واتسون کوچولوی همه چیزدان

فرض کنید ساعت ۴ صبح با صدای گریه کودک خردسالتان بیدار می شوید نمی دانید چه شده و فقط می دانید حالش بد است

فرض کنید ساعت ۴ صبح با صدای گریه کودک خردسالتان بیدار می‌شوید. نمی‌دانید چه شده و فقط می‌دانید حالش بد است. مسلما بردن او به یک کلینیک شبانه‌روزی زمان می‌برد و جستجو کردن در اینترنت برای یافتن دلیل این ناخوشی با خواب‌آلودگی‌تان جور در نمی‌آید. شاید بزودی با برنامک واتسون روی تلفن‌های همراه هوشمند بتوانید بسرعت دلیل این گریه فرزندتان را بیابید.

واتسون؛ چیست؟

واتسون ابررایانه ساخت شرکت آی.بی.ام است که به افتخار بنیانگذار این شرکت یعنی سر جی واتسون، این نام بر آن گذاشته شده است. دانشمندان آی.بی.ام سال هاست انبوهی از اطلاعات مختلف را به این ابررایانه می دهند و الگوریتم پیچیده آن را به روزرسانی می کنند تا این دستگاه بتواند این حجم عظیم داده ها را پردازش کند و ارتباطی منطقی بین آنها بیابد.

واتسون: سریع و هوشمند

در چند سال اخیر کارشناسان آی.بی.ام حجم زیادی از اطلاعات مختلف را به واتسون داده اند. برای نمونه انبوهی از کتاب های دانشگاهی پزشکی، دائره.. المعارف های پزشکی و نیز تعداد زیادی از مقالات درج شده در مجله های علمی از جمله این اطلاعات است.

واتسون با پردازش همه این اطلاعات توانسته در انجام چند آزمایش صورت گرفته بدرستی نوع بیماری های پیچیده را با بررسی علائم اعلام شده تعیین کند. به همین دلیل شاید بتوان گفت استفاده از واتسون برای پزشکی در کشورهای مختلف سودمند باشد و حتی جان بسیاری از بیماران را نیز نجات دهد.

اما یکی از ویژگی های منحصر به فرد واتسون که باعث تفاوت آن با موتورهای جستجو می شود، قابلیت یادگیری این ابررایانه است. واتسون می تواند علاوه بر پردازش اطلاعات، بدون دخالت انسان چیزهایی بیاموزد و در پردازش های بعدی خود به کار بندد. این ویژگی منحصر به فرد به دلیل الگوریتم فوق العاده پیچیده و البته کارآمد این ابررایانه است. خلاصه این که شاید واتسون بتواند تحولی در شیوه توزیع اطلاعات در دنیای مدرن ایجاد کند.

همه این ویژگی های واتسون در دریافت حجم عظیمی از داده ها، پردازش و البته یادگیری برخی از این اطلاعات، کارشناسان آی.بی.ام را به فکر ارائه نسخه ای ساده تر از این ابررایانه برای استفاده عموم از واتسون انداخت. آنها این ابررایانه را «واتسون کوچولو» (Mini Watson) نامگذاری کردند.

واتسون کوچولو

ابررایانه بزرگ و البته بسیار گران قیمت و پرهزینه واتسون از سوی کارشناسان آی.بی.ام همچنان استفاده می شود. این ابررایانه سخت افزار بسیار گران قیمتی دارد، انرژی زیادی مصرف کرده و فضایی معادل یک اتاق معمولی را هم اشغال می کند. به این دلیل نسخه کم هزینه تر و البته جمع و جور واتسون یعنی همان واتسون کوچولو می تواند در رشته های مختلف دانش بشر بسیار سودمند باشد.

طبق اعلام شرکت آی.بی.ام، سخت افزار واتسون کوچولو حجمی به اندازه سه جعبه پیتزا دارد و می توان براحتی آن را در دیتاسنتر مورد نظر نصب کرد و اطلاعات مورد نظر را به آن داد. با این که حجم واتسون کوچولو از ابررایانه اصلی آی.بی.ام کوچک تر است، اما همچنان از توانایی بسیار بالایی در سازماندهی اطلاعات و پردازش آنها برخوردار است و از همه مهم تر این که امکان دسترسی عده زیادی از مردم عادی به این شگفتی فناوری دیجیتال فراهم خواهد شد.

واتسون کوچولو روی گوشی

اما با توجه به گسترش تلفن های همراه هوشمند، شاید بهتر باشد واتسون کوچولو از طریق برنامک ویژه ای در دسترس کاربران قرار گیرد. به همین دلیل بود که آی.بی.ام طی یک فراخوان از شرکت های مختلف خواست برنامه های خود را برای طراحی برنامک های ویژه واتسون کوچولو اعلام کنند. در میان شرکت های علاقه مند به مشارکت، ۲۵ طرح برتر به عنوان نامزد طراحی برنامک نهایی معرفی شدند.

در یکی از برنامه های ارائه شده از سوی نخستین شرکت، ارائه راهنمایی جامع برای شهر نیویورک مد نظر قرار گرفته است.

