محله های قهرمان ساز

امروز زمین های خاكی محلات همه ساخته شده اند و شما به ندرت زمین خاكی را می یابید كه بچه ها بتوانند در آن بازی و ورزش كنند از این جهت است كه بنده تاكید دارم بگویم امكانات مردمی در آن سال های دورتر بیشتر بود, هرچند كه امكانات دولتی محدود بود

طرح ۵۰۰ زمین چمن در ۵۰۰ محله ، سه نكته اساسی را مورد توجه جدی قرار داده است. اول توجه به ورزش محلات به عنوان تامین زیرساخت های ورزش قهرمانی، دوم توزیع زمین ها در سطح محلات و ترغیب و تشویق جوانان و نوجوان به ورزش و سوم استفاده از مصالح مناسب برای پرهیز از آسیب دیدگی های معمول ورزشكاران در درازمدت.

كارشناسان ورزشی و فیفا نیز در باره این طرح گفته اند شكست انحصار در ورزش و انقلاب ورزش در ایران.

در خصوص ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف این طرح با یكی از پیشكسوتان ورزش كشور در رشته فوتبال یعنی «هادی نراقی» به گفت وگو نشستیم و این طرح را از زوایای مختلف به بحث گذاشتیم.

این نخستین حركت گروه ورزشی برای تبیین ورزش در محله ها و نگاه پیشكسوتان ورزش به مقوله ورزش در محله است.

▪به نظر شما ورزش در محلات چگونه شكل گرفته است و امكانات ورزشی را در گذشته و حال چگونه ارزیابی می كنید؟

- به نظر می رسد كه ۴۵ سال پیش امكانات و شرایط خیلی ضعیف تر و كمتر از اكنون بوده است، اما از نظر من خیلی قوی تر بود!

▪ چطور؟

- امكانات برای بچه های كوچه و شهر به مراتب از زندگی شهری اكنون قوی تر و بیشتر بود. بنده به خاطر دارم كه در محله خودمان چهارصد دستگاه، در منزل را كه باز می كردیم یك زمین خاكی ۱۰۰ متر آن طرف تر بود، یك زمین خاكی در محله پایین تر بود و در مجموع در محله ما می توانستید چندین زمین خاكی برای بازی فوتبال پیدا كنید. تقریباً همه محلات از مقداری زمین خاكی برای بازی بهره مند بودند. اما امروزه واقعاً معضلی كه اكنون برای من و بچه من وجود دارد این است كه فرزندان من كجا مكانی را برای بازی و ورزش در محله پیدا كنند. اگر پول نداشته باشیم اصلاً می توانند ورزش كنند؟ پس ملاحظه می كنید كه آن زمان ها امكانات از لحاظ كمی خیلی بیشتر از امروز بود.

▪به نظر می رسد كه منظور شما از این دیدگاه بیشتر مربوط به كاربری زمین خاكی در محله ها بوده است.

- بله. امروز زمین های خاكی محلات همه ساخته شده اند و شما به ندرت زمین خاكی را می یابید كه بچه ها بتوانند در آن بازی و ورزش كنند. از این جهت است كه بنده تاكید دارم بگویم امكانات مردمی در آن سال های دورتر بیشتر بود، هرچند كه امكانات دولتی محدود بود.

▪می توانید نمونه هایی از موفقیت و اثرگذاری ورزش در محلات را برشمارید؟

- شما امروز وقتی به جامعه نگاه می كنید در نخستین نگاه اعتیاد بیداد می كند. این معضل از كجاست؟ آیا با مواد مخدر مبارزه نمی شود كه پاسخ منفی است. با مواد مخدر برخورد جدی هم می شود اما اثرگذار نیست. ما باید به فكر این باشیم كه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان را پركنیم و آن وقت هرچه می خواهد مواد مخدر وجود داشته باشد. یكی از آثار اصلی و مهم ورزش در محله ها سالم سازی فرد و جامعه است.

وقتی من شنیدم كه ساخت ۵۰۰ زمین چمن در ۵۰۰ محله در حال اجراست و یك چنین كار بزرگی در جامعه ما در حال اتفاق است باید بگویم كه روی پاشنه آشیل مبارزه با مواد مخدر دست گذاشته شده است. احداث ۵۰۰ زمین برای ۵۰۰ محله در تهران بزرگترین و اثرگذارترین كاری بوده است كه تاكنون از طریق شهرداری به اجرا درآمده است.

وقتی من این خبر را شنیدم واقعاً در دل من چیزی روشن شد. یعنی برای بچه ها و جوانان ما امكاناتی به وجود می آید كه اوقات فراغتشان را پركنند و بتوانند بدون هزینه و وقت در جایی در محله خود ورزش كنند.

باید بگویم كه این ورزش است كه جلوی هر معضلی را در جامعه سد می كند. اگر جوان تخلیه انرژی شود همه مسائل او حل می شود اما یك نكته مهم را هم باید مطرح كنم. فلسفه برگزاری مسابقات با هزینه های بسیار گزاف كه كشورها تقبل می كنند به نظر شما چیست؟ آن كشوری كه چنین هزینه ای نمی كند چه تفاوتی با دیگران كه می كنند دارد؟

پاسخ این پرسش این است كه وقتی یك كشوری ورزشكارانش در سطح جهانی و بین المللی می درخشند الگوی جوانان كشورش می شوند. در حقیقت سالم سازی در جامعه اتفاق می افتد. اما ما فقط به دنبال این هستیم كه تیم مان به جام جهانی برود و متأسفانه نه آن را تفسیر می كنیم و نه برای آن برنامه ریزی سنجیده و دقیق داریم. وقتی ورزشكاران ما در جهان درخشیدند و الگو برای جوانان شدند، آیا متقابلاً جوانان ما هم دسترسی مناسب به امكانات ورزشی مناسب را دارند تا از این الگوها شبیه سازی كنند؟ واقعیت این است كه این ایده ها در ذهن نوجوان و جوان ما خفه می شود و نتیجه قطعی الگوسازی ورزشی كه همان سالم سازی است در همان قدم اول در جامه از بین می رود.

