با غذا به جنگ پیری برویم

نه، شما سالمند نیستید؛ حتی اگر سن تقویمی‌تان بالا باشد. احساس خودتان را در نظر بگیرید. اگر احساس جوانی می‌کنید، یعنی تغذیه و شیوه زندگی خوبی داشته‌اید؛ یعنی مراقب بوده‌اید …

نه، شما سالمند نیستید؛ حتی اگر سن تقویمی‌تان بالا باشد. احساس خودتان را در نظر بگیرید. اگر احساس جوانی می‌کنید، یعنی تغذیه و شیوه زندگی خوبی داشته‌اید؛ یعنی مراقب بوده‌اید که نیاز‌های سلولی‌تان را تامین کنید و زندگی فعالی داشته باشید. سازمان جهانی بهداشت سن ۶۵ سالگی را ابتدای سالمندی می‌داند ولی من، دوستان و آشنایان ۸۰ ـ ۹۰ ساله‌ای دارم که هر روز شنا می‌کنند، گاهی به کوه‌نوردی می‌روند و پوست شاداب و چهره خندانی دارند. آنها برای سایر دوستان الگو هستند. تغذیه خوب کلید اصلی حفظ سلامت و نگه‌داشت توان کافی برای فعالیت‌های ذهنی و جسمی است. حفظ سیستم ایمنی با تغذیه مناسب مقدور است و بدن را برای مقابله با بیماری‌ها که خودشان کاهنده توانایی هستند آماده می‌کند...

شما حتما در مورد رادیکال‌های آزاد که من آنها را دشمن سلامت می‌دانم، مطالبی شنیده‌اید. پیری سلولی و ارتباط آن با این رادیکال‌های آزاد و مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها برای پیشگیری از حمله این ترکیبات مضر مطلب تازه‌ای نیست. ریشه بسیاری از بیماری‌های حاد و مزمن هم همین دشمن است که به سلول حمله می‌کند و در یک تسلسل بعضا غیر قابل کنترل همه چیز را به هم می‌ریزد. ابتدا تصور بر این بود که این دشمن به هسته سلول که نقش کلیدی در حیات سلول دارد حمله می‌کند اما دانشمندی مجارستانی ثابت کرد که این دشمن موذی به غشای پلاسمایی سلول یعنی اولین سطح مهم دفاعی سلول آسیب وارد می‌کند.

حال سوال اینجاست که رادیکال‌های آزاد چگونه شکل می‌گیرند؟ جواب به این سوال کمی سخت است چون باید یک موضوع پیچیده را ساده بگویم. در حقیقت بخشی از آن را خودمان تولید می‌کنیم. ما غذا می‌خوریم و غذا باید تبدیل به انرژی شود. تصور کنید در بدن و یا سلول‌های ما غذاها به صورت مواد قابل جذب در می‌آیند و در بخش خاصی از سلول مثل یک آزمایشگاه کوچک تبدیل به انرژی و سایر مواد مورد نیاز می‌شوند. بخشی از این انرژی با واکنش خاصی در حضور اکسیژن تبدیل به رادیکال آزاد می‌شود.

راه مقابله با این دشمن، همان آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. شما بسیاری از آنها را می‌شناسید. ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن‌ها، علاوه بر آن بدن ما سیستم درون‌زایی هم برای آنتی‌اکسیدان دارد مثل بعضی سیستم‌های آنزیمی و بعضی از اسید‌های آمینه که با این دشمن مبارزه می‌کنند. تغذیه پیشگیر و توانمند نگه‌داشتن بدن تنها به مصرف غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان ختم نمی‌شود. کاهش مصرف شکر، کربوهیدرات‌ها با نمایه گلایسمیک بالا مثل برنج، سیب زمینی و غذاهایی که در بدن به سرعت تبدیل به قند می‌شوند و عواملی برای ایجاد التهاب سلولی هستند از اهمیت زیاد برخوردارند.

علاوه بر آن، مصرف پروتیین‌های خوب مثل انواع ماهی، مرغ، بوقلمون روغن زیتون، شیر کم‌چرب ، انواع سبزی، حبوبات پنیر پارمزان وصیفی جات و میوه‌ها باید مدنظر باشد.

دکتر ربابه شیخ الاسلام

متخصص اپیدمیولوژی تغذیه