برتر از ملائک

امام خمینی، انسان انضمامی و انتزاعی را با روش رئالیستی و قرآنی نه نسبی‌گرایانه و پراگماتیستی در سراسر نظام فکری خود، تبیین کرده است. طبق فرمایش حضرت امام (ره) انسانی را می‌توان …

امام خمینی، انسان انضمامی و انتزاعی را با روش رئالیستی و قرآنی نه نسبی‌گرایانه و پراگماتیستی در سراسر نظام فکری خود، تبیین کرده است. طبق فرمایش حضرت امام (ره) انسانی را می‌توان دارای کرامت شمرد و برتر از ملائک معرفی نمود که آدمیت بالقوه خویش را به فعلیت رسانده و مظهر همه اسماءالهی قرار گرفته باشد. ولی تا زمانی که حیوانیت او وجه غالب است و تمام شئون حیوانیت را داراست و برای عرضه شئون انسانیت شایستگی ندارد، به طور قطع کریم بودن او در هاله ای از ابهام قرار می‌گیرد. نکته‌ای که در کلام امام راحل به خوبی نمایان است، این است که حتی درک و شعور را نمی‌توان ملاک برتری انسان بر حیوان دانست چراکه برخی از حیوان ها هم دارای درک و شعور هستند و همچنین اراده و اختیار از خویش دارند و جالب تر آن که قدرت تشخیص حسن و قبح و صلاح و فساد را دارند.

ایشان می‌فرمایند : نباید گمان کرد که چون در منطق، انسان را قسیم سایر انواع حیوان قرار داده‌اند، انسان از سایر انواع حیوان برتر است؛ در نتیجه نباید گمان شود که همه افراد بشر برتر از حیوانات می باشند، زیرا خیلی از حیوانات از اراده و شعور نصیبی دارند و قدرت تشخیص حسن و قبح و صلاح و فساد را دارند؛ زیرا فراوان اتفاق افتاده است که اگر گربه‌ای دست به عمل زشت و ناهنجاری زده باشد، آثار خجالت و شرمندگی از آن دیده شده است، چنانکه اگر برای دراز گوشی کاه و جو تهیه کنیم، او در حالی که هر دو را می بیند و بوی هر دو به مشامش می‌رسد، نخست به سراغ جو می‌رود و به سراغ جو رفتن همان تشخیص حسن و قبح است؛ چون جو به ذائقه‌اش بهتر و خوشتر از کاه می باشد، چنان که انسان هم نسبت به بعضی از غذاها علاقه بیشتری نشان می‌دهد.