ببینید وقتی تیم ما به جام جهانی می رود مسئولان باید بیایند و این تدبیر را پایه ریزی كنند كه به توفیق این پیروزی، به همان میزان نیز امكانات ورزشی اضافه كنند و تبعات آن این است كه ضمن تبلیغ برای ورزش در جامعه، امكان یافتن استعدادها نیز بیشتر می شود و این خود به خود به توفیقات ملی و بین المللی ورزشی یاری می رساند.

▪ به نظر شما سرانه ورزش در كشور چگونه است؟

- البته من، رقم دقیق آن را ندارم. اما آنچه كه مسئولان می گویند در قیاس با استانداردهای جهانی بسیار عقب مانده است. شما بروید بررسی كنید كه سرانه ورزشی در كشورهایی كه سرآمد ورزش دنیا می شوند چیست و چقدر است و امكانات و سرانه ورزش ما چقدر است. همان قدر انتظار داشته باشیم كه هزینه می كنیم!

به نظر من استثنایی ترین جوانان دنیا را ایران دارد. شما ببینید یك ورزشكار ایرانی كه در دنیا درخشیده است چگونه بالا آمده و به این رتبه دست یافته است. از گذشته های دور در بسیاری از رشته ها به ویژه رشته فوتبال، مطرح ترین ورزشكاران از خانواده هایی با امكانات مالی بسیار ضعیف بوده اند. اما امروز مقایسه كنید آیا كسی را كه پول نداشته باشد حتی در استادیوم راه می دهند!

در هر جای دنیا اگر احساس كنند كه كسی تمایل دارد پا به توپ بزند و علاقه نشان بدهد دنبالش می دوند و از هیچ كمكی دریغ نمی كنند. اما جوانان ما واقعاً با كمترین امكانات و بیشترین سختی ها با اراده و خواست خود به درجات بالا دست یافته اند.

▪سازماندهی ورزش در محله ها با چه تسهیلات و بودجه و امكاناتی رو در رو است؟

- متأسفانه برای كسانی كه می خواهند به مدارج بالای ورزشی برسند امكانات محله ها بسیار ناچیز بوده است. لذا كاری كه شهرداری تهران به اجرا گذاشته و زمین های ورزشی را در محله ها بنیان گذاری كرده است بزرگترین قدم در راه احیای ورزش محلات است.

به طور حتم با توسعه ورزش در محلات شما خواهید دید كه ورزش ما چقدر دگرگون خواهد شد و طراوت جامعه ما چقدر فرق خواهد كرد و كار مسئولان ما در تمام سطوح آموزشی و پرورشی چقدر راحت تر خواهد شد.

یعنی اگر این اصل كار را بگیرند و ورزش را كه ریشه جامعه محسوب می شود و تمام مسایل جامعه در گرو ورزش است، خواهید دید چه اتفاقات و راندمان بزرگی در اجتماع به بار خواهد نشست.

▪ سازماندهی ورزش در محلات و مدارس چگونه بوده است؟

- متأسفانه به ورزش محلات تاكنون هیچ بهایی داده نشده است. شما در آموزش و پرورش هم اگر بررسی كنید می بینید كه نگاه درستی در جامعه مدیران و مسئولان مدارس به ورزش وجود ندارد. ورزش درس چندم مدارس است و چه اهمیتی به آن داده می شود. فقر حركتی در مدارس ما بیداد می كند و طبیعی است كه وضع جامعه و اجتماع هم به ناكجا كشانده شود.

به نظر من این خیانت است كه مسئول یك مدرسه آگاهی درستی به اهمیت ورزش كردن نداشته باشد. ورزش ریشه درخت سبز مدرسه است. ورزش را خشكانده اند، خوب میوه آن را هم می بینیم.

شما ملاحظه كنید حتی اگر مدیر مدرسه ای بالاترین علوم را هم داشته باشد اما حس ورزشی نداشته باشد بر سر دانش آموزانی كه مسئولیت آنها را پذیرفته، چه می آید. من دختری ۱۲ ساله دارم. شاید به جرات بگویم كه او یك استثنای ورزشی است و نه فقط در فوتبال بلكه در چند رشته ورزشی و قهرمان رشته پینگ پنگ آموزشگاه های تهران است.

اما وقتی رفتم در مدرسه ثبت نامش كنم و برای مدیر مدرسه در خصوص جایگاه ورزشی او توضیح دادم با لحن بسیار خشن گفت كه اصلاً برای ما مهم نیست! ایشان فقط باید انضباط داشته باشد و درسش را خوب بخواند! این برخوردها به طور حتم تخریبی است و اگر شما می بینید كه ورزشكاری به جایگاهی دست می یابد حتماً یكی از عوامل موفقیت او مدیر و معلم مدرسه هم بوده است. من اعتقاد دارم سردر آموزش و پرورش ما باید عوض شود و نام آن را «پرورش و آموزش» گذاشت. تا پرورشی نباشد آموزش ها نتیجه بخش نخواهد بود!

باید فرهنگ سازی كرد و خوشبختانه این برنامه جدید ورزش در محلات توسط آقای قالیباف یك حركت مسئولانه و مدبرانه بوده است.

من آنقدر نسبت به این برنامه شهرداری دچار احساسات شدید هستم كه نمی توانم توصیف كنم.

مریم رضایی

---