انقلاب اسلامی ایران مکتبی و مردمی

انقلاب اسلامی ایران در اندیشه متفکران جهان

در قرن اخیر، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، حادثه مهم و حیرت انگیزی برای جهان بود؛ که می توانست در رابطه با مسائل سیاسی جهان و منطقه ایفاگر نقش تعیین کننده و تحولات غیر قابل پیش بینی باشد. این حادثه بزرگ قرن، از یک سو معادلات سیاسی استکبار را در ادامه سیاست سلطه و تقسیم استعماری جهان بر هم زد و از سوی دیگر یکی از استوارترین رژیمهای وابسته را که از حمایت قدرتهای بزرگ برخوردار بود، ریشه کن نمود و در کشوری چون ایران، با اهمیتی که از نظر استراتژیکی و اقتصادی برای قدرتهای بزرگ جهان دارد، تحولی سیاسی- مردمی و عظیم بوجود آورد. انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلابهای دیگر جهان از یک سلسله ویژگی ها و امتیازهای اصولی برخوردار است که از نظر فرهنگ و دانش و تئوری انقلاب، آن را در رده بالای پدیده های سیاسی بزرگ و انقلاب های مهم جهان قرار داده است. مزایایی چون ماهیت ایدئولوژیکی، قدرت رهبری و عمق تحولات ناشی از انقلاب موجب گردیده که بسیاری از صاحب نظران علوم سیاسی در تئوریهای انقلاب در کشورهای اسلامی تجدید نظر کنند و الگوی جدیدی را مورد بررسی قرار دهند.

در نوشتار حاضر برآنیم به برخی از دیدگاهها و نظریات متفکران و اندیشمندان جهان، پیرامون انقلاب اسلامی ایران اشاره نماییم.

▪ دکتر میشل جانسون، متخصص روابط بین الملل:

“از نظر سمبلیک، انقلاب ایران، نخستین پیروزی مسلمین بر غرب، از قرن۱۶ به این سو محسوب می شود. نکته اینجاست که اسلام، عامل هدایت کننده این انقلاب بوده و هیچ یک از ایسم های غربی، “ناسیونالیسم”، “کاپیتالیسم”، “کمونیسم” و “سوسیالیسم” در آن نقشی نداشتند”.

▪ ساموئل هانتینگتون؛ متفکر و فیلسوف غربی:

“پیروزی انقلاب اسلامی در سال۱۹۷۹ در ایران می تواند به عنوان نقطه آغاز جنگ پنهان تمدن های غرب و اسلام در نظر گرفته شود”.

▪ دیلی‘ هیرو؛ نویسنده هندی، در مقدمه کتاب “ایران تحت حکومت روحانیان”:

“بسیاری از مفسران، ایران را به عنوان یک نمونه ای از احیاء اسلامی که جهان اسلام را در طول دهه( های) گذشته در بر گرفته بیان می کنند... پیروزی انقلاب ایران یک شگفتی (حتی) برای انقلابیون بود، همان طوری که برای شاه و حامیان خارجی اش بود... ظهور امام خمینی (ره) به عنوان رهبر بلامنازع حرکت انقلابی، شگفتی عمده دیگری بود... یک تحول روحی در جامعه پیداشد که من غیر از آن که بگویم یک معجزه بود، یک اراده الهی بود، نمی توانم اسم دیگری رویش بگذارم... انقلاب اسلامی عظیم ترین انقلاب تاریخ است و همه می دانیم این کار عظیم در پرتو عظمت شخصیت امامخمینی (ره) پا گرفت”.

▪ روژه گاردی، متفکر مسلمان فرانسوی:

“انقلاب اسلامی ایران، الگوی جدیدی از تکامل انسان و اجتماع را ارائه داده است، که این الگو، با میراث روحی ملت ها توافق دارد و همین، دلیل دشمنی غرب با اوست. آیت الله خمینی (ره) به زندگی ایرانیان معنی بخشید... انقلابی که به رهبری امام خمینی (ره) روی داد، متعلق به تمدن بشری بود و به یک جامعه و ملت اختصاص نداشت. این انقلاب، همچون نهضت انبیاء مختص همه انسانها و همه جوامع است”.