هم اکنون نرم افزار سیری در گوشی های آیفون و نیز راهنمای گوگل در گوشی های اندرویدی می تواند صدای کاربران را دریافت و اطلاعات مورد نظر را به او ارائه کند. اما کارکرد این سیستم ها آنچنان هم بی عیب نیست و در مواردی که حجم زیادی از اطلاعات مشابه وجود دارد (نظیر نشانی ها در یک شهر پرجمعیت) به هیچ وجه رضایت کاربر را جلب نمی کند. همچنین نکاتی که از این دو سیستم پرسیده می شود باید ساده باشد وگرنه پاسخی دریافت نخواهد شد.

اما اگر اطلاعات گسترده ای اعم از اطلاعات شهری، گردشگری و تجاری به واتسون کوچولو داده شود، این ابررایانه می تواند پاسخ پرسش های بسیار پیچیده را نیز بدهد.

واتسون کوچولوی دانشمند

در طرح دیگری از سوی یک شرکت روسی ساخت یک آواتاری هوشمند و متحرک (مثلا به شکل اینشتین) به آی.بی.ام پیشنهاد می شود. در این صورت می توان کتاب های نوشته شده اینشتین و نیز سخنرانی ها، نامه ها و مصاحبه های او را به این ابررایانه داد تا کاربر ضمن سوال بتواند پاسخ هایی مشابه ادبیات مورد استفاده این فیزیکدان (یا حتی با لحن او) را ارائه کند.

واتسون کوچولوی دروغ سنج

هدف یکی دیگر از طرح های پیشنهادی، یافتن اطلاعات نادرست ارائه شدن در رسانه های مختلف خبری است. در صورت موفقیت این طرح، بایگانی بیش از صد روزنامه و نیز دائره.. المعارف هایی نظیر ویکی پدیا به واتسون کوچولو داده می شود. در این صورت اگر با خبری مشکوک در رسانه ها برخورد کردید، فقط کافی است آن را یک بار با صدای خود در برابر گوشی یا تبلت بخوانید تا درستی یا نادرستی آن برایتان آشکار شود. در هر صورت باید منتظر ماند تا طی چند هفته آینده، سه نامزد نهایی ساخت برنامک برای واتسون کوچولو معرفی شوند.

واتسون متخصص اطفال

یکی دیگر از طرح های ارائه شده پیشنهاد ساخت برنامکی را می دهد که با استفاده از داده های پزشکی مختلف می تواند به پرسش های والدینی که کودک زیر سه سال دارند، پاسخ دهد. در این صورت کافی است تلفن همراه هوشمند خود را بردارید و مشکلی را که برای سلامت فرزندتان به وجود آمده، در برابر گوشی خود توضیح دهید. گفتار شما از طریق اتصال اینترنت به سرور واتسون کوچولو ارسال و پس از پردازش، پاسخ آن به شما داده می شود.

البته آی.بی.ام پیش از این هم خودش دست به کار شده و روی برنامکی سرمایه گذاری کرده است که می تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار کوهنوردان قرار دهد. این سامانه با بررسی انبوهی از اطلاعات درج شده در سایت های تخصصی کوهنوردی می تواند تجهیزات مناسب را با توجه به فصل و اوضاع جوی منطقه مورد نظر برای کوهپیمایی به افراد پیشنهاد دهد.

واتسون در خدمت پزشکی

ابررایانه آی.بی.ام می تواند نقش مهمی در گسترش دانش پزشکی و البته نجات جان انسان ها داشته باشد. هم اکنون ده بیمارستان مختلف در ایالات متحده از واتسون در تشخیص سرطان بهره می برند.

به این منظور آخرین یافته های پزشکی در زمینه سرطان در اختیار واتسون قرار می گیرد؛ برای نمونه در یکی از بیمارستان های نیویورک آخرین مقالات منتشر شده در مجله های پزشکی مخصوص سرطان ریه و پستان به این ابررایانه داده می شود. همچنین حجم زیادی از داده های مربوط به بیماران مختلف، شیوه های درمانی مورد استفاده روی آنها و نیز نتیجه درمان وارد بانک داده واتسون می شود.

به این ترتیب پزشکان این امکان را می یابند درمانی مناسب با سن، سابقه بیماری و حتی ویژگی های بسیار جزئی تری از بیمار ارائه کنند.

حتی در صورتی که واتسون نتیجه اشتباهی را گزارش کند، پزشکان می توانند فرآیندی را که طی آن واتسون به آن نتیجه رسیده، ارزیابی و گام نادرست موجود در این فرآیند را اصلاح کنند. به این ترتیب واتسون امکان یادگیری و بهبود پیوسته را می یابد و در دفعات بعد چنین اشتباهی در منطق تصمیم گیری خود نخواهد داشت.

همچنین بیمارستانی دیگر از واتسون برای تعیین این که درمان تحت پوشش بیمه قرار می گیرد یا خیر، استفاده می کند. از آنجا که قوانین مربوط به پوشش بیمه درمانی در برخی کشورها بسیار پیچیده است، پزشکان این بیمارستان از واتسون برای تحلیل گفتار و علائم اعلام شده بیمار و تعیین سریع این که آیا مشکل وی تحت پوشش بیمه درمانی قرار می گیرد یا خیر، استفاده می کنند.

صالح سپهری فر