روشن ترین درس بحران گرجستان

حمله ارتش روسیه به گرجستان, آمریکا را با انتخابی صریح مواجه می سازد آیا با مسکو در حیاط خلوت آن به مبارزه بپردازد یا به طور ضمنی گستره نفوذ آن را در آنجا به رسمیت بشناسد اگرچه این بحران تاکنون درسی سخت را به واشنگتن آموخته است به هر ترتیب, هر کاری که آمریکا بکند, تفاوت چندانی نمی کند

رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا و از شخصیت‌هایی که مدت ۳۰ سال با روسیه و اتحاد شوروی سر و کار داشته، روز یکشنبه به محدودیت‌های قدرت آمریکا برای نفوذ بر رفتار رقیب ابرقدرت سابق خود اذعان کرد.

وی در پنتاگون گفت: اگر روسیه حالا از گرجستان عقب‌نشینی نکند، ممکن است رابطه آن با آمریکا تا سال‌ها تحت تاثیر قرار گیرد. اما کمکی که آمریکا در حال حاضر برای گرجستان می‌فرستد صرفا بشردوستانه است و در حال حاضر همین وضع ادامه خواهد داشت. وی کمک بیشتر آمریکا را برای جبران خسارات وارده بر اقتصاد و نیروهای مسلح گرجستان منتفی ندانست اما گفت: «دورنمای استفاده از قدرت نظامی (آمریکا)، حتی در زمان طولانی‌مدت‌تر، وجود ندارد. گیتس از شخصی که درباره مداخله نظامی آمریکا از وی پرسیده بود، پرسید «آیا این به قدری کافی روشن است؟». آنچه که مبرم‌ترین موضوع را مطرح می‌کند: آمریکا بدون استفاده از زور چگونه می‌تواند روسیه را برای آنچه که گیتس گفت هشداری حساب شده و اشتباه نکردنی از کرملین به سایر اعضای پیشین اتحاد شوروی، به ویژه اوکراین و مولداوی است، که در اندیشه و تدارک نزدیک‌تر شدن بیشتر به ناتو و غرب هستند، «مجازات» کند؟

ارسال کمک‌های بشردوستانه حداقل کار ممکنی است که دولت بوش می‌توانست برای آرام کردن تندروهای نومحافظه‌کار انجام دهد که می‌خواهند واشنگتن موضع خود را در قفقاز با روسیه مشخص کند. تمام آنچه را که گیتس می‌توانست به طور خاص به آنها اشاره کند: لغو رزمایش‌های نظامی گوناگون برنامه‌ریزی شده با شرکت آمریکا، روسیه و کانادا، و «تجدیدنظر کامل» پنتاگون در روابط خود با همتای روسی بود.

اما تندروها خیلی بیشتر از این‌ها می‌خواهند: ممنوع کردن الحاق مسکو به سازمان تجارت جهانی، اخراج آن از جی‌۸ (گروه هشت کشور صنعتی جهان) و تحریم (یا حداقل انجام اقداماتی برای تضعیف) بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ در سوچی در جنوب روسیه، نزدیک مرز آبخازی، یک منطقه مورد مناقشه دیگر با گرجستان.

تندروها می‌گویند آمریکا نباید از تشویق دیگر جمهوری‌های سابق شوروی برای حرکت به سمت غرب، یکی از عواملی که در انتقام‌گیری روسیه از گرجستان کله‌شق موثر بود، کوتاه بیاید.

از طرف دیگر «واقعگراها» می‌گویند ایجاد جنگ سردی جدید انتخاب و پاسخ درستی نیست: روشن‌ترین درس این بحران این است که واشنگتن نباید بیش از آنچه که می‌تواند انجام بدهد وعده بدهد یا حتی (مثل مورد گرجستان) چنان رفتار کند که آن را به عنوان وعده تعبیر کنند. این دو نگرش در فعالیت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز منعکس شده است. جان مک‌کین، از حزب جمهوریخواه، که تجاربی در سیاست خارجی دارد، می‌گوید هیچ امتیاز و فضایی نباید به مسکو داد. وی مقاله‌ای با عنوان «حالا همه ما گرجی هستیم» در ستیزه‌جویی با روسیه در روزنامه وال استریت ژورنال نوشت. اما برعکس او، نگرش باراک اوباما در ابتدای این بحران ظریف‌تر بود. او از روسیه و گرجستان خواست خویشتنداری نشان دهند و خواستار راه‌حلی دیپلماتیک در این ماجرا شد. اما با گسترش تهاجم روسیه از اوستیای جنوبی به خاک گرجستان، نامزد دموکرات‌ها هم زبان خود را تیزتر کرد. اما او در عین حال به موضوعی اشاره کرد که تندروها نمی‌توانند آن را بپذیرند: این که گرجستان کوچک هم مسوولیتی در این جنگ دارد.

منبع: ایندپندنت

نویسنده: روپرت کورنوال

مترجم: علی کسمایی