▪ رابرت کالستون دانشمند و نویسنده کانادایی:

“از نظر من که یک غربی و فرد غیر مسلمان هستم این معجزه است که یک انقلاب مکتبی و الهی بتواند در جهان امروز این طور تحقق پیدا کرده و در جهت استقرار عدالت به پیش برود، این انقلاب بدون شک از جانب خداوند حمایت می شود”.

▪ نلسون ماندلا؛ رهبر کنگره ملی آفریقا و اولین رئیس جمهور آفریقای جنوبی پس از رهایی از آپارتاید:

“انقلاب اسلامی ایران تحت رهبری امام خمینی (ره) امیدهای فراوانی را برای قیام مردم آفریقای جنوبی در مبارزه با بی عدالتی به همراه داشته است و بدون تردید تاریخ هرگز نقش ایران اسلامی را فراموش نخواهد کرد”.

▪ عبدالرزاق احمد، معاون وزیر کار دولت وقت اتیوپی:

“انقلاب ایران به رهبری امام خمینی (ره)، نقطه عطفی در ماهیت اسلام در قالب کشورهای اسلامی محسوب می گردد؛ زیرا اسلام بدون حکومتی که نتواند قوانین شریعت را در جامعه به اجرا درآورد، دینی فراتر از مسیحیت نخواهد بود. این، نقطه عطف و برجسته انقلاب امام خمینی (ره) است. در صحنه بین المللی نیز نقش امام کم نبود. بیدارسازی عمومی مسلمانان در کل و ساکنان آفریقا به صورت خاص و نیز افزایش نیروی فلسطینی ها در مبارزاتشان برای آزادی در مقابل صهیونیست ها، به عنوان چند نمونه می باشد”.

▪ هوبر؛ روزنامه نگار سوئیسی:

“به دنبال انقلاب اسلامی و شعار جمهوری اسلامی در مورد دفاع از مستضعفین، آمریکای لاتین شاهد ده ها کشیش بود که با انتقاد از پاپ خواستار تجدید نظر در آیین کلیسای واتیکان بودند. اوج چنین روندی در احیای مسیحیت در نیکاراگوئه خود را نشان داد. چند سال پس از انقلاب اسلامی صدها کتاب در مورد نقش مذهب در صحنه سیاسی و اجتماعی به بازارهای جهان آمد و بسیاری از دانشگاهها به تحقیق درباره مذهب پرداختند”.

▪ تدا اسکاچپول؛ متفکر و نظریه پرداز:

“سقوط رژیم شاه و آغاز نهضت انقلابی ایران از۱۹۷۷ تا۱۹۷۹ ، یک شگفتی ناگهانی برای ناظرین خارجی بود. از دوستان شاه گرفته تا روزنامه نگاران و دانشمندان علوم سیاسی و اجتماعی و... همه ما حوادث انقلاب را با حیرت و ناباوری نظاره می کردیم، بالاتر از همه انقلاب ایران پدیده ای کاملا خلاف قاعده و طبیعت بود... انقلاب اسلامی توسط مجموعه ای از شکل های فرهنگی و سازمانی ریشه دار و اسلامی شیعی و اسطوره بنیادین تشیع یعنی امامحسین (ع) و شبکه مساجد و روحانیت و... به گونه ای هوشیارانه ساخته شد... اگر در دنیا یک انقلاب وجود داشته باشد که یک حرکت انقلابی آگاهانه آن را ساخته باشد، آن انقلاب، انقلاب ایران است”.

▪ احمد بن بلا، نخستین رئیس جمهور الجزایر پس از استقلال این کشور و یکی از رهبران انقلاب الجزایر:

“آنچه برای من در مورد انقلاب ایران مهم است این است که برای نخستین بار انقلابی با طرح فرهنگی تولد یافته است و قبل از هر چیز یک انقلاب فرهنگی است و بازتاب این انقلاب در خارج از ایران نیز در همین زمینه و از این نقطه نظر قابل مطالعه و جالب توجه است. انقلاب اسلامی ایران در قلبها جای دارد بویژه در قلب جوانان دنیای عرب در الجزایر، تونس، مغرب، سوریه و ...”.

