چگونه از سرطان کبد پیشگیری کنیم؟

سرطان کبد از نادرترین سرطان‌ها در جامعه ماست و در طول یک سال ممکن است ۲ نفر به دلیل ابتلا به این بیماری به یک پزشک متخصص مراجعه کنند. این‌ سرطان‌ در هر دو جنس‌ دیده می‌شود، اما …

سرطان کبد از نادرترین سرطان‌ها در جامعه ماست و در طول یک سال ممکن است ۲ نفر به دلیل ابتلا به این بیماری به یک پزشک متخصص مراجعه کنند. این‌ سرطان‌ در هر دو جنس‌ دیده می‌شود، اما در مردان‌ شایع‌تر است...

سرطان کبد خود را با علایمی مانند کاهش وزن، لاغرشدن مفرط و بی‌اشتهایی نشان می‌دهد. در بیماران مبتلا به سیروز یا نارسایی کبد، این بیماری باعث تشدید عوارض کبدی مانند تشدید زردی، تورم و آب شکم و اختلال در هوشیاری می‌شود. علت اصلی ابتلا به این نوع سرطان، نارسایی پیشرفته کبد یا ابتلا به سیروز است و بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان کبد، از قبل دچار نارسایی کبد یا سیروز بوده‌اند. مهم‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به این سرطان، پیشگیری از بیماری‌هایی است که باعث ابتلا به سیروز کبدی می‌شوند، این بیماری‌ها شامل هپاتیت B و C و کبدچرب هستند. کبد چرب، جزیی از اختلال‌های سوخت‌وساز بدن یا نشانگان متابولیک است. علت این اختلال، قند، چربی و فشارخون بالا، اضافه‌وزن، چاقی، کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب است.

اگر سیروز کبدی به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند هپاتیت B اتفاق بیفتد، احتمال بروز سرطان کبد افزایش می‌یابد. با این حال به نظر می‌رسد در نوعی از هپاتیت B و سیروز کبدی که ابتلا به آن در ایران شایع است، بروز سرطان کبد قابل توجه و شایع نیست.

خوشبختانه سال‌هاست که در ایران تزریق واکسن هپاتیت B انجام می‌شود و افراد زیادی مصون شده‌اند. هپاتیت C نیز حاصل رفتارهای پرخطری مانند استفاده از سرنگ‌های مشترک در تزریق موادمخدر به وسیله معتادان و رفتارهایی از این قبیل است.

در جوامع غربی، علاوه بر هپاتیت‌های ویروسی، یکی دیگر از عوامل مهم و شناخته‌شده در ابتلا به سیروز و چروکیدگی کبد و متعاقب آن سرطان کبد، کبدچرب و عوارض ناشی از این بیماری است. اما این حالت هنوز در جامعه ایرانی به وفور دیده نمی‌شود و شایع نیست. آمار شیوع ابتلا به سرطان کبد در جامعه ایرانی با زندگی ماشینی امروزی، چند دهه دیگر ممکن است به آمار غربی‌ها نزدیک‌تر شود. رعایت شیوه صحیح زندگی، اصلاح نوع تغذیه، داشتن وزن مناسب، مصرف‌نکردن غذاهای پرکالری و پرچرب نه‌تنها باعث کاهش ابتلا به کبد چرب و عوارض ناشی از آن مانند ایجاد قند، چربی و فشارخون می‌شود، بلکه روند پیشرفت آن را به سمت ابتلا به سیروز و چروکیدگی کبد و متعاقب آن سرطان کبد در نسل‌های آینده کاهش می‌دهد.

اگر تشخیص سرطان داده شود، نیاز است که پزشک مرحله و میزان گسترش بیماری را برای تعیین نوع درمان بداند. مرحله‌بندی سرطان، اندازه تومور، گسترش آن و درگیری اعضای دیگر را نشان می‌دهد. آگاهی از مراحل بیماری می‌تواند نشان دهد که آیا تومور با جراحی قابل برداشت خواهد بود یا نه. بهترین روش درمان، در مراحل ابتدایی، عمل جراحی یا پیوند کبد است. در صورت پیشرفته بودن بیماری نیز می‌توان از روش‌هایی مانند رادیوفرکوئنسی یعنی کوچک‌کردن ضایعه با تابش امواج الکترومغناطیسی استفاده کرد.

دکتر پیمان ادیبی

فوق‌تخصص گوارش و کبد

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان