتان بپرسید: «برای شام کباب دیگی را ترجیح می‌دهی یا ماکارونی؟» سپس، هر کدام را که او انتخاب می‌کند درست کنید. با دادن دو اختیار به دخترتان، شما از این جهت که او چیزی مناسب را انتخاب خواهد کرد، بیمه خواهید شد. و با عمل کردن بر طبق انتخاب او، شما به او اطلاع می‌دهید که عقیده‌اش اهمیت دارد و او نیز دارای مقداری تسلط است.

به کودکان‌تان اجازه‌ی داشتن انتخاب‌های متعدد بدهید... آن‌ها را در جریان انتخاب غذاهایی که در طول هفته مصرف می‌کنید و نوشتن لیستی که برای خرید خواربار تهیه می‌کنید قرار دهید. اجازه بدهید آن‌ها انتخاب کنند که هر شب کدام برنامه‌ی تلوزیون را تماشا کنید. (اگر بیش‌تر از یک فرزند دارید، برای‌شان نوبت تعیین کنید.) به آن‌ها اجازه بدهید که در تصمیم‌گیری به جاهایی که می‌روید مشارکت کنند. اجازه بدهید که نوع پوش‌شان را در مدرسه خودشان تعیین کنند. اگر کودک شما نمی‌خواهد که ژاکت بپوشد، مثلا" به او بگویید «جینی، بیرون هوا سرد است. باید ژاکت بپوشی. از بین این دو تا کدام را انتخاب می‌کنی؟» اگر اگر به همین طرز ساده به کودک‌تان اجازه‌ی انتخاب کردن بدهید، می‌توانید از به وجود آمدن نزاع بر سر قدرت جلوگیری کنید. این مسئله می‌تواند در مورد همه‌ی سنین از خردسالان گرفته تا جوانان سودمند باشد.

بهترین روش برای غلبه بر مسئله تسلط، دادن مقداری تسلط به کودک‌تان است. البته، منظور از این حرف این است که به آن‌ها اجازه بدهید کنترل خانه را در دست بگیرند و یا با تکالیف آن چنان که برای‌شان خوشایند است رفتار کنند.

واقعا" عملی است! به پسر ۱۸ ماهه‌ی من برگردیم... او کودکی طالب استقلال بود، و هنوز هم است. (من عقیده‌ای در مورد این که این ویژگی را از کجا کسب کرده ندارم!) یک روز شوهرم به دنبال مارکی رفته بود تا او را از مهد کودک به خانه بیاورد. در طول راه مارکی از این که شوهرم دستش را بگیرد امتناع می‌کند. به محض این که شوهرم سعی می‌کند دست مارکی را بقاپد و محکم نگه دارد، مارکی وانمود می‌کند که هنگام راه رفتن پاهایش می‌لنگد. سپس مثل ماکارونی روی زمین وا می‌رود. شوهرم نخست اندکی سرخورده می‌شود. اما بعد تصمیم می‌گیرد به او چندین مورد برای انتخاب پیشنهاد کند. «مارک، یا در محوطه‌ی پارکینگ دست بابا را نگه‌دار، یا بابا مجبور می‌شود تو را بغل کند». دو روز مارک بی‌وقفه خود را روی زمین انداخت بنابراین شوهرم مجبور شد او را بغل کند. مارک تا ماشین لگد می‌زد و فریاد می‌کشید. روز سوم مارک تصمیم گرفت که اجازه بدهد به جای این که پدرش او را بغل کند، دستانش را بگیرد و تا ماشین قدم بزنند. حال بیش از یک سال می‌گذرد و با مارک در مورد این مسئله مشکل تازه‌ای نداشتیم.

اگر شما عادت کنید در طول روز در زمان‌های مناسب به کودکان‌تان اجازه‌ی انتخاب کردن بدهید و به انتخاب‌های آن‌ها احترام بگذارید، خواهید دید که در زمان انجام تکالیف با مشکلات کم‌تری رو به رو می‌شوید. در مورد تکالیف، چندین مورد وجود دارد که به کودکان‌تان آزادی انتخاب می‌دهد.

● بعضی مثال‌ها بدین شرح‌اند

«تو باید برای امتحان تلفظت در روز جمعه مطالعه کنی. ترجیح می‌دهی که شبی ۱۰ دقیقه در طول این هفته مطالعه کنی، یا ۲۰ دقیقه روزهای سه‌شنبه و پنج‌شنبه؟»

«من امشب باید شام درست کنم و خواهرت را به کلاس رقص ببرم. تو ترجیح می‌دهی که تکالیفت را الآن با من انجام دهی، یا زمانی که من جنیفر را به کلاس رقص می‌رسانم؟»

«برای گزارش یک کتاب ما سه کتاب داریم که با آن‌چه که معملت به عنوان ملاک تعیین کرده مناسبند. از این سه تا کدام‌شان را بیش‌تر دوست داری؟»

«کدام یکی را می‌خواهی اول انجام دهی، تکالیف ریاضی یا علوم را؟»

«فکر می‌کنی چه مقدار زمان برای انجام تکالیف زبان لازم داری، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه؟ من تایمر را برای این مدت تنظیم می‌کنم، آیا می‌توانی تکلیفت را تا تمام شدن وقت به پایان برسانی؟»

«از آن‌جا که تو خواندن داستان کوتاه و مقاله‌ها را دوست داری معلمت به ما پیشنهاد گرفتن حق اشتراک یک مجله را داد. من به چند مورد نگاه کردم و به نظرم رسید این سه تا خوبند. تو کدام‌شان را انتخاب می‌کنی؟»

● بیش‌تر از انتخاب صرف

وقتی که شما به کودک‌تان حق انتخاب می‌دهید، و از انتخاب او پیروی می‌کنید، شما علاوه بر این که به او مقداری تسلط می‌دهید، به او اطلاع می‌دهید که برای نظرش ارزش قائلید. این که کودک احساس کند دیگران برای نظرش ارزش قائلند، علاوه بر این که موجب تقویت حس اعتماد به نفس می‌شود، به افزایش انگیزه‌اش نیز کمک خواهد کرد. برای کودک‌تان ارزش و احترام قائلید (در کنار تسلط مناسبی که بر او دارید) متقابلا" فرزند شما برای شما ارزش و احترام قائل می‌شود... که این موضوع باعث می‌شود زمان انجام تکالیف صلح‌آمیزتر می‌کند. این احترام متقابل دیگر بخش‌های زندگی خانوادگی را لذت بخش‌تر می‌کند، و می‌تواند پایه‌ریزی خوبی باشد برای زمانی که کودک شما وارد سنین نوجوانی می‌شود. (این شیوه‌ی برخورد در مورد نوجوانان نیز مؤثر است●

سردردهای ناشی از تکالیف اضافی

رایج‌ترین جر و بحث‌ها بر سر تکالیف زمانی به وجود می‌آیند که شما به خاطر به دست آوردن تسلط می‌جنگید. بعضی از کودکان ممکن است با مسائل اضافی درگیر باشند. تکلیف ممکن است که آن‌ها را کاملا" به دردسر انداخته باشد. ممکن است نتوانند به طرز مناسبی از پس این شکست بربیایند. ممکن است که آن‌ها توجه شما را برای تکالیف نخواهند، ممکن است بعضی از آن‌ها بی‌برنامه باشند و ندانند که چگونه تکالیف یا مطالب و لوازم مدرسه‌شان را مرتب کنند. ممکن است به قدری مشغول باشند که نتوانند روی تکالیف‌شان متمرکز شوند. هر کدام از این مسائل باید به گونه‌ای حل و فصل شود؛ اما توجه داشته باشید که مسئله‌ی تسلط در ابتدا غیر قابل کنترل به نظر می‌رسد.

نویسنده: Susan Kruger

منبع: وب‌گاه www.edarticle.com