▪ میشل فوکو؛ فیلسوف مشهور فرانسوی و نظریه پرداز فرامدرنیسم:

“حکومت اسلامی از یک طرف، حرکتی برای ارائه نقش دائمی و تعریف شده به ساختارهای سنتی جامعه اسلامی و از جانب دیگر، راهی برای وارد کردن ابعاد معنوی در زندگی سیاسی بود... تشیع با تکیه بر موضع مقاومت و انتقادی سابقه دار خود در برابر قدرت های سیاسی حاکم و نفوذ عمیق در دل انسان ها توانست نقش آفرینی نموده و مردم را علیه رژیمی که از مجهزترین ارتش ها و مورد حمایت آمریکا و دیگران برخوردار بوده را به خیابان بیاورد... شخصیت آیه ا... خمینی(ره) به افسانه می زند، هیچ رهبری سیاسی، نمی تواند ادعا کند که مردمش با او پیوندی چنین نیرومند دارند”.

▪ حافظ اسد، رئیس جمهور فقید سوریه:

“انقلاب اسلامی ایران برای تمام منطقه یک پیروزی است. رژیمی انقلابی - اسلامی با شعار نه شرقی نه غربی، سر کار است که توانسته کلیه امور سیاسی، نظامی و استراتژیک را در منطقه از اساس واژگون سازد. رژیم اشغالگر قدس آن چنان از انقلاب اسلامی به وحشت افتاد که بارها از ارباب خود آمریکا گله کرد که چرا نمی تواند جلوی نفوذ و تاثیر انقلاب اسلامی ایران را که منجر به پیروزی فلسطین خواهد شد، بگیرد”.

▪ حامد الگار اندیشمند مسلمان آمریکایی:

“ریشه انقلاب به موضوع امامت در دیدگاه شیعه و مسئله غیبت امام عصر (عج) و پیامد های سیاسی آن عقیده ارتباط دارد که تجلی عینی اعتقاد به نیابت است... این انقلاب در عین حال که ریشه در دیانت و مذهب اسلام داشت از سوی دیگر کاملا با همکاری و همدلی توده مردم ایران اتفاق افتاد”.

▪ مارگارت تاچر، نخست وزیر انگلستان طی اظهار نظری در اوایل دهه۱۹۸۰ میلادی:

“ما غربی ها در دهه۱۹۸۰ م از وسایل نظامی و ابزار جنگی شوروی و اقمارش واهمه نداریم. زیرا اگر بلوک شرق و اعضای پیمان ورشو مجهز به سلاح های نظامی بوده و به ادوات مخرب و ویرانگر مسلح می باشند، ما نیز به سلاح های مدرن و پیشرفته مسلح و مجهزیم لکن از حضور فرهنگ اسلامی انقلاب ایران نگرانیم”.

▪ سرگین بابورین سیاستمدار برجسته روسی:

“انقلاب اسلامی نه تنها یک جنبش بزرگ مذهبی بلکه تحول سیاسی همراه با عدالت اجتماعی، استقلال و آزادی برای مردم بود”.

▪ شهید دکتر فتحی شقاقی؛ دبیر کل جهاد اسلامی فلسطین:

“هیچ چیز به اندازه امام خمینی (ره) نتوانست ملت فلسطین را به هیجان آورد و احساسات آنها را برانگیزد و امید را در دلهایشان زنده کند. با پیروزی انقلاب اسلامی، ما به خود آمدیم و دریافتیم که آمریکا و اسرائیل نیز قابل شکست هستند. ما فهمیدیم که با الهام از دین اسلام میتوانیم معجزه بسازیم و از این رو، ملت مجاهدمان در فلسطین، انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را به دیده تقدیر می نگرد و امام خمینی (ره) را از رهبران جاوید تاریخ اسلام می داند”.

منابع در دفتر روزنامه موجود است.

محمدرضا پرتویی زاده