کبالت و بررسی تاثیرات آن بر روی انسان

کبالت به صورت ترکیبات شیمیایی مختلف در طبیعت وجود دارد کبالت خالص فلزی خاکستری, براق و سخت است

● کبالت:

کبالت به صورت ترکیبات شیمیایی مختلف در طبیعت وجود دارد. کبالت خالص فلزی خاکستری، براق وسخت است. کبالت در صنعت کاربردهای گسترده ای دارد و علاوه بر روش تهیه معمول، می توان آنرا از قراضه فلزاتِ محتوی کبالت بدست آورد. از کبالت در تهیه آلیاژها و رنگدانه ها استفاده می شود و همچنین به عنوان خشک کننده در رنگها و لعابهای مورد استفاده در وسایل استیل حمام، وسایل برقی و ظروف آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد.

مقادیر بسیار کمی از کبالت بطور طبیعی در مواد غذایی وجود دارد. ویتامین B۱۲ یکی از ترکیبات حاوی‌کبالت است که برای سلامتی انسان ضروری است. این ویتامین که سیانو کوبالامین نیز نامیده می شود، برای رشد و عملکرد طبیعی سلولهای بدن لازم است. این ویتامین دارای وزن مولکولی ۱۵۰۰ دالتون و حاوی ۴ درصد کبالت است. این ویتامین خصوصا برای سلامت سلولهای مغز استخوان و سیستم عصبی، ضروری است. کبالت همچنین در درمان آنمی تجویز می شود، زیرا باعث تولید سلول های قرمز خون می گردد. تعدادی از منابع طبیعی کبالت عبارتند از خاک، گرد وغبار و آب دریا. کبالت همچنین در نتیجه سوختن ذغال سنگ و نفت، و همچنین از اگزوز وسایل نقلیه سبک و سنگین در محیط منتشر می شود. کبالت تا چند روز در هوا باقی می ماند.

کبالت خالص در آب حل نمی شود ولی تعدادی از ترکیبات آن حل می شوند. کبالت می تواند سالها در آب و خاک باقی بماند. کبالت موجود در خاک، وارد آبهای زیرزمینی می شود. گیاهان می توانند کبالت را از خاک دریافت کنند. طبق نظر (OSHA) ، حداکثر مقدار مجاز کبالت موجود در هوای محل کار با هشت ساعت کاردر روز، ۱/۰ میلی گرم در متر مکعب می باشد. همچنین انستیتوی ملی سلامت و امنیت شغلی آمریکا (NIOSH)، حداکثر میزان کبالت در مشاغل مربوطه را ۰۵/۰ میلی گرم در متر مکعب برای ده ساعت کار روزانه تعیین کرده است.

همه افراد از طریق هوا، آب و غذا در معرض آلودگی کبالت قرار دارند. در افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که فاضلابهای خطرناک حاوی کبالت در آنجا وجود دارد، امکان آلودگی با غلظتهای بالای این عنصر وجود دارد. کارگران شاغل در صنایعی که از کبالت در فرآیندهایشان استفاده می کنند، در معرض آلودگی شدید با این عنصر هستند.

● تاثیرات کبالت بر انسان:

کبالت (II) در غلظتهای پایین برای فعالیتهای متابولیکی بدن ضروری است و همچنین ممکن است در تنظیم کردن پرو-اکسیدان ها در خون نیز موثر باشد. اثرات حاد مسمومیت با کبالت، بصورت تاثیر بر ریه ها خود را نشان می دهند و شامل آسم، التهاب ریه ها و خس خس کردن سینه می‌باشد که در کارگرانی که با این ماده تماس دارند و غلظتهای بالایی از آن را تنفس می کنند، دیده‌می شود. در دهه ۶۰ تعدادی از کارخانجاتِ آبجو سازی برای تثبیت کفِ موجود در آبجو ها، مقداری کبالت به آبجو اضافه کردند. افرادی که مقدار زیادی از این محصول را استفاده کردند دچار حالت تهوع، استفراغ و مشکلات جدی قلبی شدند.

با این حال مشکلات قلبی در افرادی که آنمی داشتند و یا خانم های باردار که کبالت برایشان تجویز شده بود مشاهده نشده است. مطالعات بر روی حیوانات نشان داد که آلودگی با غلظتهای زیاد کبالت در دوران بارداری، مشکلاتی را برای جنین بوجود می آورد. با این حال کبالت در رشد تعدادی از حیوانات یک عنصر ضروری است.

آژانس بین المللی تحقیقات سرطان آمریکا، کبالت را به عنوان ماده ای که ممکن است سرطانزا باشد، تعیین کرده است. مطالعات بر روی حیوانات نشان داده است که کبالت در صورتی که مستقیما وارد عضلات شود و یا در زیر پوست قرار گیرد، باعث سرطان می شود. در حیواناتی که از طریق هوا، غذا و آب آشامیدنی در معرض آلودگی با کبالت قرار گرفتند، سرطان مشاهده نشد.

مطالعات بر روی انسان، در مورد ارتباط کبالت و سرطان هنوز ناتمام است. آزمایشهای خون و ادرار، برای تعیینِ صحیح میزان کبالت در انسان باید حداکثر تا چند روز پس از آلودگی انجام شود، زیرا کبالت به سرعت از بدن خارج می شود. تجهیزات مورد نیاز برای تشخیص کبالت معمولا در مطب های پزشکان وجود ندارد.

حسن باقری

تحصیلات : کارشناسی ارشد